Europejski Zielony Ład: Przyjęta strategia w zakresie chemikaliów

© KE

Strategia⁽¹⁾ pobudzi innowacje w zakresie bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów oraz zwiększy ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska przed niebezpiecznymi chemikaliami. Obejmuje to zakaz stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumpcyjnych, takich jak zabawki, artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, kosmetyki, detergenty, materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością i tekstylia, chyba że okaże się to niezbędne dla społeczeństwa, oraz zapewnienie bardziej bezpiecznego i zrównoważonego stosowania wszystkich chemikaliów.

Czytaj: [Wywiad] Chemia może stanowić pomost między przemysłem a środowiskiem naturalnym

- Strategia w zakresie chemikaliów jest pierwszym krokiem w kierunku osiągnięcia przez Europę zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń. Chemikalia są nieodłączną częścią naszego codziennego życia i umożliwiają nam opracowywanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ekologizacji naszej gospodarki. Musimy jednak zadbać o to, by chemikalia były produkowane i stosowane w sposób, który nie szkodzi zdrowiu ludzkiemu ani środowisku. Szczególnie ważne jest zaprzestanie stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumpcyjnych, od zabawek i artykułów do pielęgnacji dzieci po materiały włókiennicze i mające kontakt z żywnością - powiedział wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans.

W strategii zwrócono również uwagę państw członkowskich na możliwości inwestowania przez Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w transformację ekologiczną i cyfrową przemysłu UE, w tym sektora chemicznego.

Wśród wycofywanych substancji m.in. PFAS

Strategia ma na celu znaczną poprawę ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed szkodliwymi chemikaliami, zwłaszcza ochronę szczególnie wrażliwych grup społecznych. Inicjatywy przewodnie obejmują w szczególności:

• stopniowe wycofywanie z produktów konsumpcyjnych – takich jak zabawki, artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, kosmetyki, detergenty, materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością i tekstylia – najbardziej szkodliwych substancji, które obejmują między innymi substancje zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, chemikalia oddziałujące na układ odpornościowy i oddechowy oraz substancje trwałe, takie jak substancje per- i polifluoroalkilowe (PFAS), chyba że ich stosowanie okaże się niezbędne dla społeczeństwa;
• w miarę możliwości minimalizowanie i zastępowanie obecności substancji potencjalnie niebezpiecznych we wszystkich produktach. Priorytetowo traktowane będą te kategorie produktów, które dotyczą szczególnie wrażliwych grup społecznych, i te, które mają największy potencjał w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym;
• zajęcie się problemem połączonego wpływu chemikaliów (oddziaływania różnych substancji występujących w połączeniu ze sobą) poprzez lepsze uwzględnienie ryzyka, jakie stwarza dla zdrowia ludzkiego i środowiska codzienne narażenie na szereg różnych chemikaliów z rozmaitych źródeł;
• zapewnienie producentom i konsumentom dostępu do informacji na temat zawartości chemikaliów i ich bezpiecznego stosowania poprzez wprowadzenie wymogów informacyjnych w związku z inicjatywą w zakresie polityki zrównoważonych produktów.

Cały cykl życia chemikaliów

Uczynienie chemikaliów bezpieczniejszymi i bardziej zrównoważonymi stanowi ciągłą potrzebę, a także wielką szansę gospodarczą. Strategia ma na celu wykorzystanie tej szansy i umożliwienie transformacji ekologicznej sektora chemicznego oraz jego łańcuchów wartości. W miarę możliwości nowe chemikalia i materiały muszą być bezpieczne i zrównoważone na etapie projektowania, tj. od produkcji do końca okresu użytkowania. Pomoże to uniknąć najbardziej szkodliwych skutków chemikaliów i zapewnić jak najmniejszy potencjalny wpływ na klimat, wykorzystanie zasobów, ekosystemy i różnorodność biologiczną. W strategii przewidziano, że przemysł UE stanie się konkurencyjnym w skali światowej producentem i użytkownikiem bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów. Działania zapowiedziane w strategii będą wspierać innowacje przemysłowe, dzięki którym takie chemikalia staną się normą na rynku UE i punktem odniesienia na świecie. Będzie się to odbywać głównie poprzez:

• opracowanie kryteriów bezpieczeństwa i zrównoważoności na etapie projektowania i zapewnienie wsparcia finansowego na rzecz komercjalizacji i stosowania bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów;
• zapewnienie opracowywania i wykorzystywania bezpiecznych i zrównoważonych na etapie projektowania substancji, materiałów i produktów za pomocą unijnego finansowania i instrumentów inwestycyjnych oraz partnerstw publiczno-prywatnych;
• istotne wzmocnienie egzekwowania przepisów UE zarówno na granicach, jak i na jednolitym rynku;
• uruchomienie programu badań naukowych i innowacji w dziedzinie chemikaliów, aby wypełnić luki w wiedzy na temat wpływu chemikaliów, promować innowacje i odejść od badań na zwierzętach;
• uproszczenie i konsolidacja ram prawnych UE – np. poprzez wprowadzenie jednej procedury oceny jednej substancji, wzmocnienie zasady „brak danych, brak obrotu” oraz wprowadzenie ukierunkowanych zmian w REACH i przepisach sektorowych.

- Nasz dobrobyt i wysoki standard życia zawdzięczamy wielu użytecznym chemikaliom, które ludzie wynaleźli w ciągu ostatnich 100 lat. Nie możemy jednak przymykać oczu na zagrożenie, jakie niebezpieczne chemikalia stwarzają dla naszego środowiska i zdrowia. Osiągnęliśmy wiele w kwestii regulacji chemikaliów w UE, a dzięki tej strategii chcemy wykorzystać nasze osiągnięcia i pójść dalej, aby zapobiec przedostawaniu się najbardziej niebezpiecznych chemikaliów do środowiska i do naszych ciał, zwłaszcza wpływowi tych substancji na najbardziej wrażliwe osoby – powiedział komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius.

Czytaj: [Wywiad] Recykling chemiczny rozpocznie zupełnie nową erę

Źródło: KE