Anna LarssonDyrektor ds. wdrażania przedsięwzięć GOZ w Reloop Platform
W ramach systemu selektywnej zbiórki w Szwecji, większość gmin stosuje system separacji odpadów spożywczych. Do 1 stycznia 2021 r. wszystkie gminy w Szwecji będą musiały wprowadzić selektywną zbiórkę odpadów spożywczych, ale już dziś z 270 jednostek samorządowych, system stosuje 200 gmin.
Odpady spożywcze i zielone
W szwedzkim systemie zbiórki nie łączy się odpadów spożywczych (odpady resztkowe kuchenne, bądź przeterminowane produkty żywnościowe) z odpadami zielonymi (skoszona trawa, gałęzie etc.). Mieszkańcy mają obowiązek samodzielnego wywozu odpadów zielonych do PSZOKów centralnych. Natomiast odpady spożywcze z gospodarstw domowych są wrzucane do pojemników przydomowych, które są odbierane przez komunalne lub prywatne firmy transportowe.
Odpady kuchenne umieszcza się zazwyczaj w brązowym pojemniku i w zależności od technologii zastosowanej w biogazowni lub kompostowni, odpady te odbierane są w dostarczanych przez gminy torbach papierowych albo w torbach z tworzywa sztucznego.
Lokalne społeczności zyskują na biogazie
Krajowe i regionalne strategie gospodarowania odpadami rekomendują przekazywanie odpadów spożywczych do biogazowni. W Szwecji przetwarzanie bioodpadów na biogaz uważane jest za najlepszy z możliwych sposobów zagospodarowania odpadów spożywczych, ponieważ odzyskuje się zarówno energię, jak i składniki odżywcze (odpad poprodukcyjny jest wykorzystywany jako nawóz). Z uwagi na fakt, że w Szwecji mniej opłacalne jest wytwarzanie energii elektrycznej, powszechnie stosowanym rozwiązaniem jest uzdatnianie biogazu i przetwarzanie go na paliwo samochodowe. Od ponad dekady autobusy miejskie w wielu szwedzkich aglomeracjach zasilane są biogazem z odpadów spożywczych i osadów ściekowych. W sprzedaży są również osobowe samochody na sprężony biogaz - Szwecja może pochwalić się gęstą siecią stacji pompowania aż do regionu Dalarna w środkowej części kraju.
Ja jeżdżę samochodem na biogaz od 9 lat i jestem bardzo zadowolona: jest to rozwiązanie przyjazne dla klimatu, oszczędzam na paliwie ok. 20 proc. i wspieram lokalną gospodarkę – biogaz produkowany jest przez pobliski zakład komunalny. Dodatkowo, dzięki systemowi bonus – malus, który wprowadzono w Szwecji w 2018 r., mój całkowity trzyletni koszt leasingu samochodu został obniżony o 1000 euro.
Marnowanie żywności wciąż problemem
Mimo iż generalnie kraje skandynawskie mają bardzo dobrze rozwiniętą gospodarkę odpadami, co do zasady nie składuje się odpadów komunalnych, to jednak dużym wyzwaniem nadal jest minimalizacja wytwarzania odpadów. Poważnym problemem jest marnowanie żywności (56 kg na mieszkańca na rok). Połowa wyrzucanych odpadów spożywczych, de facto nie powinna trafić do pojemnika na odpady, bo jest jeszcze zdatna do spożycia. Ten niezadawalający stan rzeczy wynika z nieprzemyślanych nawyków zakupowych, braku racjonalnego planowania posiłków w gospodarstwie domowym, ale też z braku świadomości, co do tego, że nie wszystkie produkty żywnościowe, które przekroczyły termin ważności, muszą być wyrzucane. W Szwecji funkcjonują dwa oznaczenia produktów spożywczych, jedno wskazuje absolutnie ostatni dzień przydatności do spożycia, a drugie określa rekomendowaną graniczną datę spożycia. W przypadku tego drugiego oznaczenia wystarczy zdać się na zdrowy rozsądek i zmysł węchu.
Zezwolenie na kompostowniki przydomowe
W Szwecji gospodarstwa domowe mają możliwość prowadzenia własnych kompostowników, ale muszą mieć na to zezwolenie swojej gminy. Posiadanie własnego kompostownika wiąże się zazwyczaj z upustem w opłacie za odbiór odpadów. Nie jest to bardzo wysoka kwota, niemniej jednak stanowi zachętę do kompostowania. O ile uzyskanie zgody na przydomowe kompostowanie jest sformalizowane, to już samo kompostowanie, jak i jakość uzyskanego produktu końcowego, nie jest uszczegółowione.
Anna Larsson
