Małopolscy samorządowcy zwrócili uwagę na wyraźną tendencję pogarszania się sytuacji finansowej JST. Ocenili, że mają na to wpływ zmiany w ustawach podatkowych, przesunięcie na samorządy zadań realizowanych do tej pory z budżetu centralnego oraz pandemia COVID-19. W opinii Stowarzyszenia szczególnie negatywnie na samorządy wpłynął rok 2020, w którym w wyniku wcześniejszych zmian ustawowych w podatku od osób fizycznych nastąpił duży spadek dochodów JST z udziałów w PIT. Te straty nie zostały samorządom zrekompensowane. Dodatkowo w związku z pandemią COVID-19 JST notują znaczne spadki w dochodach własnych (np. podatkach od czynności cywilnoprawnych, transportu).
PIT, CIT i odpady
Stowarzyszenie zaapelowało do rządu i parlamentu o wprowadzenie, w porozumieniu z JST, pilnych zmian w ustawach zapewniających gminom, powiatom i województwom dochody z udziału w podatkach PIT i CIT na poziomie z roku 2019 oraz zwiększenie subwencji, tak aby realnie pokrywała koszty.
W stanowisku w sprawie gospodarki odpadami małopolscy samorządowcy zwrócili uwagę na rosnące koszty odbioru odpadów oraz problemy przedsiębiorców z ich odbiorem i przetwarzaniem. Przypomnieli, że gminy samodzielnie ustalają stawki za wywóz odpadów, nie mogą jednak dowolnie narzucać cen. Koszt usługi jest oparty o maksymalne stawki wskazane w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Samorządy mogą żądać od osób niesegregujących nawet czterokrotnie wyższych opłat niż od mieszkańców, którzy zdecydują się na segregację.
Niestety decyzje gmin są często uzależnione od stawek narzucanych przez przedsiębiorstwa zajmujące się wywozem odpadów. W wielu regionach usługi odbioru odpadów świadczy tylko jeden podmiot, a brak konkurencji często skutkuje niebotycznymi opłatami dla mieszkańców. Zgodnie z przepisami system gospodarki odpadami musi się samodzielnie finansować. Gmina nie może z własnego budżetu dopłacać do tego systemu.
Zamrożenie opłaty marszałkowskiej
W tym kontekście Stowarzyszenie zwróciło się do rządu o pilną nowelizację ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Proponuje m.in. zamrożenie tzw. opłaty marszałkowskiej, która ustalana jest rozporządzeniem Rady Ministrów, wydłużenie okresu magazynowania odpadów komunalnych, możliwość zagospodarowania frakcji wysokoenergetycznej przez składowanie, konieczność przystąpienia do gminnego systemu właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, zwiększenie ryczałtowej stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi na nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy.
Źródło: Serwis Samorządowy PAP