KE ułatwi uzyskiwanie zezwoleń na wykorzystywanie substancji niebezpiecznych

© Kadmy

Jak wynika z drugiego, pięcioletniego przeglądu Komisji Europejskiej dotyczącego funkcjonowania REACH⁽¹⁾, dzięki rozporządzeniu Unia poczyniła w ciągu ostatnich 10 lat postępy w ograniczaniu lub zakazywaniu stosowania substancji, które mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzkiego lub środowiska. Przyczyniła się też do zastąpienia ich bezpieczniejszymi odpowiednikami, propagując rozwiązania alternatywne dla badań na zwierzętach.

Największa baza informacji o chemikaliach na świecie

Do tej pory w wyniku procedury rejestracyjnej w systemie REACH zgromadzono informacje o 17 tys. substancji, ujęte w 65 tys. dossiers. To dokumentacja dotycząca najważniejszych chemikaliów produkowanych i stosowanych w UE – największa taka na świecie. Do tej pory 181 chemikaliów uznano za substancje, które mogą mieć poważne skutki dla zdrowia ludzi i dla środowiska, 43 natomiast wpisano do wykazu tych, na które przedsiębiorstwa muszą otrzymać zezwolenie. Ustanowiono 18 ograniczeń dla różnych grup substancji, np. dla chromu, niklu i ołowiu w wyrobach konsumenckich, bisfenolu A w paragonach kas sklepowych oraz toksycznych dla środowiska wodnego związków nonylofenoli w wyrobach włókienniczych.

Wymóg uzyskiwania zezwoleń przyczynia się do wypierania z rynku nie do końca bezpiecznych substancji. W ten sposób np. tritlenek arsenu stosowany w produkcji szkła w regionie Wenecji został zastąpiony przez bezpieczniejsze składniki. Producent wolał bowiem poszukać alternatywy niż starać się o zezwolenie. Zmniejszyło się w ten sposób narażenie pracowników, poprawiła się jakość powietrza.

KE chce ułatwień w uzyskiwaniu zezwoleń na wykorzystywanie SVHC

Komisja zapowiada, że chce promować zastępowanie substancji wzbudzających szczególnie duże obawy (SVHC), jednak uważa, że obecnie stosowane wymogi uzyskiwania zezwoleń mogą szkodzić konkurencyjności przedsiębiorstw z UE (wyroby przywożone spoza Unii nie muszą mieć takich zezwoleń). Komisja zaproponowała więc uproszczenie procedury uzyskiwania zezwoleń oraz zapewnienie równych warunków działania dla przedsiębiorstw z UE i spoza UE (a więc ograniczenia dla produktów importowanych). - Musimy (…) zagwarantować, by unijni producenci nie mieli gorszej pozycji w porównaniu z konkurencją spoza UE: trzeba zadbać o to, by przywożone towary spełniały wymagania Unii w kwestii chemikaliów – powiedziała komisarz ds. rynku wewnętrznego i przemysłu Elżbieta Bieńkowska. UE dostrzega też potrzebę wyjaśnienia związku między rozporządzeniem REACH i innymi przepisami UE, w szczególności przepisami BHP oraz dotyczącymi odpadów.

EEB: tanie i niebezpieczne chemikalia nadal w użyciu, potrzebne zdecydowane działania

Zdaniem Europejskiego Biura Ochrony Środowiska (EEB) w przeglądzie Komisji brakuje jednak konkretnych zobowiązań do działań, które naprawdę stymulowałyby zastępowanie toksycznych substancji bezpieczniejszymi zamiennikami. Konieczna jest poprawa identyfikacji nowych substancji wzbudzających szczególnie duże obawy, a także skuteczniejszy mechanizm przenoszenia ciężaru dowodu na przemysł. EEB uważa też, że powinno się lepiej informować o zagrożeniach i ryzyku związanym z chemikaliami w produktach konsumenckich, a także pomyśleć o wdrożeniu zasady "brak danych, brak rynku". Zdaniem organizacji należałoby też objąć rozporządzeniem REACH substancje o małej wielkości obrotu i niektóre polimery, ku czemu Komisja zresztą się skłania.

Cytowana w informacji prasowej Tatiana Santos, Senior Officer ds. polityki w zakresie chemikaliów z Europejskiego Biura Ochrony Środowiska (EEB) powiedziała, że tanie i niebezpieczne chemikalia są nadal w użyciu, podczas gdy istnieją bezpieczniejsze alternatywy. - Komisja powinna teraz zobowiązać się do podjęcia zdecydowanych działań w celu zmniejszenia szkód spowodowanych przez substancje wzbudzające szczególnie duże obawy, zamiast skupiać się na tym, aby przedsiębiorstwa mogły taniej i łatwiej stosować przestarzałe i niebezpieczne chemikalia – podsumowała.

Ewa Szekalska
Dziennikarz