Jakub StęchłyCzłonek Rady ds. Nowoczesnej Mobilności Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
Teraz Środowisko: Co sprawiło, że mobilność stała się tak gorącym tematem dla samorządowców?
Jakub Stęchły: Wszystkiemu „winna” jest rewolucja technologiczna, którazapoczątkowała szereg zmian społecznych. Wychodząc wczoraj wieczorem z Dworca Centralnego w Warszawie, zdałem sobie sprawę, że nie jestem przygotowany do poruszania się po stolicy. Nie mam zainstalowanych odpowiednich aplikacji mobilnych, których brak jest dziś naprawdę sporym utrudnieniem. To głęboka zmiana kulturowa, nad którą zapanować muszą też włodarze.
TS: Jaka jest we współczesnej mobilności rola administracji publicznej?
JS: Na wykonanie tych wszystkich operacji mobilnych, potrzeba dziś znacznie więcej energii niż kiedykolwiek. Dlatego rolą samorządu musi być przede wszystkim panowanie nad tym chaosem, który powstał w wyniku rozproszonego korzystania z dobrodziejstw rewolucji technologicznej. Musimy wreszcie zacząć oszczędzać energię. Wiele czynności tradycyjnie wymagających poruszania się, możemy zrealizować dziś nie wychodząc z domu. Możemy też mądrzej planować nasze podróże, a z części z nich w ogóle zrezygnować. Tutaj znowu pojawia się pole do popisu dla samorządu, który np. poprzez rozwój e-administracji może przysłużyć się właśnie tak rozumianej efektywności w transporcie.
TS: Jeszcze niedawno swobodnie poruszaliśmy się po mieście bez telefonu…
JS: Tak, ale dziś więcej się przemieszczamy. Jeździmy częściej i dalej. Częściej też decydujemy się na inną formę transportu niż prywatny samochód. Sprawne samorządy zauważyły w tym trendzie sposób budowania swojej przewagi konkurencyjnej. Trzeba dziś mieszkańcom zaoferować coś, czego nie otrzymają w innym miejscu. Mobilność coraz częściej jest dla mieszkańców wyzwaniem, a rozwiązanie tego problemu może być znakomitą kartą przetargową. Lepsza mobilność, to lepsza jakość życia w danym miejscu.
TS: Może być też ryzykiem, jeżeli władza sobie z tym wyzwaniem nie poradzi.
JS: Uber pokazał, że w obszarze mobilności miejskiej tkwi gigantyczny potencjał. Jeżeli za usługi telekomunikacyjne (standardowy abonament za telefon) płacimy miesięcznie 30 zł, to przemieszczanie się po mieście kosztuje nas nawet 300 zł (autobusy, tramwaje, hulajnogi, rowery). Jeżeli przemnożymy ten wynik przez liczbę mieszkańców miasta lub aglomeracji – dochodzimy do astronomicznych kwot. Można ten rynek oddać, ale można też stać się jego częścią.
TS: Zatem, jakie działania powinny podejmować miasta?
JS: Usługi nowoczesnej mobilności rozwijają się bardzo szybko. Miasta nie mają jeszcze odpowiednich struktur i podejścia, by móc dostosować się do tak wysokiego tempa tych zmian. Zdarza się, że nie mają spójnego rozumienia mobilności. Inne osoby zajmują się transportem publicznym, inne ładem przestrzennym, a jeszcze inne komunikacją z mieszkańcami. Aby móc odpowiedzieć na te wyzwania, musimy zaakceptować zmiany sposobu działania magistratów. Wiąże się to m.in. z koniecznością bieżącego uzupełniania wiedzy urzędników, ale także dostosowaniem struktur organizacyjnych. Mam przyjemność współpracować z urzędnikami, którym zmiany wcale nie są straszne. To pasjonaci, którzy chętnie podzieliliby się swoją wiedzą i wykorzystali ją w praktyce. Nie zawsze jednak pozwalają im na to struktury.
TS: Jaka jest rola rządu i co jeszcze powinno zostać zrobione?
JS: Niewątpliwie możemy zaobserwować postęp w rozwoju elektromobilności w Polsce. Poprzeczka dla samorządów została postawiona bardzo wysoko. Realizacja takich ambicji wymaga jednak wsparcia finansowego i merytorycznego. Ustawa o elektromobilności sygnalizuje na przykład temat pojazdów autonomicznych, ale wciąż brakuje regulacji dotyczących pojazdów współdzielonych. Ministerstwo Klimatu powinno stanowczo dążyć do przyjęcia przepisów poprawiających jakość powietrza w miastach. Na świecie z każdym dniem pojawiają się nowe rozwiązania, które istotnie przyczyniają się do poprawy sytuacji.
TS: Jaka mobilność czeka nas w przyszłości?
JS: Patrząc w przeszłość, najpierw zmieniały się napędywykorzystywane w środkach transportu. Później pojawiły się planery podróży, a jeszcze dalej rozwinęła koncepcja mobilności jako usługi. Myślę, że przed nami rewolucja w zakresie efektywności energetycznej w transporcie. Jeżeli nie chcemy rezygnować z poruszania się, to czas sprawić, by nie wykorzystywać w tym celu więcej energii. Myślę, że to właśnie jest moment, do którego dotarliśmy.
TS: Możemy lepiej planować organizację ruchu drogowego i integrować wszystkie dostępne środki mobilności w jednym miejscu.
JS: Dokładnie. Na Śląsku bardzo przydało się do tego powstanie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Jeśli nasza aglomeracja była dotychczas jednostką nienazwaną, trudno było nam w ogóle myśleć o rozwiązywaniu problemów tejże większej całości. Dziś możemy poruszać się po obszarze GZM mając w kieszeni wspólny bilet. Co wcześniej nie było wcale takie oczywiste. To rewolucja, która udała się właśnie dzięki GZM. A to dopiero początek. Z każdym dniem się uczymy. Narzędziem, które pomaga nam porządkować rzeczywistość, jest praca nad planem zrównoważonej mobilności miejskiej dla obszaru GZM. Będzie to dokument pozwalający nam i miastom członkowskim lepiej kształtować wspólną mobilność. Nie liczy się zresztą wyłącznie cel, ale również droga, po której do niego dotrzemy.
Rozmawiał Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
