Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Czyste Powietrze nabiera tempa? Liczba gmin zaangażowanych w obsługę Programu coraz większa

Polski Alarm Smogowy przygotował swój program dla poprawy jakości powietrza w Polsce. Rekomenduje m.in. wprowadzenie obowiązkowej rejestracji źródeł ogrzewania, powołania straży gminnych, zmian w dofinansowaniach. Gotowy przepis na sukces?

   Powrót       09 stycznia 2020       Ryzyko środowiskowe   

Polski Alarm Smogowy podkreśla, że jakość powietrza w Polsce nie poprawi się bez zaangażowania rządu i parlamentu. Wczoraj wysłał więc swoje rekomendacje do premiera Mateusza Morawieckiego (który przecież uznał czyste powietrze za dobro publiczne ponad podziałami) oraz ministra klimatu Michała Kurtyki. Rekomendacje prowadzące do poprawy jakości powietrza PAS dotyczą trzech obszarów: ogrzewania mieszkań, transportu i przemysłu.

Urządzenia grzewcze w centralnym rejestrze

Mimo pewnych postępów w ograniczaniu emisji zanieczyszczeń z domowych urządzeń grzewczych, wciąż jest to główne źródło zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Spalanie węgla i drewna odpowiada za niemal połowę emitowanego pyłu PM2,5 i prawie 80 proc. rakotwórczego benzo[a]pirenu. Andrzej Guła, lider PAS, za konieczne uznał wprowadzenie rzeczywistego nadzoru nad urządzeniami grzewczymi, bo w przeciwieństwie do innych państw europejskich, w Polsce kotły na paliwa stałe pozostają poza jakąkolwiek kontrolą.

Rekomendacja: Źródła ogrzewania powinny podlegać obowiązkowej rejestracji i rocznym przeglądom kominiarskim, a dane powinny trafiać do centralnej bazy. Wdrożenie takiego systemu umożliwi skuteczną kontrolę wdrażania przepisów uchwał antysmogowych nakładających obowiązek wymiany kopciuchów, zmniejszy liczbę pożarów odkominowych i zaczadzeń oraz pozwoli samorządom w szybki i sprawny sposób przeprowadzić inwentaryzację źródeł ciepła.

Straż gminna potrzebna od zaraz

Andrzej Guła wskazał, że wielokrotnie mieszkańcy zwracają się do PAS z pytaniem, do kogo powinni zgłosić fakt palenia przez sąsiadów odpadami, bo na terenie ich gminy nie ma odpowiednio przeszkolonych służb. Fakty są takie, że tylko 20 proc. gmin w Polsce (490) posiada straże miejskie lub gminne. Mieszkańcy pozostałych 1998 pozbawieni są dostępu do interwencyjnych kontroli palenisk i właściwie pozostają bezradni wobec procederu spalania śmieci.

Co robić? PAS postuluje, aby Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaangażował się w tworzenie straży gminnych. – I to nawet nie w sensie pokrywania kosztów etatów strażników, ale pomocy gminom w tworzeniu straży poprzez uruchomienie dofinansowania do zakupu sprzętu, szkoleń, badania próbek popiołu itp. – wyjaśnia Guła. - Chodzi o analogiczną pomoc, jakiej udziela NFOŚiGW wraz z Wojewódzkimi Funduszami strażakom przy zakupie sprzętu ratowniczego, samochodów czy modernizacji remiz – dodał.

Reforma programów: szybciej i prościej

Jako kolejną kluczową kwestię PAS uznał pilną reformę programów finansowych wspierających termomodernizację i wymianę kotłów. Wskazuje przy tym, że uruchomiony we wrześniu 2018 r. program Czyste Powietrze zakłada likwidację 3 milionów „kopciuchów” na przestrzeni dziesięciu lat. Program jest słuszny w swoich założeniach, jednak jego konstrukcja nie pozwala na osiągnięcie zakładanych efektów. - Wynika to ze skomplikowanych procedur wnioskowania o dotacje oraz z niewydolnej sieci dystrybucji pomocy, co skutkuje oceną wniosków przeciągającą się przez wiele miesięcy – wskazuje Guła. W efekcie po ponad roku funkcjonowania programu podpisano zaledwie około 50 000 umów o dofinansowanie, co w porównaniu z założeniami programu (3 miliony kotłów do wymiany w 10 lat) stanowi niespełna dwa procent założonego celu.

- Program Czyste Powietrze musi zostać gruntownie zmieniony wnioski aplikacyjne powinny zostać uproszczone, czas ich rozpatrywania skrócony, a w dystrybucję dotacji powinny zostać włączone gminy i banki. Większe wsparcie finansowe powinno być oferowane do tych typów ogrzewania, które nie tylko przyczyniają się do zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza, ale również są korzystne z punktu widzenia ochrony klimatu – wskazuje lider PAS.

NFOŚiGW zauważył problem

Nieuprawnione byłoby jednak twierdzenie, że w kwestii udrożnienia programu Czyste Powietrze nic się dzieje. Dowodem tego jest krytyczna analiza działania instrumentu pożyczkowego sporządzona przez NFOŚiGW(1) oraz zaawansowane rozmowy z sektorem bankowym w kwestii udziału banków w obsłudze programu. Natomiast postulat PAS w kwestii zaangażowania gmin w przyjmowanie wniosków do Programu Czyste Powietrze, jest już realizowany. Nie jest to jeszcze oszałamiająca liczba jednostek, ale można przypuszczać, że będzie ich z biegiem czasu coraz więcej. Np. WFOŚiGW w Poznaniu zamieścił listę 87 gmin, które podpisały Porozumienie w sprawie wspólnej realizacji Programu Priorytetowego Czyste Powietrze wraz z informacją, że „Zainteresowanie Programem jest duże, a liczba gmin, które deklarują współpracę w tym zakresie stale rośnie. Mamy nadzieję, iż w najbliższym czasie do Programu przystąpią kolejne samorządy(2)”.

Dla przykładu, na stronie WFOŚiGW w Warszawie lista gmin obejmuje 100 podmiotów(3), we Wrocławiu – 28 punktów, Olsztynie - 11, Toruniu - 32, Katowicach – 25, Gdańsku – 39, a Łodzi - 27 gmin.

Przy okazji, z punktu widzenia użytkownika i potencjalnego beneficjenta Programu Czyste Powietrze, nasuwa się refleksja, że warto byłoby ustandaryzować sposób informowania przez Wojewódzkie Fundusze o możliwości załatwiania formalności w konkretnych gminach, bo jest on różny. O ile np. Gdańsk zamieścił pełną informację o możliwości złożenia wniosku w konkretnych gminach, wraz ze wskazaniem danych kontaktowych (osoba odpowiedzialna plus numer telefonu), to np. na stronach WFOŚIGW w Zielonej Górze trudno doszukać się jakiejkolwiek informacji na ten temat.

Katarzyna Zamorowska: Dyrektor ds. komunikacji Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ Analiza dostępna jest tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/8059-analiza-dzialania-instrumentu-pozyczkowego-w-ramach-programu-czyste-powietrze2.pdf
2/ Lista gmin z terenu Wielkopolski, które podpisały Porozumienie w sprawie wspólnej realizacji Programu Priorytetowego Czyste Powietrze.
https://www.wfosgw.poznan.pl/program-priorytetowy-czyste-powietrze/
3/ Lista gmin, które podpisały porozumienie na Mazowszu
http://wfosigw.pl/wp-content/uploads/2019/11/Kopia-Zeszyt1.pdf

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Obowiązkowe plany adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców. Projekt poselski (22 marca 2024)Normy jakości powietrza WHO są spełniane tylko w siedmiu krajach świata (20 marca 2024)Gminy pokazują jak walczyć ze smogiem. Dobre praktyki PAS-u (11 marca 2024)Polski Alarm Smogowy: woj. śląskie i małopolskie walczą ze smogiem lepiej niż mazowieckie (06 marca 2024)Ponad 41 tys. kopciuchów dymi wokół Warszawy (20 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony