Dyrektorzy RZGW ustalą cenę wody

© tiamo_ya

Przedstawiony przed kilkoma dniami przez Ministerstwo Środowiska projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw⁽¹⁾ oznacza duże zmiany zarówno dla branży wodociągowej, jak i samorządów. - Funkcjonujące dotychczas rozwiązania w zakresie nadzoru nad realizacją zadań z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków nie pozwalają na wystarczająco efektywną realizację zadań przez podmioty świadczące usługi wodociągowo-kanalizacyjne - czytamy w uzasadnieniu.

Konflikt interesów

Autorzy projektu wskazują, że istotnym problemem dzisiejszego prawa jest jednoczesne pełnienie przez jednostki samorządu terytorialnego funkcji: właścicieli przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, ich organów nadzoru, a także przedstawicieli odbiorców usług, czyli konsumentów. Dzisiejsze przepisy rzeczywiście dzielą znaczącą część kompetencji w zakresie regulowania cen wody pomiędzy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i radę gminy. Istniejące dotychczas formy kontroli, m.in. możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego czy wszczęcie kontroli przez Prezesa UOKiK, nie są zdaniem projektodawców wystarczające. - Wadą funkcjonującego dziś modelu rynku wodno-ściekowego jest brak możliwości udziału zewnętrznego i niezależnego organu nadzoru. Takim organem ma zostać dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” - czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji.

Władza w rękach dyrektorów

Sprawowany przez dyrektorów RZGW nadzór polegać będzie w szczególności na opiniowaniu projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz zatwierdzaniu taryf za zbiorowe odprowadzanie ścieków. - W praktyce wnioski taryfowe będą więc trafiały do RZGW zlokalizowanych w jednym z 11 miast, tj. Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie lub Wrocławiu. Organ zweryfikuje pod kątem zgodności z prawem taryfy i wnioski taryfowe przygotowywane i przekazane przez przedsiębiorstwa wod-kan. Wydając decyzję administracyjną organ zatwierdzi bądź odmówi zatwierdzenia taryfy. Odmawiając zatwierdzenia taryfy organ zobowiąże przedsiębiorstwo do przedłożenia poprawionego projektu taryfy i wniosku taryfowego - tłumaczy Emilia Topolnicka z kancelarii SMM Legal. Kompetencje dyrektorów obejmować będą także rozstrzyganie sporów między przedsiębiorstwami a odbiorcami usług oraz wymierzanie kar pieniężnych. Otwarte pozostaje jednak pytanie o to, czy zewnętrzna kontrola nad taryfami wodociągowo-kanalizacyjnymi doprowadzi do zrównania stawek cen wody dla odbiorców na terenie kraju. - Mając na uwadze uwarunkowania lokalne świadczenia usług wodociągowo-kanalizacyjnych wydaje się to niemożliwe. Opłaty ponoszone przez odbiorców pokrywać mają koszty działalności przedsiębiorstwa, a te są na terenie kraju nieporównywalne. Na znaczne różnice w kosztach działalności składa się bowiem wiele czynników: od uwarunkowań geograficznych po stan sieci, prowadzone inwestycje czy liczbę mieszkańców - dodaje Topolnicka.

Dotychczasowe regulaminy do wymiany

W terminie 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy, przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne mają być zobowiązane przedłożyć radom gmin projekty nowych regulaminów. Odebranie radom gmin kompetencji do zatwierdzania taryf nie oznacza, że gminy zostaną zupełnie pozbawione wpływu na realizację zadań gminy z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Zasadnicza część zadań gminy zostanie utrzymana. - Dotyczy to m.in. wydawania zezwoleń na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, przygotowania i uchwalania regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków (które jednak będą podlegać opiniowaniu przez dyrektora RZGW), uchwalania planu modernizacji sieci czy publikacji taryf - dodaje Topolnicka. Nowe taryfy obowiązywać będą przez okres 3 lat (dotychczas obowiązywały przez rok), a ich ewentualna zmiana w tym czasie będzie mogła nastąpić jedynie w „uzasadnionych przypadkach”.

Z informacji do jakich dotarł dziennik Teraz Środowisko wynika, że projekt ustawy procedowany jest w trybie pilnym. Zgodnie z treścią projektu ustawa ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Niewykluczone więc, że już w przyszłym roku taryfy procedowane będą w nowym trybie, a określone w nich stawki cen i opłat za usługi z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę zweryfikuje regulator.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik