Nie ma czegoś takiego jak tanie mięso

© Tobias

Raport⁽¹⁾ pt. „Emission impossible. How big meat and dairy are heating up the planet” nie jest pierwszą publikacją, w której podnosi się kwestię wpływu przemysłowego chowu zwierząt na środowisko i klimat. Wcześniej był to na przykład raport instytutu Chatham House, w którym stwierdzono, że globalna produkcja mięsa generuje więcej CO₂ niż transport samochodowy, lotniczy, kolejowy i wodny razem wzięte (więcej pisaliśmy tutaj).

Sytuacja w sektorze produkcji zwierzęcej jest złożona. Tym razem GRAIN (międzynarodowa organizacja non-profit wspierająca małe gospodarstwa rolne) oraz IATP (The Institute for Agriculture and Trade Policy) wzięły pod lupę największe koncerny z branży. Oto kilka faktów na temat związku pomiędzy branżą mięsną i mleczarską a emisją gazów cieplarnianych przytaczanych w raporcie:

1. Pięć największych korporacji mięsnych i mleczarskich (JBS, Tyson, Cargill, Dairy Farmers of America i Fonterra) jest już teraz odpowiedzialne za więcej emisji niż ExxonMobil, Shell czy BP.
2. Łączne emisje 20 największych koncernów są większe niż emisje takich krajów, jak Niemcy, Kanada, Australia czy Wielka Brytania.
3. Większość z 35 największych koncernów nie raportuje swoich emisji w ogóle albo wyklucza emisje związane ze swoimi łańcuchami dostaw, które szacowane są na 80-90 proc. całości. Tylko cztery korporacje upubliczniają szacunki całościowych emisji.
4. Jedynie 14 z 35 wielkich koncernów ma jakiekolwiek plany redukcyjne. W zaledwie sześciu przypadkach dotyczącą one całych łańcuchów dostaw.
5. Jeżeli branże te [mięsna i mleczarska – przyp. red.] będą rosnąć zgodnie z prognozami, w roku 2050 sektor produkcji zwierzęcej będzie konsumował 80 proc. światowego budżetu węglowego⁽²⁾.

Rachunek płacimy i my, i środowisko

Choć autorzy tego raportu skupili się przede wszystkim na emisji gazów cieplarnianych, to nie jest to jedyna ciemna strona przemysłowej produkcji mięsa i nabiału. W źródłach poruszających ten temat znajdujemy m.in.: poważne obiekcje co do dobrobytu i humanitarnego traktowania zwierząt, stosowanie na szeroką skalę antybiotyków, zanieczyszczenie wód azotanami, zanik bioróżnorodności, uciążliwości zapachowe w pobliżu ferm.

- Nie ma czegoś takiego jak tanie mięso - uważa Shefali Sharma z IATP, cytowana w komunikacie prasowym. - Przez wiele dekad, masowa produkcja mięsa i mleka była możliwa dzięki temu, że rolnikom płacono poniżej kosztów produkcji, pracownicy byli wykorzystywani, a podatnicy - płacili rachunki za zanieczyszczenia powietrza, wody i ziemi. Nadszedł czas, abyśmy zdali sobie sprawę z tego, że nadmierna konsumpcja jest bezpośrednio powiązana z dotacjami, które zapewniamy branży na dalsze wylesianie, wyniszczanie zasobów naturalnych i tworzenie poważnego zagrożenia dla zdrowia publicznego poprzez nadużywanie antybiotyków. Ten raport pokazuje, że branża odgrywa też kluczową rolę w powodowaniu zmian klimatu – tłumaczy dalej Sharma.

Co oznacza zrównoważony?

Niemniej raport nie jest bezkompromisową wegańską propagandą. Nie postuluje się tu całkowitej rezygnacji z białka zwierzęcego w diecie, ale raczej zaprzestanie nadmiernej konsumpcji (ang. overconsumption) i stosowanie zrównoważonych metod hodowli. Oba aspekty są ze sobą ściśle powiązane.

Popyt (więc i produkcja) na produkty mięsne i nabiał w skali świata wzrósł w ostatnich latach. Z przedstawionych w raporcie danych wynika, że w roku 1970 na świecie wyprodukowano mniej niż 100 mln ton mięsa wieprzowego, wołowego i z kurczaka. W 2010 r. było to już ponad 250 mln ton. Natomiast prognoza na rok 2050 to ponad 400 mln ton.

Eksperci mówią jasno – nie da się wyprodukować takich ilości mięsa w małych gospodarstwach rolnych, nie wpływając negatywnie na bioróżnorodność, zapewniając zwierzętom przestrzeń do życia zbliżonego do naturalnych warunków, nie emitując ogromnych ilości gazów cieplarnianych. - Nie ma innego wyjścia. Produkcja mięsna i mleczarska w krajach, w których dominuje 35 największych firm, musi zostać znacznie zmniejszona - powiedział Devlin Kuyek z GRAIN.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf