Zużyte oświetlenie to doskonały materiał do recyklingu… o ile nie trafi do kuchennego kosza

© JenkoAtaman

Zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny, w tym oświetleniowy, nie stwarza zagrożenia dla zdrowia i środowiska tylko wtedy, gdy jest właściwie zagospodarowany. Tymczasem co piąty Polak nadal wyrzuca elektrośmieci do odpadów zmieszanych - wynika z badań przeprowadzonych przez ElektroEko⁽¹⁾, organizację odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Czytaj: Elektrorecykling w Polsce i Europie – branża widzi niespójności w regulacjach prawnych

Ile udaje się zebrać?

Jak wyjaśnia w rozmowie z redakcją Romuald Wojtkowiak, dyrektor Branży Oświetleniowej w ElektroEko Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego SA, rosnąca corocznie masa wprowadzanego na rynek sprzętu elektrycznego i elektronicznego przekłada się na stały wzrost masy zużytego sprzętu, który organizacja odzysku zbiera, a następnie zleca jego przetworzenie.

- W 2020 r. masa ta znacznie przekroczy 115 000 ton. Jeśli chodzi o same źródła światła, to ElektroEko dzisiaj zbiera i zleca przetworzenie tych typów, których najwięcej sprzedano 8-10 lat temu, a więc w naturalny sposób dominuje w nich asortyment świetlówek. Warto jednak zauważyć, że szczególnie w tym roku, coraz częściej wśród zużytych źródeł światła pojawiają się żarówki LED, przy czym nadal są to znikome udziały, rzędu kilku procent całości masy. Żarówki LED to najnowsza technologia w branży oświetleniowej. Patrząc na ich trwałość, zużyte żarówki LED – jako odpad o znaczącej masie - będą zbierane i przetwarzane za kilka lat – wyjaśnia Wojtkowiak.

Korzyści prawidłowej zbiórki

Warto pamiętać, że np. w świetlówkach energooszczędnych, które stanowią bezpośredni zamiennik żarówek tradycyjnych i halogenowych, znajduje się niewielka ilość rtęci (niezbędna do ich prawidłowej pracy), ale jednocześnie stanowiąca niebezpieczeństwo dla organizmów żywych. Dlatego tak ważne jest, by wszystkie zużyte świetlówki ze szczególną starannością oddać do punktu zbiórki, uważając przy tym, by się nie stłukły. Do kategorii sprzętu oświetleniowego zaliczają się także oprawy oświetleniowe, takie jak żyrandole, kinkiety, lampki nocne oraz lampki na biurko.

Aż 90 proc. materiałów otrzymanych w procesach odzysku i recyklingu zużytego oświetlenia można wykorzystać powtórnie. Odzyskane szkło jest używane do wytworzenia nowych produktów, bądź wykorzystane w innych procesach produkcyjnych (np. kruszywa lub szkła przemysłowego), zaś aluminium i stal (odzyskiwane niemal w 100 proc.) są wykorzystywane do produkcji nowych elementów metalowych.

Czytaj: Recykling metali - dużo więcej niż skup puszek

Gdzie oddać zużyte oświetlenie?

Do wyboru są trzy rozwiązania:

1. Kupując nowe źródło światła bądź oprawę oświetleniową, możemy też oddać w sklepie stary sprzęt. Punkty sprzedaży mają obowiązek przyjąć zużyty sprzęt oświetleniowy, jeśli jest on tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje jak ten sprzedawany. Marka nie ma znaczenia.
2. Wszystkie sklepy wielkopowierzchniowe mają obowiązek przyjąć zużyty sprzęt oświetleniowy bez konieczności zakupu nowego. Należy pamiętać jednak, że żaden z wymiarów zewnętrznych odpadu nie może przekraczać 25 cm.
3. Można udać się do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) w najbliższej okolicy i tam przekazać zużyty sprzęt oświetleniowy. Lokalizacje PSZOKów znajdują się na stronie internetowej każdej z gmin.

- Jeśli mamy wątpliwości, jak prawidłowo postąpić ze zużytym sprzętem oświetleniowym, podpowiedź znajdziemy na jego opakowaniu (niekiedy także na samym sprzęcie). Gdy zobaczymy tam symbol przekreślonego pojemnika na śmieci, mamy pewność, że dany przedmiot nie może trafić do śmietnika – podpowiada Romuald Wojtkowiak.

Czytaj: Kraków: Stanęły kolejne ekopudełka na zbiórkę elektrośmieci

Sezon na lampki choinkowe

Można się spodziewać, że już niedługo spory wolumen lampek choinkowych stanie się odpadem. Lampki choinkowe są sprzętem elektrycznym w świetle ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. - Oznacza to, że już ich wprowadzenie do obrotu winno być realizowane jedynie przez firmy wpisane do rejestru BDO⁽²⁾, jako wprowadzający sprzęt – wskazuje Wojtkowiak.

ElektroEko ruszyło z kampanią edukacyjną „Już nie świeci? Oddaj do elektrośmieci”, która skupia się właśnie na postępowaniu ze zużytym sprzętem oświetleniowym.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji