W oczekiwaniu na nowe zasady oznakowania śladu środowiskowego produktów

© SDuggan

Ślad środowiskowy to wszystkie lub wybrane oddziaływania produktu, usługi lub organizacji na środowisko. Parametr pomaga dziś badaczom porównywać podobne produkty w oparciu o ich efektywność środowiskową w łańcuchu wartości. Uwzględnia wpływ na środowisko w trakcie całego cyklu życia produktu, od uprawy surowców bądź ich wydobycia poprzez ich przetwarzanie, transport i eksploatację, aż po unieszkodliwienie lub recykling. Tymczasem eksperci twierdzą, że ślad środowiskowy zaczyna już mieć znaczenie nie tylko dla badaczy, ale także dla coraz bardziej świadomych konsumentów. Ze znajdujących się na stronie Komisji Europejskiej informacji⁽¹⁾ wynika, że na całym świecie stosuje się dziś ponad 400 różnego rodzaju oznakowań produktów i około 80 metodologii obliczania śladu środowiskowego firm. Nic więc dziwnego, że jak wynika z przeprowadzonych w 2013 r. badań Eurobarometru, aż 48 proc. konsumentów uważa systemy za niejasne. Przynajmniej w Europie zmienić ma to trwająca od sześciu lat inicjatywa⁽²⁾, która właśnie wkracza w nowy etap.

Pięć lat prac za nami

Jeszcze w 2013 r. Komisja Europejska opublikowała zalecenia w sprawie stosowania wspólnych metod pomiaru efektywności środowiskowej w cyklu życia produktów i organizacji⁽³⁾, których efektem było opracowanie przez poszczególne branże wytycznych dotyczących metodyki pomiaru efektywności środowiskowej produktów i organizacji (PEFCR – ang. Product Environmental Footprint Category Rules Guidance oraz OEFCR – ang. Organization Environmental Footprint Sector Rules Guidance). Przez pięć kolejnych lat zainteresowane wdrożeniem nowych zasad obliczania śladu środowiskowego i wreszcie znakowania produktów firmy realizowały pod egidą Komisji Europejskiej tzw. fazę pilotażową projektu. Z końcem listopada 2018 roku Unia wkroczyła w tzw. „fazę przejściową”, której celem jest wypracowanie zaktualizowanego względem roku 2013 podejścia do kwestii.

Czy branża spożywcza pójdzie na pierwszy ogień?

PEFCR oraz OEFCR obowiązują na czas określony⁽⁴⁾, a swoisty „termin ważności” zdecydowanej większości z nich upływa 31 grudnia 2020 r. Dokumenty zostały opracowane przez kilkanaście różnych branż, ale wydaje się, że to przemysł spożywczy (reprezentowany w projekcie m.in. przez branżę browarniczą, mleczarską, chemiczną oraz winiarską) stanie się poligonem doświadczalnym dla pozostałych. Teraz do akcji wkroczą państwa członkowskie, które na podstawie doświadczeń firm z fazy pilotażowej podejmą dalsze kroki, prawdopodobnie znacznie bardziej dotkliwe niż zalecenia i wytyczne. Biznes zdaje sobie więc sprawę, że ma dwa lata na wpłynięcie na decydentów i przygotowanie się do nowych reguł gry. To, jaki wpływ nowe zasady informowania konsumentów o śladzie środowiskowym będą miały na biznes, zależy przede wszystkim od jego skuteczności i zaangażowania na etapie tworzenia prawa. W centrum debaty z całą pewnością staną klienci i ich komfort podejmowania świadomych decyzji.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik