© Grzegorz Polak
Program antysmogowy Czyste Powietrze został uruchomiony we wrześniu 2018 r. W jego ramach można ubiegać się o dofinansowanie termomodernizacji domu i wymiany źródła ciepła na bardziej ekologiczne. Program na razie dopuszcza dotacje na zakup jedynie takich pieców węglowych, które spełniają standardy ekodesignu, tj. standardu który będzie powszechnie obowiązujący od 1 stycznia 2020 (najmniej emisyjne, najbardziej ekologiczne).
Wsparcie dla pieców gazowych?
- Perspektywa UE na lata 2021-2027 będzie przebiegała pod znakiem wycofania wsparcia publicznego dla jakichkolwiek paliw kopalnych. Z moich dotychczasowych rozmów z przedstawicielami KE wynika, że nie otrzymamy wsparcia na wymianę na kotły węglowe, nawet na te spełniające wyśrubowane standardy ekodesignu. Próbujemy jednak przekonać Komisję, by wsparcie można było utrzymać dla pieców gazowych - poinformował prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Piotr Woźny.
Woźny dodał, że Komisja Europejska, która we współpracy z Bankiem Światowym analizowała program Czyste Powietrze pozytywnie oceniła jego merytoryczną część. - KE szczerze stwierdziła, że od strony merytorycznej nie ma zastrzeżeń do programu. Wątpliwości pojawiły ws. dystrybucji środków. Według Komisji, ograniczenie się przy przyjmowaniu wniosków i wypłatach środków jedynie do 16 wojewódzkich funduszy, jest nieefektywne - powiedział.
Obecnie program Czyste Powietrze finansowany jest ze środków NFOŚiGW oraz szesnastu wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. To do wfoś-i trzeba składać wnioski o dofinansowanie termomodernizacji. Prowadzony jest również pilotaż z samorządami, których pracownicy pomagają przyszłym beneficjentom w wypełnieniu odpowiednich dokumentów. - W ciągu najbliższych tygodni planuję przegląd umów, które mamy z gminami i planuję zaprosić kilka najbardziej aktywnych. Jeśli chodzi o stronę samorządową, to wyobrażam to sobie tak, że pomagają one mieszkańcom wypełniać wnioski oraz wysyłać je do wfoś. Gminy powinny generalnie załatwiać sprawy za mieszkańców, a szczególnie za tych którymi opiekują się miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej. Taki model współpracy chciałbym wypracować - dodał Woźny.
Przyznał, że pozostaje jeszcze kwestia odpłatności za pracę gmin. - Należy jednak pamiętać, że również gminy są odpowiedzialne za jakość powietrza, nie tylko rząd. Myślę, że jednoczesna partycypacja w finansowaniu tej powszechnej walki ze smogiem – tzn. część płacą samorządy, a część my - byłaby odpowiednia. Musimy ustalić odpowiednie proporcje. Dobrym wzorcem może być tutaj program StopSmog, przewidujący podział finansowania termomodernizacji i wymiany przestarzałych kotłów w proporcji 70 proc. - rząd i 30 proc. - samorząd - ocenił.
Jakość powietrza powinna się znacznie poprawić już za niecałe dwa lata
- Problem smogu jest tak nabrzmiały i przez lata nierozwiązany, że każdy oczekuje od władzy publicznej szybkiego jego rozwiązania. Jest to zrozumiałe, ale pamiętajmy że pierwszy raport NIK mówiący o złej jakości powietrzu w Polsce opublikowany został w roku 2000. Przez lata nic się w tej sprawie nie działo. Walka ze smogiem ma obecnie trzy filary: przepisy dotyczące kotłów, tzn. w czym można palić; przepisy dotyczące jakości paliw stałych oraz programy wsparcia finansowego, m.in. ulga termomodernizacyjna w PIT oraz dopłaty do termomodernizacji i wymiany pieców - powiedział Piotr Woźny.
- Z pierwszą skokową poprawą jakości powietrza będziemy mieli do czynienia po sezonie grzewczym 2020/2021, czyli za niecałe dwa lata. Wypadną z rynku najgorszej jakości paliwa, Inspekcja Handlowa będzie już „wytrenowana” w ściganiu nieuczciwych sprzedawców węgla i producentów kotłów. Cały czas ponadto rozkręcać się będzie program Czyste Powietrze, czyli coraz więcej domów będzie termomodernizowanych, będzie miało wymienione piece - powiedział. Szef NFOŚiGW dodał ponadto, że wówczas, czyli po dwóch latach, powinno się rozważyć kolejne zaostrzenie przepisów dotyczących informowania i alarmowania o smogu.
Pół roku na porozumienie z bankami ws. programu Czyste Powietrze
Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska wyjaśnił, że chciałby, by sektor bankowy włączył się w program Czyste Powietrze w trzech aspektach: udostępnienia bankowości elektronicznej jako kanału do składania wniosków; finansowania pomostowego dla przedsięwzięć termomodernizacyjnych realizowanych przez gospodarstwa domowe oraz akcji marketingowej.
- Bankowość elektroniczna, jak pokazał program 500 plus, może być bramą do administracji publicznej. W przypadku Czystego Powietrza Polacy mogliby składać wnioski nie wychodząc z domu. Trafiałyby następnie do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska gdzie byłyby rozpatrywane - wskazał Woźny. Drugim rodzajem produktu dla klientów miałoby być finansowanie pomostowe udzielane przez banki osobom, które chciałyby dokonać termomodernizacji domu. - Sektor bankowy wydaje mnóstwo pieniędzy na marketing. Jeżeli dostrzeże potencjał w programie Czyste Powietrze, to z powodzeniem może go również włączyć do akcji reklamowej. Z jednej strony oszczędzamy pieniądze za energię cieplną i elektryczną, z drugiej przyczyniamy się do poprawy jakości środowiska - podsumował. (PAP)
