Samorządowe weto wobec kopalni węgla. Zawiązano społeczną koalicję

© tanaonte

Chodzi o przedstawiony na początku września projekt nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego, nazywany potocznie specustawą górniczą. Nowelizacja ma, jak zapewniają jej autorzy, wyeliminować przeszkody prawne negatywnie wpływające na wydobycie węgla kamiennego lub brunatnego ze złóż o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Więcej o jej założeniach pisaliśmy tutaj.

Samorządy przeciwko nowelizacji

Głos sprzeciwu w tej sprawie zabrał już Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów⁽¹⁾ (ŚZGiP), Stowarzyszenie Gmin Górniczych w Polsce⁽²⁾ (SGGP) czy Związek Miast Polskich⁽³⁾ (ZMP). Samorządowcy argumentują, że „proponowane regulacje łamią zasady postępowania administracyjnego w zakresie planowania przestrzennego”. – Zarząd Związku w szczególności stanowczo protestuje przeciwko wprowadzeniu takich uregulowań, które w sposób rażący łamią nie tylko zasady racjonalnego i utrwalonego postępowania administracyjnego w obszarze planowania przestrzennego, ale też w zdecydowany sposób naruszają samorządność lokalną i nie uwzględniają wzrastającego znaczenia polityki dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia w energię i ochrony środowiska – czytamy w stanowisku Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.

- Obawy budzi ułatwianie przedsiębiorstwom działania nie zauważając problemów wynikających z działalności przedsiębiorstw w stosunku do lokalnej społeczności (…). Powstaje niepokój, iż usprawniona procedura pominie potrzeby i bezpieczeństwo mieszkańców terenu wyznaczonego jako obszar specjalnego przeznaczenia – podaje z kolei SGGP.

Swoje obawy wyraził także Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. - Samorząd po prostu nie będzie mógł decydować o tym, jak chce zagospodarować swój teren – nie będzie mógł rozważać różnych wariantów i zastanawiać się, co jest dla mieszkańców najlepsze – argumentuje RPO⁽⁴⁾. Zaapelował on do Elżbiety Witek, piastującej obecnie stanowisko marszałka Sejmu, aby wstrzymała prace nad projektem. - W nowej kadencji prace trzeba będzie zacząć od nowa – a to da szansę na porządne zbadanie problemu – podpowiada Adam Bodnar.

Protesty społeczne

Temperaturę wokół planowanej nowelizacji podnoszą także trwające obecnie w Imielinie i Rybniku (woj. śląskie) protesty lokalnej społeczności przeciwko wydobyciu węgla. Mieszkańcy Rybnika obarczeni są możliwością uruchomienia złoża węgla „Paruszowiec”, w Imielinie trwają protesty przeciwko planowanemu uruchomieniu wydobycia węgla w znajdującej się nieopodal kopalni Piast-Ziemowit. Jak wskazują władze Rybnika w przyjętej 26 września „uchwale ws. wyrażenia negatywnego stanowiska wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko”, „przejęcie ustawy w proponowanej obecnie formie spowoduje pogłębienie tej sytuacji, a nawet odwróci role w procesie ubiegania się o koncesję na wydobycie węgla”.

Społeczna koalicja będzie bronić przed dalszą eksploatacją węgla

W ostatnim czasie przedstawiciele organizacji pozarządowych z Imielina, Rybnika i Mysłowic utworzyli Społeczną Koalicję „Zielona Transformacja Śląska”. Jak podaje Polska Zielona Sieć, koalicję utworzono ze względu na bardzo podobne problemy, z którymi borykają się społeczności lokalne na Śląsku. Obok opieszałej likwidacji szkód górniczych przez kopalnie wymieniane jest także „lekceważenie głosu samorządów i mieszkańców, którzy protestują przeciwko otwieraniu nowych złóż pod ich miastami”.

W skład Społecznej Koalicji weszły takie stowarzyszenia jak: Nasza Ziemia, Nasze Kosztowy, Nasz Imielin, Zielony Imielin, stowarzyszenie na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Ziemi Pszczyńskiej “Nasze Dziedzictwo”, stowarzyszenie na rzecz zrównoważonego rozwoju Ziemi Pszczyńskiej “Międzyrzecze”. Dołączyły także akcje społeczne „Nie dla eksploatacji złoża Paruszowiec” i „Ratujmy Imielin”. - Koalicja pozostaje otwarta dla wszystkich organizacji pozarządowych, które chciałyby do niej przystąpić – zapewnia Polska Zielona Sieć.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.