Systemy zarządzania energią na służbie

© vectorfusionart

Jednostki administracji publicznej mają pełnić wzorcową rolę w oszczędnym gospodarowaniu energią (wskazuje na to m.in. dokument „Polityka Energetyczna Polski do 2030 r.”). Istotne przy tym mogą się okazać systemy zarządzania energią w budynkach, które instalowane są w nowych lub modernizowanych obiektach. Zgodnie z danymi GUS⁽¹⁾, w latach 2007-2013 modernizacji poddano 67 proc. budynków administracji publicznej (dokładnie 4055 obiektów). Działania objęły przede wszystkim wymianę urządzeń elektrycznych i elektronicznych, wymianę okien i drzwi oraz modernizację izolacji termicznej i systemów grzewczych. Instalacja urządzeń optymalizujących zużycie energii nie była popularna, objęła jedynie 243 inwestycje, a więc 6,3 proc. ogółu modernizowanych budynków publicznych. W tym obszarze zdecydowana większość inwestycji dotyczyła zarządzania systemem grzewczym (158 realizacji), dalej systemów kompensacji mocy biernej (60 budynków). W 1/5 budynków zainstalowano urządzenia pozwalające na pomiary, nadzór i sterowanie mocą. W podobnej części – systemy zarządzania pracą wentylacji i klimatyzacji. Od momentu przygotowania tej analizy przez GUS sytuacja nieco się poprawiła, m.in. dzięki usługom ESCO (Energy Saving Company), czyli firm oferujących usługi finansowe służące ograniczeniu zużycia energii.

Samorząd dyktuje warunki

Podmioty takie inwestują swoje środki finansowe wdrażając rozwiązania energooszczędne u klienta i przeprowadzając niezbędne prace w obiektach. W budynkach użyteczności publicznej może się to odbyć w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Kilkanaście takich projektów prowadzi Siemens (m.in. w Kobyłce czy Bytomiu). To, czy podczas modernizacji zostanie uwzględnione wdrożenie systemu zarządzania energią, zależy od zamawiającego samorządu. - Jest to dosyć nowa formuła dialogu konkurencyjnego. Samorząd określa w niej, co chce zrobić, czy to ma być jedynie modernizacja, czy również system zarządzania energią oraz gwarancja oszczędności – mówi Wojciech Osiej, z działu Building Technologies w Siemens. Przy całym procesie istotny jest audyt i diagnoza – jakie elementy pobierają najwięcej energii, ale także, czy instalacja wytrzyma modernizację i zamontowanie nowych urządzeń, czy niezbędna będzie jej wymiana. Zarządzanie energią firma uwzględnia we wszystkich prowadzonych projektach. Po zakończeniu inwestycji samorządy mogą śledzić zużycie energii oraz mają prawo do zmian i ingerencji w systemy. To, o ile udaje się zmniejszyć zużycie energii, zależy od typu budynku i przeprowadzanych prac, ale oszczędności sięgają nawet kilkudziesięciu procent. Jak wynika z biuletynu dotyczącego PPP, umowy w obszarze efektywności energetycznej zawierane są na 10-15 lat.

Nawet 30 proc. oszczędności dzięki wydajnym systemom technicznym

Kluczowe jest uszczelnienie budynku i ograniczenie strat ciepła. Duże oszczędności uzyskuje się także poprzez zwiększenie wydajności systemów technicznych budynków, takich jak oświetlenie, instalacje ciepłej wody oraz systemy grzewcze, chłodzące i wentylacyjne, skrótowo nazywane HVAC (ang. Heating, Ventilation, Air Conditioning). Wspomniane podnoszenie ich wydajności zakłada dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD - ang. energy performance building directive). Zgodnie z raportem EcoFys⁽²⁾, firmy doradczej z zakresu efektywności energetycznej, poprawa działania wcale nie musi oznaczać bardzo wysokich nakładów finansowych. Inwestycja w podstawowe ulepszenie kontroli przepływów energii wewnątrz budynków zwraca się średnio w ciągu dwóch lat. W dokumencie oceniono, że dzięki takiej optymalizacji można uzyskać średnio 30 proc. oszczędności energii. Opomiarowanie i połączenie tych systemów ze zdalnym zarządzaniem, pozwala na monitorowanie bieżącego zużycia energii i mediów. Umożliwia także szybką reakcję na awaryjne sytuacje, a przede wszystkim znalezienie potencjału do oszczędności energii.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog