Plan przeciwdziałania skutkom suszy - po raz pierwszy, za 6 lat aktualizacja

© Fotokon

W Rządowym Centrum Legislacji pojawił się projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przyjęcia Planu przeciwdziałania skutkom suszy⁽¹⁾, który stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego ujętego w art.185 ust. 6 ustawy Prawo wodne. Zgodnie ze wskazaną delegacją ustawową, minister właściwy do spraw gospodarki wodnej został upoważniony do przyjęcia oraz aktualizacji, w drodze rozporządzenia, planu przeciwdziałania skutkom suszy, przy uwzględnieniu wytycznej w postaci kierowania się koniecznością zapobiegania skutkom suszy.

Rozporządzenie stanowi przyjęcie po raz pierwszy Planu przeciwdziałania skutkom suszy, który został opracowany na okres 6 lat (2021-2027). Natomiast aktualizacja Planu odbywać się będzie nie rzadziej niż co 6 lat.

Czytaj: Wody Polskie: Większość kraju prawdopodobnie będzie objęta ryzykiem wystąpienia suszy

O suszy na poważnie

Przeciwdziałanie skutkom suszy zarówno w Polsce, jak i w Europie staje się coraz większym wyzwaniem. Odniesieniem do tego problemu są coraz to nowe regulacje prawne m.in. w zakresie gospodarowania zasobami wodnymi, gospodarki rolnej, planowania przestrzennego oraz zarządzania kryzysowego.

Jak czytamy w ocenie skutków regulacji (OSR), o skali problemu skutków suszy świadczą m.in. wypłacane odszkodowania oraz wyznaczony poziom zagrożenia występowania suszy. Skala zagrożenia występowania różnych form suszy (tj. rolniczej, hydrologicznej i hydrogeologicznej) w Polsce, wyznaczonego na podstawie danych z okresu 1987-2018, wskazuje, że aż 60,44 proc. kraju jest silnie i ekstremalnie zagrożone. Pomoc klęskowa z tytułu suszy dla rolników wyniosła: w roku 2015 ok. 0,5 mld zł., w 2018 r. 2,07 mld zł, natomiast w 2019 r, zrealizowano 355 tys. wniosków o odszkodowania z tytułu poniesionych strat na kwotę ponad 2,3 mld zł.

Modele zmian klimatu opracowane przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC – Intergovernmental Panel on Climate Change) jednoznacznie wskazują na eskalację w przyszłości problemów związanych z występowaniem zjawisk ekstremalnych, w tym susz.

Czytaj: Walka z suszą stanie się priorytetem. Co znalazło się w projekcie specustawy antysuszowej?

Plan plus 4 załączniki

Plan stanowi jeden z głównych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej, którego celem jest programowanie i koordynowanie działań dla przeciwdziałania skutkom suszy. Jego zakres ustala art. 184ust. 2ustawy prawa wodnego. Zawiera on 1) analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych; 2) propozycje budowy lub przebudowy urządzeń wodnych; 3) propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji; 4) katalog działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy. Zaś wyniki analiz w zakresie możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych oraz w zakresie działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy, ujęte zostały w czterech załącznikach do Planu.

Czytaj: Przemyślana retencja odpowiedzią na deficyt wody

Wpisujemy się w ogólnoświatowy trend

Nie tylko Polska, ale i pozostałe kraje członkowskie OECD i UE przygotowują dokumenty planistyczne dotyczące szeroko rozumianej problematyki suszy (zawierające mechanizmy przeciwdziałania suszy, w tym finansowe ale też kwestie adaptacji do zmian klimatu w sektorze gospodarki wodnej, w tym z uwzględnieniem zarządzania ryzykiem suszy). W OSR znajdziemy długą listę państw. Wymienia się tu m.in. Australię, która opracowała program „Woda dla przyszłości” (ang. Water for the Future Programme). Plan opracowany w perspektywie dwunastoletniej ustanawia ramy działania, mechanizmy finansowania (koszt programu ok. 14 mld dolarów australijskich) oraz potrzeby inwestycyjne jako działania adaptacyjne do zmian klimatu i pogłębiającego się problemu niedostatku wody. W Kanadzie z kolei opracowano m.in. „Program regionalnej współpracy na rzecz adaptacji do zmian klimatu” (ang. Regional Adaptation Collaboratives Climate Change Programme) obowiązujący w okresie trzyletnim z ustanowionym mechanizmem współfinansowania inwestycji (ok. 30 mln dolarów kanadyjskich), zgłaszanych przez zainteresowane strony, wspierających minimalizację ryzyka skutków zmian klimatycznych, takich jak zmniejszające się zasoby wody pitnej, coraz częściej występujących susz, powodzi, erozji gleb i abrazji. W Europie plany zarządzania ryzykiem suszy (Drought Managment Plans DMP), w różnym zakresie ujmowania problemu skutków suszy, mają Bułgaria, Rumunia, Czechy, Słowacja, Węgry, Francja, Litwa, Mołdawia, Hiszpania.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji