Pokryzysowa odbudowa gospodarki oczami unijnych ministrów środowiska

© MK

Video-konferencja ministrów ds. środowiska i klimatu z państw członkowskich Unii Europejskiej odbyła się we wtorek, 23 czerwca br.

Ministrowie debatowali o wkładzie polityk środowiskowych i klimatycznych w odbudowę po pandemii COVID-19 i zgodzili się, że powinna ona być poprowadzona poprzez Zielony Ład w kierunku zielonego wzrostu i bardziej odpornej UE.

Rola ochrony przyrody i odbudowy ekosystemu w zapobieganiu przyszłej pandemii

Ministerstwo Klimatu wyjaśnia, że celem spotkania była odpowiedź na pytanie, „jak zapewnić stabilne i perspektywiczne środowisko dla inwestycji, które przyczyniałyby się do zielonego wzrostu i stwarzały miejsca pracy, utrzymując w ten sposób UE na właściwej drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.?”. Do jakich więc wniosków doszli ministrowie? Jako najważniejsze Rada UE podkreśla⁽¹⁾:

• Związki między poszczególnymi inicjatywami Europejskiego Zielonego Ładu i potrzebę spójnego do nich podejścia
• Potrzeba odpowiednich zasobów na zielone przejście w ramach planu naprawy i WRF (WRF - wieloletnie ramy finansowe, ang. multiannual financial framework).
• Znaczenie celu UE w zakresie neutralności klimatu do 2050 r. dla zapewnienia stabilnego środowiska inwestycyjnego wspierającego cele Zielonego Ładu, takie jak czysta energia, renowacja budynków, innowacje i adaptacja; w tym kontekście kilku ministrów podkreśliło potrzebę zastosowania zasady „nie wyrządzaj szkody”, podczas gdy niektórzy podkreślili potrzebę uwzględnienia specyfiki krajowej lub lokalnej.
• Znaczenie strategii różnorodności biologicznej dla zrównoważonej odbudowy oraz rola ochrony przyrody i odbudowy ekosystemu w budowaniu odporności i zapobieganiu przyszłej pandemii.
• Potrzeba pełnego włączenia bioróżnorodności do innych sektorów, takich jak rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo, oraz zapewnienia spójnego wdrożenia środków UE w tych dziedzinach.
• Gospodarka o obiegu zamkniętym, z naciskiem na recykling, zrównoważoną politykę produktową i więcej działań w zakresie tworzyw sztucznych, a także powiązanie z nadchodzącą strategią dotyczącą chemikaliów. Wielu ministrów podkreśliło, że GOZ może w szczególności pobudzić tworzenie lokalnych miejsc pracy i zwiększyć odporność, czyniąc Europę mniej zależną od importu. Wspomniano także o znaczeniu stworzenia dobrze funkcjonującego rynku surowców wtórnych.
• Strategia „Od pola do stołu” (ang. the farm to fork strategy) i rolnictwo ekologiczne.

Just transition nieprzerwanie w centrum polskich zainteresowań

Biorący udział w spotkaniu wiceminister klimatu Adam Guibourgé-Czetwertyński wskazał, że „realizacja zielonej i sprawiedliwej transformacji w niestabilnych czasach będzie wymagała szczególnego zwrócenia uwagi na wymiar społeczny tego procesu”. Dodał, że kryzys dotyka wiele sektorów i całe regiony, więc w działaniach antykryzysowych należy uniknąć dodatkowych obciążeń dla „najbiedniejszych i najbardziej wrażliwych obywateli”.

Wiceminister zaznaczył, że „konieczność przeprowadzenia transformacji powinniśmy wykorzystać do pobudzenia gospodarek państw członkowskich, zapewnienia nowych miejsc pracy i promowania wiodącej roli Europy w rozwoju zrównoważonych technologii. Jednak niskoemisyjna transformacja energetyczna, nie powinna być jedynym sposobem na wyjście z kryzysu”. - Nie każde państwo członkowskie będzie gotowe poradzić sobie z dodatkowym obciążeniem dla swojej gospodarki, zwłaszcza że nawet w czasach dobrobytu transformacja byłaby dla nas bardzo kosztowna - wskazał.

Przypomnijmy, że „just transition”, czyli sprawiedliwa transformacja energetyczna, była jedną z deklaracji polskiej prezydencji podczas szczytu klimatycznego COP24 w 2018 r. w Katowicach. Więcej na ten temat pisaliśmy w ramach cyklu artykułów pt. Zrozumieć COP24.

- Powinniśmy przeanalizować, wszystkie możliwości wsparcia, również takie jak system ETS, który powinien zostać dostosowany do obecnych i nadchodzących wyzwań, mając na uwadze wrażliwości społeczne i ekonomiczne. W tym kontekście ważne są także prace nad wprowadzeniem stosowanego na granicach mechanizmu korygującego związanego z emisją dwutlenku węgla (CBAM⁽²⁾) - powiedział wiceminister Guibourgé-Czetwertyński.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf