Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy(1), której zadaniem jest zrewolucjonizowanie procedur uzyskania decyzji środowiskowej, a także przeprowadzania strategicznych i transgranicznych ocen oddziaływania na środowisko. Niniejszy artykuł ograniczy się do przybliżenia nadzorowanych przez resort środowiska zmian w zakresie wyłącznie pierwszego ze wskazanych powyżej obszarów. Rewolucja wychodzi naprzeciw oczekiwaniom inwestorów, ale jednocześnie może ograniczyć możliwość wpływania na przebieg postępowania pozostałych jego stron.
Postępowanie „10 plus”
Dzisiejsze prawo przewiduje stosowanie uproszczonej formy zawiadamiania stron o toczącym się postępowaniu w sprawie wydania decyzji środowiskowej w formie obwieszczenia (zamiast powiadomienia listownego) dopiero w sytuacji, gdy liczba tychże stron przekracza dwadzieścia. Jeżeli nowe przepisy wejdą w życie, urzędnicy nie będą musieli listownie zawiadamiać stron również o postępowaniach, w których liczba stron przekroczy dziesięć. Uproszczenie powyższej procedury „10 plus” będzie miało jeszcze jeden istotny wymiar. Regulacja zakłada dla takich postępowań rezygnację również z konieczności dołączenia do wniosku o wydanie decyzji kopii map ewidencyjnych oraz wypisów z rejestru gruntów wszystkich działek przylegających do działki, na której realizowana ma być inwestycja. To istotna zmiana, która powinna nie tylko przyspieszyć proces gromadzenia niezbędnych do wniosku dokumentów, ale także pozwolić inwestorowi na ograniczenie związanych z tym kosztów.
Rozwiać wszelkie wątpliwości
Projekt przewiduje ponadto wprowadzenie odległości 100 m od granicy terenu, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, jako podstawowej przesłanki do uznania danego terenu za obszar oddziaływania planowanej inwestycji. Oznacza to, że działki położone w tym obrębie będą mogły bezspornie zostać uznane za te, na które przedsięwzięcie będzie w przyszłości oddziaływać. Jednocześnie bez zmian pozostają pozostałe przesłanki z art. 74 ust. 3a (pkt 2 i 3) ustawy z dnia 3 paźdzíemika 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa ooś), dzięki czemu projektowana regulacja nie pozbawi statusu stron podmiotów legitymujących się prawem rzeczowym do nieruchomości położonych poza wspomnianym wyżej obrębem 100 m, jeżeli te będą potrafiły swój wniosek umotywować.
Koniec z etapowaniem na siłę
W obecnym stanie prawnym, co do zasady, decyzja środowiskowa jest „ważna" przez okres 6 lat od dnia jej wydania. Istnieje możliwość wydłużenia tego okresu na kolejne cztery lata, pod warunkiem wykazania, że przedsięwzięcie jest realizowane etapowo, a warunki określone w decyzji pozostają aktualne. Tymczasem właśnie pojęcie etapowości rodzi dziś wiele problemów interpretacyjnych. Co więcej, dzisiejsze prawo nie przewiduje jakiegokolwiek terminu złożenia wniosku o przedłużenie ważności decyzji. Dlatego nowa regulacja zakłada, że inwestor ubiegający się o przedłużenie terminu ważności decyzji środowiskowej nie będzie już musiał wykazywać, że przedsięwzięcie realizuje w etapach. Wniosek w sprawie będzie za to mógł złożyć dopiero po upływie pięciu lat od dnia, w którym „przedłużana" decyzja stała się ostateczna, a więc w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy jej obowiązywania. Ma to zapobiec składaniu wniosków „na zaś”, zanim powstała faktyczna potrzeba przedłużenia terminu ważności decyzji.
Zawieszenie tylko na wniosek inwestora
Poza opisanymi powyżej kluczowymi zmianami, postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowych czeka również szereg pomniejszych. Projektowana nowela zakłada np. całkowitą likwidację postanowienia o braku obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W przypadku stwierdzenia takiego braku, właściwy organ nie będzie już musiał orzekać w tej sprawie w drodze przewidzianego w art. 63 ust. 2 ustawy ooś postanowienia, ale zakończy postępowanie od razu wydając właściwą decyzję. – Rozwiązanie to przyczyni się do uproszczenia i skrócenia czasu trwania postępowań dla przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko, dla których nie stwierdzono obowiązku przeprowadzania oceny – czytamy w uzasadnieniu do projektu. Regulacja zawiera ważną zmianę również w instytucji zawieszenia postępowania na wniosek. Po wprowadzeniu zmian w życie, zawieszenie będzie mogło odbyć się tylko na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia. Pozostałe strony postępowania zostaną więc pozbawione możliwości skutecznego żądania zawieszenia. – Jest to czynność, która nie ma wpływu na merytoryczne rozpatrzenie sprawy, a co za tym idzie pozostaje bez wpływu na prawa i obowiązki tych stron – argumentują autorzy zmian.
Projekt został skierowany do konsultacji publicznych, które potrwają do 16 kwietnia br.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
Przypisy
1/ Projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw z dnia 19 marca 2019 r.https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12321402/12578819/12578820/dokument386828.pdf