Do 2030 roku Polska powinna odejść od węgla – zakładają scenariusze instytucji badawczych

© kamilpetran

Opublikowany we wtorek przez Fundację Instrat raport “2030. Analiza dot. granicznego roku odejścia od węgla w energetyce w Europie i Polsce⁽¹⁾” prezentuje scenariusze transformacji sektora energetycznego opracowane przez międzynarodowe instytucje badawcze - IPCC, IEA oraz Climate Analitycs. Na podstawie tych modeli klimatyczno-energetycznych można wnioskować, iż aby spełnić cele Porozumienia Paryskiego, konieczne jest wyłączenie węgla z wytwarzania energii w krajach OECD⁽²⁾ i Unii Europejskiej, a tym samym Polsce, do roku 2030. - Wśród globalnych modeli analitycznych, za najbardziej kompleksowe, także wielokrotnie weryfikowane i cytowane, należy uznać modele przytoczone w raporcie IPCC oraz modele stworzone przez Międzynarodową Agencję Energii – IEA – czytamy w raporcie.

Dlaczego rok 2030?

Potrzeba przyspieszenia tempa dekarbonizacji polskiego sektora energetycznego wynika z konieczności realizacji międzynarodowych porozumień, zwłaszcza Porozumienia Paryskiego.

- Data odejścia od węgla nie jest przypadkowa. Wynika bezpośrednio ze scenariuszy ograniczających ocieplenie globu do poziomu 1,5°C, które znalazły się w raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Scenariusze te zakładają praktycznie całkowite zakończenie produkcji energii elektrycznej z węgla w krajach OECD i Unii Europejskiej do roku 2025, a w grupie scenariuszy 1,5°C z małym przekroczeniem - do roku 2030 - mówi Paweł Czyżak z Fundacji Instrat, współautor raportu.

W raporcie czytamy, że nie tylko klimatolodzy wskazują rok 2030 jako rok graniczny na odejście Polski od węgla. Międzynarodowa Agencja Energetyczna, znana z wyjątkowej ostrożności w projektowaniu scenariuszy produkcji energii, w raporcie Energy Technology Perspectives z 2017 roku przedstawiła ambitny scenariusz, bliski realizacji postanowień Porozumienia Paryskiego, zakładający, że produkcja prądu z węgla w krajach Unii Europejskiej, a więc również w Polsce, kończy się właśnie w 2030 roku.

- Scenariusze energetyczne nie pozostawiają wątpliwości - zmiany w sektorze energetycznym muszą przyspieszyć. Najbliższa dekada musi być dekadą rewolucyjnej zmiany w sektorze energetycznym. Nawet tak konserwatywna instytucja, jaką jest Międzynarodowa Agencja Energii, jasno wskazuje scenariusz, w którym Europa i Polska odchodzi od spalania węgla do 2030 roku - dodaje Michał Hetmański, współautor raportu.

Raport CoalSwarm

Autorzy przywołują również Raport organizacji CoalSwarm pt. „A Coal Phase-Out Pathway for 1.5°C” z października 2018 r., który łączy scenariusze dekarbonizacji sektora energetycznego z raportu IPCC z własną bazą danych zawierającą informacje o pracujących i planowanych elektrowniach węglowych. Na podstawie danych o jednostkach węglowych, CoalSwarm proponuje bardziej ambitny scenariusz wycofania energetyki węglowej w krajach OECD, oparty o trzy równolegle prowadzone inicjatywy prowadzące do spełnienia założeń raportu IPCC w sektorze energetyki. Mianowicie są to:

• wstrzymanie budowy nowych bloków węglowych,
• wyłączanie istniejących bloków węglowych, w kolejności od najstarszych,
• zmniejszanie obciążenia istniejących elektrowni węglowych.

CoalSwarm zakłada, że aby spełnić założenia scenariuszy IPCC ograniczających globalne ocieplenie do 1,5°C (również tych z przekroczeniem), elektrownie węglowe będące w fazie planowania lub projektowania zostają wstrzymane, a ukończone tylko elektrownie będące już w budowie. Jest to kluczowe założenie, które zakłada determinację uczestników rynku w dążeniu do wycofania energetyki węglowej.

Casus Ostrołęki

Zeszłotygodniowa decyzja spółek Enea SA i Energa SA o zawieszeniu finansowania inwestycji Ostrołęka C koreluje z wnioskami z raportu. Jako na istotne okoliczności znacząco wpływające na tę decyzję wskazano: planowane zmiany polityki Unii Europejskiej w odniesieniu do sektora energii elektrycznej, w tym wprowadzenie tzw. Zielonego Ładu, nową politykę kredytową Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) wobec sektora elektroenergetycznego.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji