Polski sposób na recykling

Andrzej Wojciechowski
Prezes Polskiego Stowarzyszenia Naukowego Recyklingu, pracownik Instytutu Mechaniki Precyzyjnej (IMP)

Teraz Środowisko: Jest Pan współautorem przyjaznej dla środowiska, dwukrotnie nagradzanej instalacji rozkładu termicznego odpadów organicznych. Na czym polega ta technologia, dlaczego jest wyjątkowa?⁽¹⁾

Andrzej Wojciechowski: Mogę od razu dodać, że przygotowaliśmy już zgłoszenie patentowe i oczekujemy przyznania patentu w tym roku. W skrócie technologię można określić hasłem: „z czego powstało, w to się obróci”, tzn. nasza instalacja pozwala odzyskiwać materiały, z których odpady zostały wytworzone – w trochę odmiennej postaci, ale łatwej do dalszego zagospodarowania. W naszej instalacji przetwarzane mogą być bardzo różnorodne odpady, w tym zazwyczaj bardzo trudne do przetworzenia. Mogą to być odpady gumowe, w szczególności opony, odpady z tworzyw sztucznych oraz wykonane z nich produkty użytkowe, zużyty olej i inne odpady ropopochodne (w tym także wszystkie materiały zaolejone) oraz inne surowce organiczne, takie jak opakowania po produktach spożywczych i chemicznych z gospodarstw domowych. Poza tym jesteśmy w stanie przetworzyć opakowania wielomateriałowe i wielowarstwowe, takie jak TetraPaki, odpady garbarskie, baterie, odpady organiczne z samochodów, sprzętu AGD, ale także odpady poszpitalne (w tym materiały niebezpieczne).

TŚ: Co powstaje w wyniku takiego rozkładu?

AW: Uzyskujemy oleje, gaz, karbonizat. Przykładowo, przez rozkład termiczny opon samochodowych można uzyskać około 25 proc. karbonizatu, 45 proc. oleju poprocesowego oraz 15 proc. frakcji gazowej i 15 proc. złomu stalowego. Jak widać, jest to skondensowana energia. Produkty nadają się do dalszego zagospodarowania – np. w wyniku rozkładu termicznego gumy otrzymujemy olej jako alternatywny napęd do silników spalinowych, szczególnie dwupaliwowych. Olej taki po oczyszczeniu jest lepszy nawet od rzepakowego, niższa jest też jego emisyjność.

TŚ: A co z emisyjnością samego procesu? Jak ta metoda zagospodarowania odpadów ma się do spalania odpadów w spalarniach?

AW: Jako że wszystko odbywa się w obiegu zamkniętym, nie ma żadnych emisji - CO₂, NOx ani pyłów PM. Pyły występują jako produkt, ale w postaci karbonizatu wykorzystywanego do produkcji pigmentów, tuszy, a także wypełniaczy, pochłaniaczy (bardzo duża porowatość) oraz sorbentów.

Proces rozkładu termicznego odpadów organicznych jest prowadzony poprzez poddawanie odpadów działaniu temperatury stosownej do rodzaju odpadów (320-480 st.C), bez kontaktu z tlenem i innymi czynnikami utleniającymi. Z kolei spalanie odbywa się w warunkach tlenowych, więc jest niebezpieczeństwo, że przy niewłaściwych temperaturach będą się wydzielać szkodliwe substancje, takie jak dioksyny czy furany, a np. w procesie spalania PCV tworzą się niebezpieczne związki chloru. Spalarnie w znacznej ilości emitują też pyły, a ich ilość zależy od ilości i jakości spalanego materiału. Nawet nowe filtry nie są w stanie wyłapać wszystkich zanieczyszczeń.

Jestem przeciwnikiem spalania i współspalania także ze względu na nieopłacalność ekonomiczną. Problemem jest brak segregacji w domach, w wyniku czego wciąż produkujemy odpady o bardzo małej wartości opałowej. Przykładowo papier suchy ma dziesięciokrotnie wyższą kaloryczność niż zawilgocony czy zanieczyszczony np. obierkami. W spalarni jakakolwiek wilgoć jest szkodliwa. Dlatego tak ważna jest edukacja dotycząca segregacji.

Dla porównania, w naszej technologii wilgoć nie jest przeszkodą, bo wody i tak używamy w początkowej fazie procesu do „wypchnięcia” tlenu.

Ilość energii wyprodukowanej w spalarniach w odniesieniu do wsadu jest więc znacząco mniejsza niż w naszej instalacji. Poza tym w spalarniach nie następuje zwrot nakładów inwestycyjnych w przewidywanym terminie i trzeba je najczęściej dofinansowywać.

TŚ: A technologia termicznego rozkładu - czy jest opłacalna? Została już skomercjalizowana?

AW: Powstały jak dotąddwie instalacje oraz jedna mała, którą można nazwać laboratoryjną. Na finiszu są również rozmowy dotyczące posadowienia instalacji koło Bydgoszczy, niedaleko Lublina i na Śląsku. Trwają też rozmowy z partnerami z zagranicy- głównie z Niemiec, Francji, RPA, Brazylii i USA. Największe zainteresowanie wzbudza u inwestorów krótki okres zwrotu nakładów finansowych, który wynosi ok. 3 lata.

Ponadto odpowiedzieliśmy na zapotrzebowanie ONZ na instalację do bezpiecznego przetwarzania i utylizacji materiałów i odpadów używanych w zwalczaniu eboli. O dalszych działaniach ma nas poinformować polski konsulat w Nowym Jorku.

TŚ: Kto konkretnie interesuje się Państwa technologią?

AW: W pierwszym rzędzie wszystkie zakłady i firmy pozyskujące odpady do dalszego zagospodarowania, bo zamiast stosować spalanie i współspalanie chcą produkować paliwa łatwe do przechowywania. Ponadto interesują się tą technologią firmy oponiarskie, autozłomy i firmy związane z produkcją paliw.

TŚ: Czy macie Państwo konkurencję?

AW: Tak - cementownie, bo są obecnie głównym odbiorcą zużytych opon z uwagi na wysoką wartość opałową tego surowca. Cementownie odbierają opony za darmo, a niejednokrotnie każą sobie dopłacać. Trzeba tu wspomnieć, że im więcej używają tego paliwa, tym gorsza jest jakość cementu. My dążymy do stosowania płatności za kilogram dostarczonej opony (ok. 10 gr), podobnie jak w przypadku złomu czy makulatury itp.

Rozmawiała Ewa Szekalska