Masz opinię nt. Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu? Zgłoś ją do 27 maja

© kristina rütten

Komisja Europejska przedstawiła wczoraj⁽¹⁾ wniosek dotyczący zapisania w prawodawstwie zobowiązania politycznego, zgodnie z którym Unia Europejska stanie się neutralna klimatycznie do 2050 roku. Jak czytamy na stronie KE, „aby osiągnąć ten cel, instytucje UE i państwa członkowskie są wspólnie zobowiązane do wprowadzenia niezbędnych środków na poziomie unijnym i krajowym”. Proponowane przepisy są określane jako prawo klimatyczne (z ang. Climate Law).

Po co nam prawo klimatyczne?

Przygotowanie prawa klimatycznego znalazło się wśród przedwyborczych obietnic Ursuli von der Leyen, obecnej przewodniczącej KE. - Prawo o klimacie jest prawnym odzwierciedleniem naszego zaangażowania politycznego i konsekwentnie wytycza nam drogę do bardziej zrównoważonej przyszłości. Stanowi ono istotę Europejskiego Zielonego Ładu. Zapewnia przewidywalność i przejrzystość dla europejskiego przemysłu i inwestorów. Nadaje też kierunek naszej strategii zielonego wzrostu i gwarantuje, że transformacja ta będzie stopniowa i sprawiedliwa – mówi przewodnicząca Komisji. Wiceprzewodniczący wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu, Frans Timmermans, dodaje z kolei, że „Europejskie prawo o klimacie jest również sygnałem dla naszych partnerów międzynarodowych, że w tym roku powinniśmy wspólnie zwiększyć globalny poziom ambicji, jeśli chodzi o realizację naszych wspólnych celów porozumienia paryskiego”.

- Prawo o klimacie obejmuje środki umożliwiające monitorowanie postępów i odpowiednie dostosowanie naszych działań w oparciu o istniejące systemy, takie jak proces zarządzania przez państwa członkowskie krajowymi planami w zakresie energii i klimatu, regularne sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska oraz najnowsze dowody naukowe dotyczące zmiany klimatu i jej skutków. Postępy będą poddawane przeglądowi co pięć lat, zgodnie z globalnym przeglądem określonym w porozumieniu paryskim. Prawo o klimacie dotyczy również ścieżki prowadzącej do osiągnięcia celu na 2050 r. – wyjaśnia KE.

Polskie Ministerstwo Klimatu wyraziło w swoim stanowisku ws. Climate Law obawę, że przepisy skupiają się na celu, „pomijając praktycznie określenie możliwości i sposobu osiągnięcia tych celów”. Resort dodaje, że „przedwczesne jest wyciąganie wniosków przed uzyskaniem wszystkim potrzebnych informacji, w tym przed wynikami oceny wpływu”.

- Prawo klimatyczne pokazuje, że przyjęty przez UE kurs na neutralność klimatyczną nie ulegnie już zmianie. Dla Polski oznacza to konieczność ponownego zastanowienia się nad kilkoma kwestiami, np. nad rolą węgla, ale również gazu, w energetyce, bo neutralność całej gospodarki w 2050 r. wymaga odejścia od paliw kopalnych w sektorze energii już w 2040 r. Przede wszystkim jednak musimy odpowiedzieć sobie na ogólniejsze pytanie, czy w tej sytuacji stać nas na podążanie po śladach innych przez wszystkie przejściowe etapy, takie jak uzależnienie od gazu albo biomasy leśnej, jeśli chodzi o wytwarzanie ciepła, czy może raczej powinniśmy odważyć się poszukać własnej, krótszej drogi prowadzącej prosto do przyjaznej dla środowiska zeroemisyjnej gospodarki – komentuje z kolei w odniesieniu do polskiej sytuacji Izabela Zygmunt, ekspertka ds. klimatu z Polskiej Zielonej Sieci.

Zwykli ludzie w polityce klimatycznej? Trwają konsultacje Paktu na rzecz Klimatu

Ogłoszeniu prawa klimatycznego towarzyszyło także zaprezentowanie obywatelom Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu, który będzie ukierunkowany na oddolne inicjatywy. Celem Paktu jest „koordynacja niezbędnych działań oddolnych i propagowanie zmian w obszarach, w których są najbardziej potrzebne. Dotyczy to transportu, renowacji budynków, produkcji i zużycia energii, zazieleniania terenów publicznych i prywatnych, jak również indywidualnych i kolektywnych zmian w stylu życia. Celem paktu jest zapewnienie możliwości, dzięki którym będą mogły powstawać i rozwijać się ważne inicjatywy, oraz platform służących współpracy i rozpowszechnianiu informacji. Dlatego jest on kluczowym elementem sprawiedliwej transformacji”.

Konsultacje Paktu będą trwały 12 tygodni, od 4 marca do 27 maja 2020 r. Jak zapewnia KE, uzyskane w ich ramach odpowiedzi zostaną wykorzystane przy tworzeniu ostatecznego kształtu Paktu, który zaś zostanie zainaugurowany przed konferencją ONZ w sprawie zmiany klimatu w Glasgow w listopadzie 2020 r. (COP26).

Wszyscy obywatele UE mogą zgłaszać swoje uwagi on-line poprzez kwestionariusz na stronie internetowej KE. Link tutaj.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf