Mowa o systemie zbiórki stworzonym przez producentów środków ochrony roślin (ś.o.r), którzy w ramach Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin (PSOR) stworzyli w 2004 r. wspólny dla wszystkich użytkowników systemu odbioru opakowań, zwany Systemem PSOR. Była to odpowiedź producentów i importerów na obowiązek zbierania i zagospodarowania opakowań zawarty w ustawie o gospodarce opakowaniach i odpadami opakowaniowymi.
Jak działa System zbiórki?
W ramach Systemu zbierane są opakowania po środkach ochrony roślin toksycznych i bardzo toksycznych dla organizmów wodnych lub ludzi oraz opakowania po innych niebezpiecznych preparatach wykorzystywanych w rolnictwie. Należą do nich nawozy czy produkty biobójcze. Puste i trzykrotnie wypłukane opakowania po środkach ochrony roślin rolnik lub inny użytkownik powinien zwrócić do sklepu, który sprzedaje środki ochrony roślin. Nie ma konieczności okazywania paragonu ani innego dowodu zakupu. W praktyce każdy sklep może włączyć się w zbiórkę w ramach tego systemu zgłaszając się online poprzez formularz na stronie www.systempsor.pl lub telefonicznie.Ogrodniku, miłośniku zieleni – gdzie wyrzucasz opakowania po ś.o.r?
Uwaga, nieprofesjonalni użytkownicy ś.o.r. także mogą zostawić puste opakowania w punkcie sprzedaży lub oddać je do gminnego punktu selektywnej zbiórki opakowań komunalnych (PSZOK). Niezależnie, czy opakowanie jest szklane, czy plastikowe, pustych opakowań nie należy wyrzucać razem z odpadami komunalnymi!
Sklep otrzymuje od systemu pakiet startowy, worki do gromadzenia opakowań, plakaty, broszury i umowę na wywóz tych odpadów z firmą świadczącą profesjonalne usługi odbioru, transportu i unieszkodliwiania odpadów po substancjach niebezpiecznych. Operator działający w imieniu producentów i importerów odbiera opróżnione i wypłukane opakowania z punktów sprzedaży, a zebrane opakowania są poddawane procesowi recyklingu i odzysku.
Wyniki zbiórki: ponad 75 proc.
PSOR jest właścicielem Systemu i go nadzoruje. Koszty funkcjonowania Systemu ponoszą producenci i importerzy tych środków. Dla użytkowników i sklepów jest to system bezpłatny. Czy system jest skuteczny? Jak informuje redakcję PSOR, w ramach omawianego systemu w 2019 roku zostało zebranych ponad 75 proc. masy opakowań wprowadzonych na rynek, czyli 2,23 mln kg opakowań. Zebrane opakowania poddawane są bądź odzyskowi energetycznemu, bądź procesowi recyklingu (54 proc.) Niewielka tylko część opakowań jest poddawana unieszkodliwieniu. Z uwagi na fakt, że opakowania są klasyfikowane jako niebezpieczne, zbiórka i zagospodarowanie odbywa się pod kodem 150110*. Recyklat z opakowań jest obecnie wykorzystywany do produkcji rur osłonowych do światłowodów.
Czy system jest szczelny?
Rynek produkcji i obrotu środkami biobójczymi i ochrony roślin jest rynkiem regulowanym, więc obowiązują ściśle określone zasady importu, dystrybucji i sprzedaży produktów. Każde opakowanie wprowadzone na rynek legalnie przez importera, podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy czy też importera równoległego lub w końcu producenta musi być wliczone do masy wprowadzonej na rynek.
Różne systemy, jeden cel
Europejskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin (European Crop Protection Association, ECPA), którego członkiem jest m.in. PSOR, opracowało rekomendowany model zbiórki, który znajduje odzwierciedlenie w systemie wdrożonym w Polsce. Podobne systemy zbiórki opakowań wspierane przez producentów funkcjonują w 40 krajach na całym świecie. Branża producentów środków ochrony roślin określiła swoje zobowiązanie oraz zasady w mapie drogowej postępowania z opakowaniami(1).
Systemy w każdym kraju działają w oparciu o lokalne uwarunkowania prawne, również pod względem tego, jak klasyfikowane są odpady opakowaniowe. W Polsce to kategoria odpadów niebezpiecznych (ang. hazardous). Podobnie w Meksyku, Portugalii, na Węgrzech czy Chorwacji, ale np. w Niemczech, Australii, Austrii, Belgii, Luksemburgu czy Grecji nie mają statusu odpadów niebezpiecznych (ang. non-hazardous).
W wielu krajach są to systemy zbiórki dobrowolne (ang. voluntary), jak np. w USA, Słowenii, Rumunii czy Argentynie. Szereg krajów, w tym Polska, Belgia, Austria, Węgry, posiada systemy zorganizowane przez przemysł, będące realizacją obowiązków ustawowych (to tzw. status: legally mandated – prawnie upoważnione). Ale np. w Australii obowiązuje system zorganizowany w kooperacji przemysłu i rządu (ang. industry-government co-regulation).
ROP w Polsce w fazie przygotowań
Ciągle nie wiadomo, jak będzie wyglądał system rozszerzonej odpowiedzialności producentów w Polsce opracowywany w Ministerstwie Klimatu. Warto brać pod uwagę sprawdzone nie tylko w Polsce, ale w świecie rozwiązania. – Uważamy, że ramy funkcjonowania Systemu System Zbiórki PSOR powinny zostać uwzględnione w planowanej regulacji ROP – przekonuje Aleksandra Mrowiec z Polskiego Stowarzyszenie Ochrony Roślin.
Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji
Przypisy
1/ Dokument dostępny tutaj:https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/8482-roadmap-for-establishing-a-container-management-program.pdf