Propozycję przeznaczenia co najmniej 1 proc. dochodów własnych gminy na ochronę środowiska, w tym wymianę kotłów i instalacje OZE przedstawiło województwo małopolskie, które rozpoczęło prace nad nowym programem ochrony powietrza (POP).
Celem tego programu jest osiągnięcie w 2023 r. poziomu zanieczyszczeń atmosferycznych dopuszczalnych według norm polskich i unijnych.
Kolejny etap konsultacji już w marcu
Jak poinformował na konferencji prasowej w czwartek wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz, pierwszy etap konsultacji (nieoficjalnych) z mieszkańcami, samorządami, ekspertami, już się odbył. Łącznie w spotkaniach wzięło udział 450 osób. Można było też zgłaszać uwagi drogą elektroniczną, z czego skorzystało 450 podmiotów. Etap ten pozwolił na wypracowanie kompromisowych założeń nowego POP.
Drugi etap konsultacji, czyli oficjalne konsultacje społeczne, planowany są na połowę marca. Gminy i mieszkańcy będą mogły wyrazić swoje zdanie, program będzie opiniowany też przez resort właściwy do spraw ochrony powietrza. Wyniki tych konsultacji wpłyną na ostateczną treść POP dla województwa małopolskiego, który przed uchwaleniem przez sejmik zostanie zaprezentowany podczas dwóch czytań.
Co najmniej 1 proc. dochodów gminy na ochronę środowiska
Wśród wypracowanych dotąd wspólnie propozycji POP (po pierwszym etapie konsultacji) są m.in. rekomendacja przeznaczenia co najmniej 1 proc. dochodów własnych gminy na ochronę środowiska, w tym wymianę kotłów, instalację OZE, termomodernizację i prowadzenie kontroli; i obowiązek od 2021 r. finansowania ze środków publicznych kotłów na biomasę, a od 2022 r. tylko kotłów o emisji do 20 mg/m sześc. Pozostanie możliwość instalacji kotłów w standardzie ekoprojektu (wyższa emisja) ze środków własnych.
W propozycjach nowego POP jest też zapewnienie przez każdą gminę kontroli w ciągu 1 dnia roboczego od zgłoszenia. Możliwe byłoby prowadzenie kontroli przez straże gminne, pracowników urzędu lub we współpracy z policją.
Planowany program zakłada zatrudnienie doradców ekologicznych we wszystkich gminach i utworzenie punktów obsługi programu Czyste Powietrze. Środki na realizację tego zadania pochodziłyby z budżetu unijnego.
Zgodnie z wypracowanymi propozycjami w ramach POP gminy musiałyby przeprowadzić inwentaryzację co najmniej 90 proc. budynków do końca 2021 r., w tym co najmniej 50 proc. do końca 2020 r. Do obowiązków gmin należałaby także analiza skali ubóstwa energetycznego i wsparcie dla osób dotkniętych takim ubóstwem (rekomendacja wprowadzenia programów osłonowych dla najuboższych).
W zapisach proponowanego dla gmin POP znalazł się m.in. obowiązek analizy potencjalnych obszarów dla farm fotowoltaicznych, wiatrowych i biogazowni w przygotowanych studiach zagospodarowania przestrzennego.
Propozycje dla starostów powiatów i przedsiębiorców
Nowy POP zawiera też propozycje dla przedsiębiorców i starostów powiatów. Przedsiębiorcy musieliby m.in. niezwłocznie informować o awariach skutkujących emisją zanieczyszczeń do powietrza, a starości kontrolować przedsiębiorców. Zapisy POP dotyczą także transportu - Kraków, Nowy Sącz i Tarnów musiałyby do końca 2021 r. przyjąć plany zrównoważonej mobilności miejskiej, sam Kraków zaś miałby przygotować szczegółowy plan stref czystego transportu.
Założenia nowego POP wynikają m.in. z wniosków Najwyższej Izby Kontroli z 2018. NIK stwierdziła, że niewystarczająca liczba kontroli rodzi poważne ryzyko dla prawidłowego wdrażania wymagań uchwał antysmogowych. (PAP)
