Skuteczna kontrola bezpieczeństwa żywności, czyli sześć w jednym?

Kompleksową kontrolą bezpieczeństwa żywności powinien zajmować się jeden organ – rekomenduje UE. Tak jest w 23 spośród 28 państw członkowskich. W Polsce zamiast jednej Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności jest sześć organów.

Konsolidacja służb odpowiedzialnych za urzędową kontrolę żywności jest wyraźną tendencją wśród państw członkowskich Unii Europejskiej, wynika z uzasadnienia projektu ustawy⁽¹⁾ o Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności z lipca 2017 r. Aż w 14 państwach UE nadzór nad bezpieczeństwem żywności sprawuje minister odpowiedzialny za rolnictwo, a w ośmiu minister rolnictwa wspólnie z ministrem zdrowia, a sam minister zdrowia tylko w jednym państwie.

Unijna zasada

W związku z tym, że na przestrzeni ostatnich lat pojawił się szereg problemów dotyczących żywności oraz pasz, UE dąży do wypracowania podejścia, które w skrócie nazwano „od pola do stołu”. Chodzi o podejście, które gwarantowałoby wysoki poziom bezpieczeństwa na wszystkich etapach procesu produkcji i dystrybucji żywności. Nie jest to możliwe, a na pewno jest problematyczne, kiedy poszczególne instytucje mają różne, fragmentaryczne kompetencje i różne umocowanie.

Kto zajmuje się kontrolą żywności w Polsce?

Kontrole sprawuje kilka instytucji, a są to: Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS), Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), Inspekcja Weterynaryjna (IW), Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS), Inspekcja Handlowa (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów), Inspekcja Ochrony Środowiska (w ograniczonym zakresie dotyczącym kontroli stosowania oraz składowania nawozów). Mnogość instytucji może powodować trudność w zachowaniu wzajemnej zgodności w obszarze zaleceń pokontrolnych.

Branża czeka na zmiany

Za reorganizacją służb kontroli żywności w Polsce od lat opowiadają się organizacje branżowe przetwórstwa rolno-spożywczego. Producenci jasno dają do zrozumienia, że są zdezorientowani licznymi kontrolami różnych instytucji i ich wniosków pokontrolnych, które dotyczą np. konieczności dokonania zmian w oznakowaniu w odniesieniu do różnych informacji podanych na opakowaniu tego samego wyrobu.

Rozwiązanie czeka

Tymczasem projekt ustawy jest gotowy. Instytutu Spraw Obywatelskich (ISO) wystąpił właśnie z apelem do marszałka sejmu Marka Kuchcińskiego o wznowienie prac nad tym projektem. Ujawnienie w styczniu br. procederu handlu mięsem chorych krów pokazuje, że system kontroli i monitoringu bezpieczeństwa żywności w Polsce wymaga reorganizacji.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji