Epoki kamienia łupanego nie skończył brak kamieni, czyli lekcja o klimacie i energetyce

© metamorworks

Obchody Dnia Ziemi 2020 odbyły się przede wszystkim w Internecie. Jedną z inicjatyw był Dzień Ziemi w Ministerstwie Klimatu, czyli warsztaty online dla szkół zorganizowane przez: Ministerstwo Klimatu, Ministerstwo Edukacji Narodowej, BOŚ Bank, Fundację BOŚ i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej⁽¹⁾.

- Chociaż to dorośli głównie decydują o tym, czy człowiek szkodzi środowisku, czy mu pomaga, to jednak Wasza wiedza i wysiłek też może pomóc w działaniach służących ochronie naturalnego środowiska. Pamiętajmy, ze człowiek jest tylko jednym z elementów całego świata, jednym z istnień mieszkających na ziemi. Od nas także zależy, jak to środowisko będzie wyglądało za kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt lat. (…) Cieszę się, że Wy także dostrzegacie potrzebę ochrony środowiska. Warto, aby te działania kontynuować na dużą skalę – zwrócił się do uczniów na rozpoczęcie warsztatów Dariusz Piontkowski, Minister Edukacji Narodowej.

A wtedy przyszedł przemysł

Merytoryczna część warsztatów rozpoczyna się od wyjaśnienia zjawiska efektu cieplarnianego [przyp. red. - podobnie jak w przypadku innego materiału edukacyjnego, który ostatnio wzbudził kontrowersje, a o sprawie można przeczytać tutaj]. Jakiej kontynuacji tym razem doczekał się temat efektu szklarniowego?

- Efekt cieplarniany wcale nie jest zły, bo umożliwia życie na naszej planecie w takiej formie, jaką widzimy, do jakiej jesteśmy przyzwyczajeni. I tak naprawdę problematyczny jest proces jego zachwiania, to znaczy produkcja zwiększonej ilości gazów cieplarnianych, ich nadwyżki – wyjaśnia dr Mariusz Gogól w swoim wystąpieniu. Dlaczego to jest problem? - Przez jakieś 10 tys. lat mieliśmy stabilny klimat. Obieg węgla w przyrodzie był bardzo zbalansowany, przechodził on między rezerwuarami, czyli atmosferą, ekosystemami lądowymi i oceanami, aż przyszliśmy my z naszym przemysłem i dołożyliśmy dwutlenku węgla, który nie może być zbilansowany – dodał dr Gogól. Paliwa kopalne i przemysł od 1850 r. wyemitowały 420 gigaton węgla, emisja kolejnych 160 spowodowane zostało zmianą użytkowania terenu. W przypadku metanu podwoiliśmy jego naturalne emisje. Chlorofluorowęglowodory zaczęliśmy emitować, bo nie było ich wcześniej w atmosferze – m.in. wylicza dr Gogól.

Przechodząc dalej, wśród konsekwencji zachwiania naturalnych procesów przewiduje np. podwyższanie się poziomu morza⁽²⁾, zwiększanie zakwaszenia oceanów⁽³⁾ i wzrost temperatury na planecie⁽⁴⁾, co obrazują dostępne w Internecie symulacje (patrz przypisy dolne).

Słońce nic nie traci na tym, że produkujemy prąd

Z kolei dr Tomasz Rożek przekonywał, że człowiek może żyć w każdym miejscu (nawet na Marsie) … o ile będzie dysponować odpowiednimi technologiami. Wracając na Ziemię i do technologii produkcji energii, choć dla specjalistów podział na źródła odnawialne i nieodnawialne jest jasny, to – na pożytek edukacyjny – warto zobrazować różnicę. Zasoby węgla, ropy czy gazu w końcu się wyczerpią (albo ich dalsze wydobycie nie będzie opłacalne). Odnawialne źródła natomiast stanowią zasób niewyczerpany. Np. Słońce wschodzi codziennie, a co więcej nic nie traci na tym, że dzięki niemu produkujemy prąd.

- Na stole leży wiele różnych technologii do produkcji prądu elektrycznego. Te związane ze spalaniem paliw kopalnych będą schodziły ze sceny, taniejące i coraz lepsze źródła OZE będą na nią wchodziły. Gdzieś pomiędzy będzie geotermia i np. energetyka jądrowa. Ze zmianami nie czekałbym aż zabraknie w Polsce węgla. W końcu epoka kamienia łupanego nie skończyła się z powodu braku kamieni – konkludował dr Rożek w odniesieniu do przyszłego miksu energetycznego.

Zgłoszenia do Młodzieżowej Rady Klimatycznej do 29 maja

- Chciałbym zachęcić Was do Młodzieżowej Rady Klimatycznej. W Międzynarodowy Dzień Ziemi uruchamiamy nabory – zapraszał minister klimatu Michał Kurtyka na zakończenie wideochatu.

Będzie to pierwsza kadencja Rady, a kandydatury można zgłaszać do 29 maja 2020 r. Do jej zadań będzie należało: „wyrażanie opinii w zakresie spraw objętych działami administracji rządowej klimat i energia, a w szczególności przedstawianie opinii na temat planowanych zmian polityki, strategii i zmian legislacyjnych w zakresie właściwości Ministra Klimatu, w tym propozycji rozwiązań”. Wyniki naboru będą opublikowane do końca września 2020 r. Szczegóły można znaleźć na stronie MK.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf