Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Asenizacja XXI wieku: restrykcyjne wymogi, a mimo to ofiary śmiertelne

Użytkownicy szamb i przydomowych oczyszczalni ścieków są skazani na okresowe opróżnianie zbiorników. Służą do tego wyspecjalizowane wozy asenizacyjne. Działania „na własną rękę” rok rocznie zbierają śmiertelne żniwo.

   Powrót       10 czerwca 2019       Woda   

Znane od dawna wozy asenizacyjne nadal pełnią ważną funkcję w gospodarce wodno-kanalizacyjnej, choć zarówno technika, jak i przepisy BHP bardzo się zmieniły na przestrzeni lat. Wozy asenizacyjne doczekały się nawet uwiecznienia w literaturze. Przykład? Wiersz „Bal w operze” Juliana Tuwima datowany na 1936 rok. A w wierszu następujący fragment: „Jadą ze wsi wozy/Aprowizacyjne/Jadą na wieś wozy Asenizacyjne./Przy rogatce się minęły/Pod szlabanem/Jak kareta ślubna z karawanem.”

Co obejmują usługi asenizacyjne?

Asenizacją nazywamy wywóz nieczystości pochodzących z szamb przydomowych, przydomowych oczyszczalni ścieków, zakładów produkcyjnych, w tym z zakładowych oczyszczalni ścieków, oraz gospodarstw rolnych.

Usługi asenizacyjne obejmują zatem wywóz ścieków komunalnych i przemysłowych pochodzących zarówno ze zbiorników odpływowych, jak również bezodpływowych, zwanych powszechnie szambami. Firmy oferujące taką obsługę najczęściej współpracują z oczyszczalniami ścieków. To działalność gospodarcza, która podlega procedurze uzyskania specjalnego zezwolenia. Usługi asenizacyjne obejmują także utylizację odpadów płynnych, czyli np. osadów pochodzących z przydomowych oczyszczalni ścieków.

Kontrole gmin wskazane

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych są obowiązani do udokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych, poprzez okazanie takich umów i dowodów uiszczania opłat za te usługi. Władze gminy mogą zlecić kontrole w tym zakresie.

A nawet powinny, bo jak pokazał raport Najwyższej Izby Kontroli z sierpnia 2017 r.(1), nadzór gmin nad sposobem odprowadzania przez mieszkańców nieczystości ciekłych ze zbiorników bezodpływowych oraz funkcjonowaniem przydomowych oczyszczalni ścieków był nieprawidłowy i nieskuteczny. - W blisko połowie skontrolowanych gmin nie prowadzono ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków i szamb lub realizowano ten obowiązek nierzetelnie. Dodatkowo w wielu miejscach nie kontrolowano sposobu i częstotliwości ich opróżniania, a w sytuacji ujawnienia nieprawidłowości nie wyciągano żadnych konsekwencji. Takie zaniechania gmin powodowały, że część mieszkańców bagatelizowała obowiązki związane z prawidłowym pozbywaniem się nieczystości ciekłych i mogła czuć się bezkarnie – oto główne wniosku raportu. Co prawda kontrola dotyczyła województwa lubuskiego, ale możemy przypuszczać, że województwo lubuskie nie jest wyjątkiem na mapie Polski.

Skutki? Śmiertelna statystyka

Pamiętajmy, że ścieki to nie tylko nieprzyjemny zapach, ale też duże stężenie toksyn, w związku z czym przy opróżnianiu zbiorników i wywozie zanieczyszczeń konieczne jest zachowanie wysokich standardów bezpieczeństwa pracy i używanie specjalistycznego sprzętu (wozów asenizacyjnych). Tyle teoria. W praktyce zdarza się jednak, że właściciele, głównie szamb, samodzielnie i bez przygotowania majstrują przy swoich zbiornikach. W latach 2008-2018 odnotowano 1116 interwencji strażaków w różnego typu zdarzeniach, nazywanych innymi miejscowymi zagrożeniami, czyli przy zdarzeniach niebezpiecznych, niebędących pożarami. W wyniku tych zdarzeń śmierć poniosły 72 osoby, a rannych zostało 105 osób.

Co było przyczyną tych tragicznych zdarzeń?

Otóż głównie zatrucia i utonięcia. Zatrucia następują z przyczyny małej ilości tlenu wewnątrz zbiornika na szambo. Fermentacja wypiera tlen z tej przestrzeni, a wypełniają ją siarkowodór, metan oraz dwutlenek węgla. Osoba tam wchodząca, np. w celu oczyszczenia, traci przytomność i umiera. Co gorsza odnotowano przypadki śmierci osób kolejno niosących pomoc, gdyż traciły przytomność wkrótce po wejściu do środka. Zdarzały się także przypadki utonięć dzieci w źle zabezpieczonych szambach.

Szamba mogą być też źródłem pożaru!

Składowanie odpadów ciekłych pochodzenia biologicznego łączy się z ich fermentacją, zaś główne składniki gazowe to siarkowodór i metan. Siarkowodór odczuwamy jako przykry zapach, dochodzący ze źródła emisji. Metan nie ma własnego zapachu. Obydwa gazy są groźne, gdyż posiadają właściwości palne. Spalanie mieszaniny gazów palnych z powietrzem odbywa się bardzo szybko, co daje efekt w postaci wybuchu. Zasięg wybuchu jest kilkukrotnie większy od zasięgu mieszaniny, co może prowadzić do zapalenia sąsiednich obiektów. Jak się okazuje, strażacy w latach 2008-2018 interweniowali przy gaszeniu 74 pożarów, związanych z użytkowaniem szamb, ustępów wolnostojących i wozów asenizacyjnych. Daje to kilkanaście pożarów w roku. W czasie tych zdarzeń 1 osoba poniosła śmierć, a 7 zostało rannych, w tym 1 strażak(2).

Katarzyna Zamorowska: Dyrektor ds. komunikacji

Przypisy

1/ NIK skontrolowała 20 lubuskich gmin pod względem wykonywania zadań w zakresie nadzoru nad funkcjonowaniem zbiorników bezodpływowych, tzw. szamb, oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. Wyniki kontroli ujawniły wiele nieprawidłowości.
https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-nadzorze-gmin-wojewodztwa-lubuskiego-nad-funkcjonowaniem-zbiornikow-bezodplywowych-oraz-przydomowych-oczyszczalni-sciekow.html
2/ Statystyka zdarzeń związanych z niewłaściwym użytkowaniem szamb, wozów asenizacyjnych i składowania gospodarczych odpadów ciekłych za lata 2009-2018. Źródło: Biuletyny Informacyjne Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Wielka Brytania- W ubiegłum roku rekordowa liczba zrzutów nieoczyszczonych ścieków do wód (28 marca 2024)Działają dwa nowe kolektory retencyjne. Warszawa (13 marca 2024)GIOŚ przypomina o składaniu sprawozdań (12 marca 2024)Biogaz i trigeneracja. Wod-kan wie, jak wykorzystać swój potencjał energetyczny (27 lutego 2024)Wykorzystać własny potencjał - o efektywności energetycznej w gospodarce odpadami (26 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony