© bnorbert3
Najwyższa Izba Kontroli objęła kontrolą funkcjonowanie budżetu obywatelskiego w latach 2016-2018 w 22 urzędach miast, w tym miast na prawach powiatu, z terenu sześciu województw. - W kontroli założono, że wartością dodaną będzie rozpoznanie słabości systemu funkcjonowania budżetów obywatelskich oraz wskazanie sposobów jego usprawnienia, w tym wniosków systemowych – czytamy w raporcie NIK.
Efekty rzeczowe zrealizowanych projektów
Z budżetu obywatelskiego najczęściej finansowane są projekty dotyczące transportu oraz gospodarki komunalnej i ochrony środowiska. W okresie objętym kontrolą NIK wydatki na realizację zadań z tych zakresów wynosiły kolejno 26 454,6 tys. zł (25 proc.) i 24 661,5 tys. zł (23 proc.).
Jak niejednokrotnie informowaliśmy, realizacja projektów finansowanych z budżetów partycypacyjnych umożliwiła poprawę estetyki i atrakcyjności przestrzeni publicznej w wielu miastach. W ramach budżetów realizowano dotąd remonty i budowy nowych ścieżek i parkingów dla rowerów, montaż pomocnych w zwalczaniu dzikich wysypisk śmieci fotopułapek i czujników jakości powietrza czy też inwestycje w zieleń miejską, tj. łąki kwietne, parki kieszonkowe i zieleńce.
Więcej o realizacji zielonych budżetów obywatelskich przeczytać można tutaj.
Prawo do poprawki
- W ocenie Najwyższej Izby Kontroli zgodne z założeniami efekty osiągnięte przez kontrolowane miasta przy realizacji projektów w ramach budżetów obywatelskich w latach 2016–2018 świadczą o skuteczności tej formy współpracy mieszkańców z władzami j.s.t., mimo iż ich realizacja nie zawsze przebiegała prawidłowo – podaje NIK.
Od 2011 roku, kiedy to w Sopocie utworzono pierwszy w Polsce budżet obywatelski, do 2018 r., miasta i gminy ustalały warunki, zakres i fundusze w ramach funkcjonowania tego typu budżetu we własnym zakresie. Zasady funkcjonowania budżetu partycypacyjnego określono bowiem wraz z nowelizacją ustawy o samorządzie gminnym w 2018 r. - Obowiązujące w miastach regulacje dotyczące budżetów obywatelskich nie były prawidłowe, gdyż wydano je z naruszeniem art.5a ust.1 i 2 ustawy o samorządzie gminnym. We wszystkich j.s.t. uchwały rad miast lub zarządzeń burmistrzów i prezydentów zawierały bowiem postanowienia, które uzależniały prawo do udziału w tych konsultacjach m.in. od ukończenia określonego wieku [mieszkańców – przyp. red.] – czytamy w raporcie NIK.
Na podstawie wyników kontroli NIK wysunęła wniosek, że niektóre z obowiązujących przepisów wymagają zmian. W śród nich wymieniono: potrzebę doprecyzowania osób uprawnionych w konsultacjach dotyczących budżetu obywatelskiego czy zniesieniu ograniczenia polegającego na tym, że środki wydatkowane w ramach budżetu obywatelskiego można dzielić wyłącznie na pule obejmujące całość gminy i jej części.
Dlaczego nie wprowadzono budżetu obywatelskiego?
NIK prócz poprawności realizacji budżetów obywatelskich sprawdziła także powody niekorzystania z tej formy konsultacji społecznych. W tym celu przeprowadzone zostało badanie kwestionariuszowe wśród burmistrzów i prezydentów wybranych 262 miast z terenu wszystkich województw. Jak wskazano, w 75 z nich (28,6 proc.) budżet obywatelski nie funkcjonował. Wśród powodów tego stanu rzeczy wymieniano m.in. brak odpowiednich środków finansowych, brak zainteresowania mieszkańców, brak przepisów czy obecność innych form partycypacji społecznej.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
