Na początku sierpnia br. lista inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii została rozszerzona o 12 nowych pozycji. Niektóre z nich występują w Polsce.
Dodane na mocy najnowszego rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej gatunki to: kazarka egipska (łac. Alopochen aegyptiacus), alternatera krokodylowa (łac. Alternanthera philoxeroides), trojeść amerykańska (łac. Asclepias syriaca), moczarka delikatna (łac. Elodea nuttallii), gunnera brazylijska (łac. Gunnera tinctoria), barszcz kaukaski (łac. Heracleum mantegazzianum), niecierpek gruczołowaty (łac. Impatiens glandulifera), łac. Microstegium vimineum, łac. Myriophyllum heterophyllum, jenot azjatycki (łac. Nyctereutes procyonoides), piżmak amerykański (łac. Ondatra zibethicus) oraz rozplenica oścista (łac. Pennisetum setaceum). Aktualizacja listy została przyjęta po zasięgnięciu opinii Komitetu ds. inwazyjnych gatunków obcych, złożonego z przedstawicieli państw UE. Gatunki te zostały zaproponowane przez poszczególne państwa członkowskie i uzyskały pozytywną ocenę powołanego przez Komisję Europejską Forum Naukowego. Dla każdego z gatunków opracowana została wcześniej stosowna analiza ryzyka.
Niebezpieczne dla bioróżnorodności
Niektóre gatunki obce doskonale funkcjonują w nowych warunkach i z sukcesem rozmnażają się oraz rozpoczynają ekspansję, zajmując nisze rodzimych gatunków i z czasem je wypierając. W skrajnych przypadkach kolonizują całe ekosystemy, zubożając je w ten sposób i niszcząc. Mogą także być nośnikami chorób i pasożytów, na które rodzime gatunki nie są uodpornione. Uważa się, że gatunki inwazyjne są jedną z głównych przyczyn spadku różnorodności biologicznej i wymierania rodzimych gatunków. Z tego względu bardzo istotne jest prowadzenie działań zapobiegających inwazji, a w przypadku jej wystąpienia – ograniczenia liczebności populacji tych gatunków.
Co oznacza obecność gatunku na liście?
Unijna lista, oprócz charakteru informacyjnego, ma istotny walor praktyczny. Wobec gatunków umieszczonych na liście inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii obowiązują zakazy: wprowadzania ich na terytorium Unii, w tym przemieszczania tranzytem pod nadzorem celnym, przetrzymywania (w tym w obiekcie izolowanym), hodowania (w tym w obiekcie izolowanym), przywożenia do Unii, wywożenia z Unii lub przemieszczania w granicach Unii z wyjątkiem transportu gatunków do obiektów w związku z ich eliminacją, wprowadzania do obrotu, wykorzystywania lub wymieniania, zezwalania na ich rozmnażanie, hodowlę lub uprawę (w tym w obiekcie izolowanym), a także uwalniania do środowiska. Zezwolenie na wymienione czynności mogą otrzymać jedynie jednostki prowadzące badania naukowe lub ochronę ex situ w tym zakresie. Dotyczy to także produkcji do celów naukowych, a następnie medycznych, w przypadku gdy stosowanie produktów pochodzących od tych gatunków jest nieuniknione ze względu na postępy w dziedzinie zdrowia ludzkiego. W wyjątkowych sytuacjach, ze względu na nadrzędny interes publiczny, w tym względy społeczne lub gospodarcze, państwa członkowskie mogą wydawać jednostkom zezwolenia na prowadzenie innych działań pod warunkiem uzyskania upoważnienia Komisji.
Ponadto ujęcie gatunku na liście UE wiąże się z obowiązkiem kontroli jego rozprzestrzeniania się zarówno w obrębie środowiska przyrodniczego, jak i z hodowli. Hodowla powinna być dopuszczona na podstawie zezwolenia oraz w miarę możliwości do zwalczenia jego dziko występującej populacji.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
