Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Moja Woda to nie remedium na wszystkie problemy gospodarki wodnej, ale impuls do wzmocnienia lokalnej retencji

W programie Moja Woda nie obowiązuje żaden katalog inwestycji, do wsparcia kwalifikuje się każda instalacja zatrzymująca wodę na terenie działki. Bardzo precyzyjnie określono natomiast grupę beneficjentów oraz wysokość refundacji. O szczegółach rozmawiamy z Arturem Lorkowskim, wiceprezesem NFOŚiGW.

   Powrót       07 lipca 2020       Woda   
Artur Lorkowski
Zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Teraz Środowisko: Dlaczego NFOŚiGW zdecydował się na uruchomienie programu priorytetowego Moja Woda?

Artur Lorkowski: Opady są jednym z podstawowych źródeł wody, którą można zatrzymać, by zapobiegać suszy. Stwierdziliśmy w Funduszu, że brakującym elementem w krajowym systemie retencji oraz w dostępnych formach wsparcia jest zachęcenie właścicieli prywatnych działek do włączenia się w działania retencyjne.

Inwestycje w retencję można określić jako świadczenie na rzecz społeczeństwa – obywatel ponosi koszty prywatnej instalacji, aby w momencie niedoborów wody nie obciążać systemu wodociągowego, a gdy jest jej nadmiar, np. podczas nawalnych deszczy, nie obciążać systemu kanalizacji burzowej. Bezpieczeństwo dostaw i odprowadzenia wody to dobro publiczne i celem programu jest wsparcie tych, którzy postanowią zainwestować własne pieniądze w jego zapewnienie.

Mamy nadzieję, że nie tylko dzięki wielkim inwestycjom, ale również przez wyzwolenie potencjału mikroinwestycji na prywatnych nieruchomościach, poprawimy współczynnik retencji wody w Polsce. Na wzór tego, co w obszarze energetyki udało się dzięki programom Mój Prąd i Czyste Powietrze.

To jest geneza programu Moja Woda.

TŚ: Jaki jest jego budżet?

AL: W uruchomionej od 1 lipca br. pierwszej fazie zarezerwowano 100 mln zł. Jeden wniosek może dostać wsparcie do 5 tys. zł i 80 proc. kosztów inwestycji. Spodziewamy się więc zrealizowania 20 tys. inwestycji przy założeniu przyznania maksymalnego progu dofinansowania.

TŚ: Program jest skierowany do właścicieli(1) budynków jednorodzinnych. W przypadku domów bliźniaków, szeregowych czy z kilkoma lokalami potencjalni beneficjenci mogą mieć wątpliwości, czy kwalifikują się do dofinasowania. Czy podstawą prawną jest definicja z Prawa budowlanego?

AL: Tak, jednoznacznie będziemy wspierali inwestycje w domach jednorodzinnych zgodnie z definicją z Prawa budowlanego(2). Zależało nam, aby w fazie pilotażowej projektu bardzo dokładnie określić grupę odbiorców.

TŚ: W programie Mój Prąd dofinansowanie można uzyskać na instalacje w domkach rekreacyjnych. A jak jest w przypadku Mojej Wody?

AL: Jeśli nieruchomość wypełnia wspomnianą przed chwilą definicję, to charakter i sposób jej użytkowania nie są istotne i można ubiegać się o wsparcie.

TŚ: Powiedział Pan, że to faza pilotażowa. Czy są plany kontynuacji programu?

AL: Kontynuacja będzie zależała od oceny wyników, bo każdy program w NFOŚiGW jest ewaluowany pod względem zrealizowania efektu ekologicznego. Jeśli zostaną zrealizowane nasze przypuszczenia, że dzięki Mojej Wodzie uda się doprowadzić do retencji 1 mln m sześc. wody na rok – to zostaną podjęte decyzje, czy i z jakimi modyfikacjami uruchamiać program w przyszłości.

TŚ: Tak więc efekt ekologiczny to milion m sześc. wody. Jak ta wartość plasuje się w skali obecnego współczynnika retencji w kraju (3)?

AL: Przede wszystkim ten program nie ma na celu generalnego rozwiązania problemu zasobów wody w Polsce. To element wielu działań w zakresie retencji, na które należy patrzeć całościowo.

Narodowy Fundusz przygotował jednocześnie 4 programy, głównie skierowane do samorządów, czyli:

  1. Program dofinansowania retencji w miastach ze środków unijnych (budżet: 60 mln zł),
  2. Program dofinansowania infrastruktury retencyjnej na wsi i terenach wiejskich ze środków własnych (wkrótce poinformujemy o naborze z budżetem 50 mln zł),
  3. Program dofinansowania błękitno-zielonej infrastruktury w miastach ze środków norweskich (do rozdysponowania jest 100 mln zł),
  4. I w końcu program Moja Woda ze środków krajowych (wspomniane 100 mln zł).

Ponadto swoje zadania realizuje Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej wraz z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie, które operuje na ciekach wodnych i odpowiada za duże inwestycje. Jedna z nich właśnie została otwarta…

TŚ: Zbiornik Racibórz Dolny?

AL: Tak. Zbiornik Racibórz pełni funkcję przeciwpowodziową. Jest suchy i będzie się napełniał podczas wezbrań powodziowych. Warto wspomnieć, że realizacja tej inwestycji była finansowana przez NFOŚiGW ze środków własnych oraz w ramach POIiŚ 2014-2020.

TŚ: Jakie inwestycje dostaną więc wsparcie z Mojej Wody?

AL: Proszę sobie wyobrazić taką sytuację: z dachu, czyli powierzchni, na której zbiera się woda opadowa, do tej pory była ona odprowadzana rynnami do kanalizacji lub do rowów odprowadzających wodę z działki. Celem programu jest budowa instalacji zatrzymujących wodę „tam, gdzie spadła”. Każda, która zapobiega odprowadzeniu wody poza teren działki, będzie kwalifikowana. Dobrze to obrazują grafiki przygotowane przez NFOŚiGW i przez Ministerstwo Klimatu (patrz ramka z obrazem).

W kwestii samej instalacji wyróżniamy trzy elementy. Po pierwsze instalację rurową, która będzie służyła odprowadzeniu wody od rynny do zbiornika retencyjnego. Drugim jest sam zbiornik, który może być zamknięty lub otwarty, naziemny lub podziemny. Może to być też instalacja rozsączająca czy oczko wodne. Z naszego punktu widzenia liczy się tylko zatrzymanie wody. I trzeci element to instalacja do rozprowadzenia wody do celów gospodarczych, takich jak podlewanie trawnika, mycie samochodu. Zakładamy, że woda będzie wykorzystywana, a zbiornik wielokrotnie w roku napełniany i opróżniany.

Celowo nie przygotowaliśmy szczegółowego spisu produktów czy usług, ponieważ najważniejsze jest uzyskanie efektu.

TŚ: Czy takie instalacje wymagają pozwolenia wodno-prawnego? Czy koszty ich uzyskania będą refundowane?

AL: Jeżeli wielkość instalacji byłaby tak duża, że wymagałaby uzyskania pozwolenia – ale nie spodziewamy się takich projektów – to tak(4). Przyjęliśmy, że przeciętna przydomowa mikroinstalacja w programie będzie retencjonować do 2 tys. m sześc. wody, co nie wymaga pozwoleń. Większe prawdopodobnie po prostu nie zmieszczą się w budżecie (do 5 tys. zł i 80 proc. kosztów).

TŚ: W jaki sposób przyjmowane będą wnioski i później wypłacane dofinansowania?

AL: Wnioski należy składać w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska i gospodarki wodnej(5), ponieważ to one zajmują się rozdysponowaniem środków. Nie chcemy realizować programu z Warszawy, bo to wfośigw najlepiej znają lokalne uwarunkowania.

Na stronach internetowych 16 funduszy są dostępne regulaminy dla każdego z nich oraz wzory aplikacji. Beneficjent składa wniosek w odpowiedniej jednostce, a po jego zaakceptowaniu dofinansowanie będzie wypłacane w formie refundacji kosztów poniesionych na przedsięwzięcie. Niezbędne będzie oczywiście załączenie faktur.

TŚ: Czyli sposób wdrażania programu może być odmienny w różnych regionach?

AL.: Mogą pojawić się pewne różnice, aby odpowiedzieć na lokalne potrzeby. I taka elastyczność była zamierzona, ponieważ nie można tutaj wyznaczyć schematu, jak np. w programie Mój Prąd, gdzie finansowane są powtarzalne inwestycje w fotowoltaikę. W przypadku retencji zróżnicowanie i niepowtarzalność będą znacznie większe.

TŚ: Do kiedy trwa nabór?

AL: Myślę, że do wyczerpania środków, czyli 100 mln zł. Zainteresowanie już teraz jest bardzo duże.

TŚ: Jaką radę na koniec rozmowy dałby Pan przyszłym beneficjentom programu Moja Woda?

AL: Radziłbym po prostu dokładnie przeczytać regulamin naboru w danym województwie. A jeśli pojawią się pytania, kierować je bezpośrednio do wojewódzkiego funduszu.

TŚ: Czy w wfośigw przewidziano doradców ds. Mojej Wody?

AL: Tuż przed startem programu odbyło się szkolenie dla pracowników wfośigw, aby doprecyzować możliwe interpretacje programu. Aby pomimo lokalnych różnic, był jednolicie rozumiany w całym kraju. Są więc wyszkoleni pracownicy, gotowi i kompetentni do pomocy beneficjentom.

Dominika Adamska: Sekretarz redakcji, geograf

Przypisy

1/ Jak wyjaśniono np. w regulaminie WFOŚiGW w Warszawie, w przypadku wielu właścicieli jednej nieruchomości, wnioskodawca musi uzyskać zgodę wszystkich współwłaścicieli. Wniosek jest składany przez jednego ze współwłaścicieli wraz z pełnomocnictwami udzielonymi przez pozostałych współwłaścicieli. Regulamin programu Moja Woda dla woj. mazowieckiego do pobrania tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/8932-wfosigw-warszawa-regulamin-Moja-woda.pdf
2/ Przez budynek mieszkalny jednorodzinny, zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, należy rozumieć budynek wolnostojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku. Tekst jednolity Prawa budowlanego do pobrania tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/prawo/obwieszczenie-z-dnia-21-05-2019-dz.-u.-2019-poz.-1186-3403.html
3/ W Polsce obecnie gromadzimy i przetrzymujemy przez dłuższy czas ok. 4 mld m sześc. wody, co stanowi ok. 6,5 proc. objętości średniorocznego odpływu rzecznego.
https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/w-2020-roku-wody-polskie-przeznacza-2-mld-zl-na-inwestycje-w-gospodarce-wodnej-8244.html
4/ Kwestie pozwoleń wodno-prawnych reguluje ustawa Prawo wodne. O wątpliwościach interpretacyjnych pisaliśmy tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/Program-Moja-Woda-zmiany-Prawo-wodne-8810.html
5/ Lista teleadresowa Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej:
http://www.nfosigw.gov.pl/oferta-finansowania/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/moja-woda/ogloszenie-o-naborze/

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Obowiązkowe plany adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców. Projekt poselski (22 marca 2024)Mała retencja i wiatraki przydomowe z prostszymi procedurami. Projekt zmian prawnych (04 marca 2024)Analiza programów wyborczych pod kątem ochrony środowiska. Cz. 3 – gospodarka wodna (05 października 2023)Program „Moja Woda”. Pula środków w 3. edycji zwiększona do 230 mln zł (28 sierpnia 2023)NFOŚiGW: w najnowszej edycji programu "Moja Woda" złożono wnioski na ponad 45 mln zł (10 sierpnia 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony