Trzy projekty z Polski walczą w konkursie o Europejską Nagrodę Natura 2000

© DamianKuzdak

Głosowanie internetowe pozwoli przyznać European Citizens' Award. Aby zapoznać się z projektami i oddać głos na jeden z projektów, wystarczy wejść na poświęconą programowi stronę internetową Komisji Europejskiej⁽¹⁾. Lista zwycięzców zostanie ogłoszona 21 maja 2015 r. w czasie uroczystej ceremonii, która odbędzie się w Brukseli.

Projekty obejmują takie zagadnienia, jak ochrona rzadkich gatunków i ich siedlisk, edukowanie społeczeństwa na temat przyrody i różnorodności biologicznej, zapewnienie przestrzeni dla zrównoważonego rozwoju i inne. Są one oceniane w pięciu kategoriach: działania ochronne, komunikacja, korzyści społeczno-ekonomiczne, godzenie interesów/wizji, współpraca transgraniczna i tworzenie partnerstw (networking).

Celem konkursu jest wyróżnienie najlepszych praktyk dotyczących ochrony przyrody oraz budowanie świadomości społecznej dotyczącej obszarów Natura 2000. A świadomość ta jest, jak pokazują ostatnie wyniki badań, na dość niskim poziomie. Okazuje się, że tylko 27 proc. respondentów słyszało o obszarach Natura 2000, a jedynie 11 proc. wie naprawdę, czym są.

Edukacja, budowa gniazd i nocne warsztaty

Polskie projekty, które znalazły się w finale to: „Ochrona różnorodności biologicznej na obszarach leśnych, w tym w ramach sieci Natura 2000 – promocja najlepszych praktyk” w kategorii Komunikacja; „Bubobory w Lasach Państwowych” również w kategorii Komunikacja oraz „Misja Natura" w kategorii Godzenie interesów/wizji.

Pierwszy z tych projektów był realizowany w latach 2012 – 2014. Jego efekty to 11 podręczników najlepszych praktyk w zakresie ochrony przyrody, 11 filmów o ochronie wybranych gatunków i siedlisk, 11 propozycji wdrażania działań ochronnych (tzw. map drogowych) i 55 artykułów w prasie ogólnopolskiej. W ramach projektu przeprowadzono także 29 warsztatów terenowych.

Plakat promujący projekt Bubobory

Projekt „Bubobory w Lasach Państwowych" dotyczył edukacji pracowników Lasów Państwowych (ponad 100 nadleśnictw) w zakresie inwentaryzacji, monitoringu oraz ochrony najrzadszej krajowej sowy - puchacza Bubo bubo. W czasie trwania projektu w latach 2009-2011 przeprowadzono 65 szkoleń teoretycznych, w których uczestniczyło w sumie ponad 1307 pracowników LP. Na terenie 840 leśnictw odbywały się też nocne warsztaty nasłuchowe, dzięki którym zlokalizowano 1219 stanowisk siedmiu gatunków sów leśnych. Uczestnicy warsztatów zbudowali ponadto 55 gniazd dla sów.

Projekt „Misja natura” jest z kolei odpowiedzią na niski poziom wiedzy i akceptacji dla sieci Natura 2000 w Polsce. Oprócz poszerzania wiedzy o sieci, zakłada on promowanie dobrych praktyk i korzyści wynikających z koegzystencji człowieka i natury, jak również zwalczanie mitów i negatywnego nastawienia społecznego do problematyki ochrony przyrody.

Na obszarach Natura 2000 da się zarobić

Wśród projektów, które znalazły się w finale, są ponadto te z Niemiec, Austrii, Hiszpanii, Portugalii, Francji, Litwy, Cypru, Węgier, Danii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii i Włoch.

Włosko-słoweński projekt „AdriaWet 2000 - Adriatic Wetlands for Natura 2000” polega na zobowiązaniu do wspólnych działań chroniących bioróżnorodność obszarów nadbrzeżnych. Współpraca ta ma stać się szansą na zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy regionu.

Obszary Natura 2000 są często postrzegane przez inwestorów jako przeszkoda w realizacji wielu przedsięwzięć.

Tymczasem niektóre ze zgłoszonych do konkursu projektów pokazują, że ochrona przyrody i rozwój gospodarczy mogą iść ze sobą w parze. Hiszpański projekt „Qnatur: Catalyzing the eco-business in Natura 2000” uwydatnia korzyści, jakie przedsiębiorcy mogą czerpać, inwestując na chronionym przyrodniczo obszarze, jako że jest on w ten sposób niejako opatrzony „certyfikatem jakości”. Autorzy projektu odkryli 39 witryn internetowych powiązanych z siecią Natura 2000 i podjęli współpracę z 512 ekoprzedsiębiorcami, których promują na swojej stronie⁽²⁾.

Wśród finałowych propozycji na uwagę zasługuje również projekt z Belgii, który polega na poszukiwaniu równowagi pomiędzy efektami produkcji rolnej i ochroną bioróżnorodności. Rolnikom, którzy napotkali trudności techniczne i/lub ekonomiczne z powodu przynależności do obszaru Natura 2000, oferowane są odpowiednie rozwiązania.

Europejska Nagroda Natura 2000 (European Natura 2000 Award) została ustanowiona w 2013 r. przez Komisję Europejską. W konkursie mogą brać udział organy publiczne i lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa, instytucje oświatowe i osoby prywatne.

Ewa Szekalska
Dziennikarz