Żyjemy na kredyt

© underworld

Dzień Długu Ekologicznego (ang. Earth Overshoot Day) to dzień, w którym wykorzystujemy zasoby naturalne ziemi, na których odrodzenie potrzeba całego roku. Ściślej mówiąc, pojęcie to ilustruje poziom wykorzystania „ekologicznego budżetu” naszej planety. Od lat 70. XX wieku wysokość konsumpcji stale przekracza możliwości produkcyjne Ziemi, jeszcze w 1971 r. dzień ten przypadał w połowie grudnia, w 2007 r. w październiku, a w 2009 r. we wrześniu. W tym roku Dzień Długu Ekologicznego przypada rekordowo wcześnie, bo już dziś.

– Dzień Długu Ekologicznego to moment, w którym zaczynamy konsumować na kredyt, czyli do tego momentu zużyliśmy zasoby, które w ciągu roku natura jest w stanie wytworzyć, i zaczynamy konsumować to, co powinno pozostać dla kolejnych pokoleń – podkreśla w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes Katarzyna Karpa-Świderek, rzecznik prasowy Fundacji WWF Polska.

Ile Ziemi potrzeba dla Ziemi?

Z punktu widzenia ekonomii od dziś żyjemy na koszt Ziemi. Wycinanie lasów, postępująca degradacja środowiska naturalnego czy emisja zanieczyszczeń - od dziś odbywa się ze szkodą dla środowiska i przyszłych pokoleń. Jak podaje organizacja Global Footprint Network, potrzebujemy planety o około 70 proc. większej niż ta, którą aktualnie dysponujemy. W ciągu ostatnich trzech lat wartość ta wzrosła o 10 proc.

Szacuje się, że z każdym rokiem Dzień Długu Ekologicznego przypada o parę dni wcześniej. Przy założeniu, że poziom degradacji środowiska nadal będzie wzrastał, już za dekadę niezbędne mogą okazać się zasoby z trzech planet.

Country Overshoot Days 2018© Global Footprint Network

Kiedy dług zaciągają poszczególne kraje?

Dzisiejsza data określa zaciągnięcie długu w skali całego świata, jednak dług można wyliczyć dla każdego państwa oddzielnie. Jak pokazują dane Global Footprint Network, państwa wysoce zindustrializowane, korzystające z dostępnych zasobów w sposób nieproporcjonalny, wkraczają w okres długu ekologicznego znacznie wcześniej niż cała planeta.

Najwcześniej swój dług zaciągnął Katar i Luksemburg, kolejno 9 i 19 lutego, niewiele później Stany Zjednoczone (15 marca) i Australia (31 marca). Polska w okres ten wkroczyła 19 maja, niewiele po Niemczech, Wielkiej Brytanii i Japonii.

– Rekordzistami są kraje Zatoki Perskiej. Już w lutym na ekologiczny kredyt zaczyna żyć gazowy Katar. Polska – w maju, dwa tygodnie później niż Niemcy, a USA zaczynają w marcu. Większość Europy i krajów rozwiniętych jest powyżej średniej, czyli szybciej zaczynają żyć na koszt środowiska i koszt przyszłych pokoleń – wymienia Katarzyna Karpa-Świderek.

Potrzeba globalnych rozwiązań

Jak podkreślają organizacje ekologiczne, potrzebne są globalne działania obejmujące wszystkie aspekty środowiskowe. Naukowcy z Global Footprint Network i Schneider Electric oszacowali, że racjonale wykorzystanie energii w budownictwie i przemyśle może przesunąć światowy dzień długu ekologicznego o co najmniej 21 dni. Natychmiastowa redukcja emisji dwutlenku węgla o połowę sprawiłaby, że zamiast blisko dwóch planet, potrzebowalibyśmy jej niewiele ponad jedną, przesuwając tym dzień długu o 93 dni. Rozwój zeroemisyjnego transportu może pozwolić na przesunięcie dnia wejścia w dług o nawet 12 dni. Jeśli zredukowalibyśmy globalne spożycie mięsa o 50 proc. i zastąpilibyśmy te kalorie dietą wegetariańską, przesunęlibyśmy dzień długu o 5 dni. Z kolei zmniejszenie światowych strat żywności o połowę, pozwoliłoby opóźnić okres wejścia w dług o 11 dni.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska