© ewg3D
Ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu wprowadza zmiany w aż dziesięciu ustawach i składa się niejako z dwóch filarów: pierwszy dotyczy kwestii umieszczania reklam i szyldów reklamowych, drugi zaś ochrony obszarów cennych przyrodniczo (głównie parków krajobrazowych oraz obszarów chronionego krajobrazu). Ustawa ma także wdrożyć przepisy ratyfikowanej przez Polskę ponad dziesięć lat temu Europejskiej Konwencji Krajobrazowej.
Bez dominant, ale z audytami
Choć na ostatnich etapach prac najwięcej mówiło się o reklamowym komponencie ustawy, nie mniej kontrowersji budziła jej część krajobrazowa. Osią zmian w tym zakresie są poprawki do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2015 poz. 199), przewidujące obowiązek sporządzania przez organy samorządu województwa, nie rzadziej niż raz na dwadzieścia lat, tzw. audytów krajobrazowych. Zadaniem audytów ma być identyfikacja krajobrazów występujących na całym obszarze województwa oraz dokonanie oceny ich wartości.
Ustawa wprowadza także ograniczenia w lokalizowaniu nowych obiektów budowlanych na terenach parków krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu. Uchwałą sejmików województw będą tam tworzone strefy ochrony krajobrazu oraz tzw. krajobrazy priorytetowe. Gminom przyznano prawo nieuzgodnienia projektu uchwały sejmiku, gdyby powodował ograniczenia możliwości rozwojowych gminy, w stopniu nieproporcjonalnym do wartości chronionych uchwałą.
W pierwotnym projekcie ustawy zawarte były także kontestowane przez branżę OZE przepisy o tzw. dominancie krajobrazowej (później: dominancie przestrzennej), czyli „obiektach budowlanych o wiodącym oddziaływaniu wizualnym w krajobrazie”. Lokalizowanie tego typu obiektów miało być możliwe wyłącznie na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i zgodnie z wytycznymi zawartymi w tzw. urbanistycznych zasadach ochrony krajobrazu (UZOK). Z uwagi na trudności z interpretacją nowych pojęć - z dominant oraz UZOK-ów zrezygnowano na etapie sejmowej podkomisji.
Ważny początek długiej drogi
Prace sejmowej podkomisji sprowokowały potrzebną w dyskursie publicznym debatę na temat stanu polskiego krajobrazu oraz potrzebie wypracowania nowych metod i instrumentów jego ochrony. Wzmocnienie kompetencji planistycznych województw to z kolei interesujący zabieg z punktu widzenia polskiego prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego. Praktyka pokaże w tej kwestii, jak daleko rozszerzona zostanie konstytucyjna zasada pomocniczości, która nakazuje w pierwszej kolejności przyznawać kompetencje organom możliwie najniższego stopnia samorządu terytorialnego.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
