Ustawa o cenach prądu nie traktuje samorządów jednakowo

© Superingo

Podpisana przez Prezydenta RP ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, ustawę o efektywności energetycznej oraz ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (tzw. ustawa o cenach prądu) obowiązuje od 29 czerwca 2019 r. W przepisach dokonano podziału 2019 r. na dwa półrocza, pozostawiając uprawnienie do obniżonych cen energii elektrycznej na cały rok 2019 wyłącznie określonemu katalogowi podmiotów. Zadowoleni mogą być więc odbiorcy końcowi: w gospodarstwach domowych, mikro i mali przedsiębiorcy, szpitale, jednostki sektora finansów publicznych oraz inne państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Pozostałym odbiorcom końcowym, np. średnim i dużym przedsiębiorcom, ustawa przyznaje wsparcie na pierwsze półrocze i umożliwia co prawda ubieganie się o udzielenie wsparcia za drugie, ale zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72⁽¹⁾ wyłącznie do poziomu 200 tys. euro w ciągu trzech lat podatkowych. Poszczególne podmioty odpowiedzialne za gospodarkę wod-kan, odpady lub transport zbiorowy będą więc podlegały różnym reżimom wsparcia. To z kolei może spowodować, że niektóre z nich będą zmuszone podnieść ceny prowadzonych przez siebie usług, a niektóre nie.

Urząd gminy lepiej chroniony niż spółki

Pierwsze rozróżnienie sytuacji dotyczy formy prowadzonej przez odbiorcę końcowego działalności. Jeżeli urząd gminy wykonuje działania własne samodzielnie (tj. za pomocą wyodrębnionego referatu bądź wydziału), będzie mógł korzystać z benefitów ustawy prądowej przez cały rok 2019. Możliwość prowadzenia w ten sposób działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji potwierdzała zaledwie kilka tygodni temu Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu w odpowiedzi na zapytanie jednej z gmin. Samorządy, które do realizacji zadań komunalnych powołały wyodrębione ze struktury urzędu spółki muszą z kolei zajrzeć do znajdującego się poniżej akapitu i na tej podstawie dopiero stwierdzić, w jakiej są sytuacji.

Im większa skala działalności, tym gorzej

O wiele większe znaczenie ma wielkość prowadzonej przez spółki komunalne działalności. W najlepszej sytuacji są bowiem najmniejsze spółki komunalne, tj. prowadzące działalność w formie mikro lub małego przedsiębiorstwa. Te objęte są bowiem podstawowym systemem rekompensat przez cały rok 2019 r. Jeszcze w czerwcu minister energii Krzysztof Tchórzewski odpowiadał, że według jego wiedzy około 70 proc. spółek komunalnych mieści się w tej kategorii. Szacunki potwierdza co prawda m.in. Związek Miast Polskich, ale sytuacja generuje dwojakiego rodzaju problem. Po pierwsze, rozróżnienie sytuacji podmiotów prowadzących zadania własne gminy może spowodować konieczność podniesienia cen usług w niektórych miejscach kraju, co samo w sobie tworzy już sytuację nierównego traktowania. Drugi problem to fakt, że poza definicją mikro i małych przedsiębiorców znajduje się obsługująca duże miasta grupa spółek, która może obsługiwać nawet dwie trzecie wszystkich mieszkańców Polski. Wątpliwości zgłaszają już m.in. Gdańskie Autobusy i Tramwaje, czy Krakowski Holding Komunalny SA. Ten drugi i tak jest w lepszej sytuacji, gdyż w znaczącej części jest samodzielnym wytwórcą energii elektrycznej i kupuje jedynie znikome jej ilości. Tych, którzy wytwórcami energii nie są, zmiany dotkną więc najbardziej.

Nowelizacja nie zmienia uprawnienia do korzystania przez wszystkich odbiorców końcowych z obniżonej akcyzy z 20 zł/MWh do 5 zł/MWh oraz opłaty przejściowej o 95 proc.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.