Europa ma już mniej niż 2 proc. lasów naturalnych

© EVERST

Ponad 150 naukowców z 24 krajów świata bierze udział w rozpoczynającej się dziś na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego konferencji⁽¹⁾ „ Forests at risk: Białowieża and beyond” (Lasy w niebezpieczeństwie: Nie tylko Puszcza Białowieska). W ciągu dwóch dni specjaliści zajmujący się ekologią, ochroną przyrody i biologią lasu będą szukać rozwiązania problemu destrukcji ostatnich lasów naturalnych na Ziemi.

Co to są lasy naturalne?

Naukowcy wskazują, że lasy naturalne to najbardziej zróżnicowane lądowe ekosystemy świata. Są niezbędne nie tylko dla dobrego funkcjonowania zamieszkujących je organizmów, ale także dla utrzymania prawidłowych warunków życia na planecie Ziemia. Dzięki ogromnemu nagromadzeniu materii organicznej, niezliczonym kryjówkom dla zwierząt, oraz specyficznemu mikroklimatowi, który zapewniają wysokie, stare drzewa, lasy te stanowią unikalne i skomplikowane ekosystemy. Mimo swej wartości są masowo wycinane, wypalane i przekształcane w wyniku prowadzenia komercyjnej gospodarki leśnej. Naukowcy od lat apelują o lepszą ochronę najcenniejszych i najbardziej naturalnych z nich.

Zagłada na wielką skalę

Problem masowego niszczenia lasów naturalnych dotyczy wszystkich zakątków Ziemi. Wynika to z tego, że ludzie pozyskują coraz to nowe tereny pod uprawę ziemi i hodowlę bydła, ale niszczą lasy także w wyniku eksploatacji surowców naturalnych, produkcji oleju palmowego oraz pozyskania drewna. W Indonezji i Malezji wypalanie lasów pod uprawę palmy olejowej osiągnęło takie rozmiary, że Indonezji przyznano wstydliwy rekord Guinessa, dla kraju, który wyciął najwięcej lasów w najkrótszym czasie – 80 proc. w 20 lat. Każdej godziny wycina się tam las o powierzchni ok. 300 boisk piłkarskich.

Tempo wylesień wzrasta

W ten sposób nie tylko znikają siedliska tygrysów sumatrzańskich czy orangutanów, ale również drugie po Amazonii „zielone płuca Ziemi”. Podobna sytuacja ma miejsce w Papui, która w latach 2000 – 2017 straciła 6 000 km kw. lasów (obszar ponad czterokrotnie większy od całej Puszczy Białowieskiej). Tempo tych wylesień stale wzrasta, zbliżając się w latach 2016 – 2017 do prawie 1 000 km kw. rocznie. W Demokratycznej Republice Konga od 1990 roku wycina się i wypala ponad 3 100 km kw. lasów rocznie, co oznacza utratę prawie 10 km kw. lasów naturalnych każdego dnia.

Europa też niszczy swoje dziedzictwo

Zjawisko to dotyczy także naszej części świata. Rumuńskie Karpaty to miejsce, gdzie znajduje się 2/3 ostatnich dzikich lasów Europy będących naszym naturalnym dziedzictwem i miejscem występowania największych na starym kontynencie populacji niedźwiedzia brunatnego, wilka i rysia. Także tam eksploatuje się lasy na przemysłową skalę. Gospodarkę leśną prowadzi się również w parkach narodowych i na obszarach chronionych w ramach NATURA 2000. Od 2005 roku zniknęły tam już ogromne połacie naturalnych strych lasów, ciężko jednak dokładnie określić skalę zniszczeń ze względu brak pełnych danych. Podobnie jak to miało miejsce w Puszczy Białowieskiej w roku 2017, wycinki w Rumunii są przeprowadzane w wyjątkowo inwazyjny sposób, tj. z użyciem niszczącego ściółkę leśną ciężkiego sprzętu.

Kto obroni lasy?

Jak wyjaśnia jeden z uczestników konferencji prof. Malcolm L. Hunter Jr. z Wydziału Dzikiej Przyrody, Rybołówstwa i Ochrony Przyrody na Uniwersytecie w Maine, lasów naturalnych zostało na naszej planecie niezmiernie mało. Szacuje się, że w Europie jest ich poniżej 2 proc. - Objęte ścisłą ochroną są nieliczne z nich, położone w odległych i niedostępnych miejscach jak północna Kanada, Amazonia czy góry Papui Nowej Gwinei, a także maleńkie fragmenty lasów europejskich, np. w Puszczy Białowieskiej – dodaje. Nie zmienia to faktu, że w prawie unijnym i międzynarodowym ciągle nie rozróżnia się lasów naturalnych i lasów gospodarczych. Zdaniem Profesora niezbędne jest jak najszybsze wprowadzenie takiego rozróżnienia i znalezienie efektywnego sposobu na ochronę lasów naturalnych.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji