Uboczne produkty spalania nie powinny być na uboczu

© Stockr

Tematyka ubocznych produktów spalania (UPS) w szerokim kontekście była tematem V edycji seminarium Zagospodarowanie ubocznych produktów spalania zorganizowanego we wtorek w Warszawie przez CBE Polska.

Szeroka paleta

Do kategorii UPS klasyfikuje się np. popiół lotny, żużel, gips, stałe odpady z wapniowych metod odsiarczania gazów odlotowych, produkty z wapniowych metod odsiarczania gazów odlotowych odprowadzane w postaci szlamu, ale także piaski ze złóż fluidalnych oraz mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych.

Potencjał jest ogromny, co roku w Polsce powstaje ok. 15 mln ton popiołów i żużli energetycznych oraz 2,5 mln ton gipsów z odsiarczania spalin. UPS mogą znaleźć zastosowanie w takich obszarach, jak: produkcja cementu, stabilizacja gruntów, podbudowa dróg, rekultywacja gruntów, a nawet rolnictwie. Co pozwala oszczędzać zasoby kruszyw naturalnych. Tylko czy uda się je zagospodarować? Wbrew pozorom na tym rynku także jest konkurencja, a nie każdy UPS UPSowi równy.

Legislacja mogłaby być bardziej przychylna UPS

UE promując idę gospodarki cyrkularnej, zachęca do jak najszerszego wykorzystania materiałów wtórnych. O praktycznych problemach wynikających z krajowego stanu prawnego mówiła podczas seminarium Agnieszka Skorupińska, adwokat w Kancelarii CMS. Stwierdziła, że ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018 r, poz.1592), uchwalona w szybkim trybie pod wpływem licznych pożarów odpadów komunalnych, wrzuciła wszystkie odpady do jednego worka, co w opinii Skorupińskiej było błędem. - Branża chemiczna wciąż prowadzi z Ministerstwem Środowiskiem negocjacje w sprawie wprowadzenia ewentualnych zmian, energetycznej nie udało się przekonać MŚ do swych argumentów – dodała. Kluczowe rozporządzenia wykonawcze wciąż nie zostały wydane.

Wykorzystanie UPS

Mogą być wykorzystywane w różnych sektorach: budowlanym, drogowym i kolejowym, cementowym i ceramicznym, gipsowym i wapienniczym, górniczym, ale po spełnieniu odpowiednich norm dla konkretnych branż. Obszarem, który wykorzystuje UPS na szeroką skalę jest drogownictwo. Milena Nowak, główny specjalista w Departamencie Technologii Budowy Dróg w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, przedstawiła, w jaki sposób materiały wtórne znajdują zastosowanie w budownictwie drogowym. Otóż przy budowie dróg krajowych i autostrad wykorzystuje się materiały naturalne (m.in. kruszywa pochodzenia mineralnego), materiały wytworzone sztucznie (uzyskane w wyniku procesu przemysłowego obejmującego termiczną lub inną modyfikację, w tym żużle, keramzyty, popioły, odpady poflotacyjne) oraz materiały pochodzące z recyklingu (tj. powstałe w wyniku przeróbki nieorganicznego materiału zastosowanego uprzednio w budownictwie, np. materiały z wyburzeń, destrukt asfaltowy etc.).

Dokumenty techniczne wskazują drogę

GDDKiA w wydanych przez siebie dokumentach technicznych zawarła zapisy dopuszczające wykorzystanie materiałów antropogenicznych oraz materiałów z recyklingu do wykonywania podbudowy zasadniczej, podbudowy pomocniczej, warstwy mrozoochronnej i warstwy ulepszonego podłoża. W dokumentach tych przewidziano również wprost możliwość stosowania m.in. żużli czy popiołów lotnych w charakterze spoiwa przy wykonywaniu ww. warstw. Jedynym kryterium decydującym o dopuszczeniu użycia takich materiałów przy budowie dróg krajowych i autostrad powinny być ich cechy fizyczno-mechaniczne określone w normach i wymaganiach technicznych.

Perspektywa na przyszłość

Prof. dr hab.inż. Leszek Rafalski, dyrektor naczelny Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, stwierdził jednak, że nie należy tracić z oczu perspektywy na przyszłość, ponieważ w drogownictwie UPS znajdują zastosowanie przede wszystkim przy budowie nowych dróg. Tymczasem program budowy dróg krajowych w ciągu 10 lat zostanie zakończony, a wówczas drogownictwo nie będzie potrzebowało już tak dużo wtórnego materiału. - Pora myśleć, jakie technologie np. utrzymaniowe byłyby możliwe z wykorzystaniem UPS. Czy np. do różnego rodzaju mieszanek, napraw. I to na tym obszarze powinny koncentrować się badania – skonkludował.

Troska o klimat wymusza nowe rozwiązania

Uwarunkowania ekologiczne mają coraz większe znaczenie i dają coraz większe możliwości, tzn. dziś zmienia się diametralnie punkt widzenia pod wpływem wyzwań środowiskowych i w efekcie to, co kiedyś wydawało się nieopłacalne, dziś może być w cenie - zauważyła dr inż. Krystyna Rajczyk, kierownik Zakładu Inżynierii Materiałowej Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych. - W Instytucie pracujemy nad nowym produktem, jakim jest beton bezcementowy, utworzony w 90 proc. z popiołu lotnego specjalnie wyselekcjonowanego z dodatkiem gliny odpadowej wypalanej w niskich temperaturach. Ten produkt alkaicznie aktywowany osiąga wytrzymałość 70 MPa, ma odpowiednią mrozoodporność – dodała. Branża cementowa otwiera się na innowacyjne rozwiązania.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji