Rząd przemebluje dyrekcje ochrony środowiska

© BillionPhotos.com

Przygotowany przez Ministerstwo Środowiska projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz ustawy o ochronie przyrody⁽¹⁾ zakłada uproszczenie struktury organizacyjnej urzędów obsługujących GDOŚ i RDOŚ poprzez utworzenie jednej państwowej jednostki budżetowej, tj. Dyrekcji Ochrony Środowiska (DOŚ), w której skład wejdzie centrala oraz podległe jej oddziały regionalne. Warto w tym miejscu podkreślić, że projekt nie przewiduje zniesienia lub likwidacji GDOŚ i RDOŚ, ale wprowadza zmiany w ich strukturze i zasadach funkcjonowania. Projektowane rozwiązanie nie jest niczym nowym w polskim porządku prawnym. Na podobnych zasadach funkcjonuje dziś np. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Autorzy nowych rozwiązań upatrują w reformie szansę na wygenerowanie oszczędności oraz realne zwiększenie wydajności i szybkości działania organów.

Ile urzędów od stycznia?

Regionalne dyrekcje ochrony środowiska wykonują dziś swoje zadania na obszarze konkretnego województwa, co nie uwzględnia np. sytuacji znajdowania się obszarowej formy ochrony przyrody (rezerwatu lub obszaru Natura 2000) na terenie dwóch lub więcej województw. Projektowana ustawa zakłada więc zerwanie z uzależnianiem właściwości miejscowej organu od podziału terytorialnego kraju na rzecz dostosowania tej właściwości do uwarunkowań przyrodniczych. Oznacza to w praktyce, że minister środowiska będzie mógł powołać więcej (lub mniej) RDOŚ niż funkcjonujące dziś 16 jednostek. Może to doprowadzić nie tylko do likwidacji niektórych RDOŚ, ale także powstania nowych. Ważne, aby pod nadzorem znalazło się całe terytorium kraju.

Stabilność zatrudnienia na drugim miejscu

Dotychczasowi pracownicy dyrekcji ochrony środowiska staną się pracownikami starej-nowej instytucji, chyba że do końca lutego 2018 r. nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy albo odmówią oni przyjęcia tych warunków. Przy wyborze pracowników Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska będzie brał pod uwagę: posiadane wykształcenie i wiedzę, ocenę dotychczasowego przebiegu pracy, a także postawę pracownika, jego zaangażowanie i terminowe wykonywanie zadań. Oznacza to, że wkrótce powinien rozpocząć się swoisty audyt i przegląd dotychczasowych efektów prac nie tylko poszczególnych jednostek, ale także pracowników. Autorzy projektu nie mówią co prawda wprost o zmniejszeniu liczby etatów, ale zaznaczają, że reforma „może wiązać się ze zmniejszeniem stabilności zatrudnienia w służbie cywilnej pracowników Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i regionalnych dyrekcji ochrony środowiska”. Dodają ponadto, że wiążąc stabilność zatrudnienia pracowników z interesem publicznym, jakim jest zapewnienie bardziej efektywnej administracji w ochronie środowiska i przyrody, należy przyznać pierwszeństwo tej drugiej wartości. Skutkiem ustawy powinno być też przeniesienie części etatów przeznaczonych do wykonywania zadań kadrowych i finansowych z poszczególnych RDOŚ na poziom centrali, w szczególności do prowadzenia postępowań administracyjnych. Przeniesienie kwestii wewnętrznych na centralę ma odciążyć jednostki regionalne i pozwolić im skupić się na wykonywaniu ich ustawowych zadań w zakresie ochrony środowiska i ochrony przyrody. Obecnie w GDOŚ i RDOŚ sprawami organizacyjnymi, finansowymi i kadrowymi zajmuje się 209 pracowników, co przy 1260 zatrudnionych stanowi ponad 16 proc. ogółu zatrudnionych.

Istotne zmiany niesie za sobą również nowe brzmienie art. 126 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, które likwiduje procedurę konkursową na stanowiska Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, regionalnych dyrektorów ochrony środowiska, a także ich zastępców. Na związane z tym zagrożenia zwracała niedawno uwagę Konfederacja Lewiatan.

Zgodnie z treścią projektu ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. Do tego czasu wydane zostaną m.in. rozporządzenie Ministra Środowiska określające terytorialny zasięg działania, liczbę oraz siedziby „nowych” RDOŚ oraz zarządzenia określające organizację i statut DOŚ. Akty te zostaną wydane wcześniej po to, aby mogły wejść w życie razem z ustawą.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik