Na wtorkowym posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ ważne miejsce zajął temat bezpieczeństwa klimatycznego. Prezydent Francji Emmanuel Macron zaproponował utworzenie stanowiska wysłannika Narodów Zjednoczonych ds. klimatu, którego zadaniem byłoby koordynowanie działań Rady w tym obszarze. - Walka ze zmianami klimatu i walka o ochronę środowiska to sprawa pokoju i bezpieczeństwa (...). Wzywam Radę Bezpieczeństwa, aby zajęła się tymi kwestiami w ramach swego mandatu - oświadczył Macron.
Gospodarzem spotkania był brytyjski premier Boris Johnson, który w listopadzie poprowadzi również konferencję klimatyczną COP 26 w Glasgow. Johnson podkreślił swoje stanowisko w walce z ociepleniem klimatu. - Wiem, że wielu ludzi na całym świecie powie (o naszej debacie), że są to zielone bzdury, wygłaszane przez tłumy wielbicieli drzew i zjadaczy tofu, które nie są godne międzynarodowej dyplomacji i międzynarodowej polityki(...). Nie mógłbym bardziej nie zgadzać się z takim stanowiskiem – zaakcentował.
Do członków Rady zwrócił się również słynny biolog i autor programów dokumentalnych poświęconych przyrodzie David Attenborough, odnosząc się do postępującego niszczenia środowiska naturalnego. - Jeżeli pójdziemy nadal tą drogą, to grozi nam załamanie wszystkiego, co daje nam bezpieczeństwo: produkcji żywności, dostępu do czystej wody, temperatury, w której jesteśmy w stanie żyć, i łańcucha pokarmowego oceanów – ostrzegał Attenborough.
Czytaj Wywiad z prof. Malinowskim: Klimat ma wpływ na całokształt życia i aktywności
Trzy decyzje UNEA
To jednak niejedyne wydarzenie, na które warto zwrócić uwagę. 22-23 lutego odbyła się 5. Sesja Zgromadzenia Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEA-5). Takie spotkania odbywają się raz na dwa lata. Zgromadzenie podjęło trzy decyzje: w kwestii średnioterminowej strategii Programu Środowiskowego Narodów Zjednoczonych (UNEP) na lata 2022-2025, jego programu prac i budżetu. Osią wspomnianej strategii są trzy kryzysy środowiskowe: zmiany klimatu, utrata bioróżnorodności i zanieczyszczenie. Najnowsze dane naukowe na ich temat prezentuje opublikowany kilka dni temu raport(1) o wymownym tytule - w wolnym tłumaczeniu - „Zawierając pokój z naturą. Plan naukowców na przezwyciężenie kryzysów: klimatycznego, bioróżnorodności i zanieczyszczenia” (patrz ramka).Plan naukowców na przeciwdziałanie kryzysom
18 lutego UNEP opublikował raport będący syntezą badań naukowych dotyczących kryzysów: klimatycznego, bioróżnorodności i zanieczyszczenia środowiska. Raport nie tylko stawia diagnozę, ale i proponuje rozwiązania naukowe służące zażegnaniu wspomnianych kryzysów. To pierwsza taka publikacja i unikat na skalę światową. Do znalezienia w przypisie, oryginalny tytuł: “Making Peace With Nature: A scientific blueprint to tackle the climate, biodiversity and pollution emergencies”.
A co z budżetem? - Budżet UNEP-owskiego Funduszu Środowiskowego na okres 2022-2023 ustalony został na 200 milionów dolarów amerykańskich. Ponad 80 proc. całości Funduszu (164 mln) przeznaczone zostanie na finansowanie siedmiu głównych obszarów tematycznych: działań na rzecz klimatu, transformacji cyfrowej, działań skierowanych na ekosystemy, zarządzania środowiskiem, walki z zanieczyszczeniami, transformacji gospodarczej oraz poszerzania wiedzy naukowej i praktycznego jej aplikowania – podsumowuje dla Teraz Środowisko dyrektor Centrum UNEP/GRID-Warszawa Maria Andrzejewska. - UNEA wzywa również wszystkie państwa członkowskie do zwiększenia poziomów dobrowolnych wpłat na rzecz UNEP-u, co umożliwić mu może zwiększenie skuteczności realizowanych inicjatyw – dodaje.
Rok zawarcia pokoju z naturą?
Podczas 5. sesji UNEA odbył się również tzw. Dialog Liderów, którego tematem przewodnim był środowiskowy wymiar działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, w ramach budowania odpornego i zintegrowanego świata po pandemii.
Główne punkty Dialogu, zastępca dyrektora wykonawczego UNEP Joyce Msuya podsumował następująco:
- Zdrowie przyrody i zdrowie ludzi są ze sobą nierozerwalnie związane;
- Kryzys przyrodniczy jest powiązany z kryzysami klimatycznym i zanieczyszczenia;
- Pandemia jest zarówno zagrożeniem, jak i szansą;
- Zielona odnowa powinna skierować nas na ścieżkę do niskoemisyjnego, zrównoważonego świata;
- Zielona odbudowa musi uwzględniać potrzeby najbiedniejszych i najbardziej wrażliwych;
- UNEP ma do odegrania kluczową rolę w zarządzaniu środowiskiem;
- Multilateralizm nigdy nie był ważniejszy, gdyż kryzys ekologiczny nie zna granic.
Wśród 40 mówców głos zabrał minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka. - Chciałbym, abyśmy po COVID-19 podnieśli się silniejsi. Niech będzie on dla nas okazją do nauki, jak lepiej wykorzystywać zasoby surowców i jak budować świat bez nierówności społecznych. W ciągu ostatnich miesięcy mieliśmy okazję przekonać się, że globalna współpraca jest niezbędna do wyjścia z pandemii – stwierdził Kurtyka.
- 2021 może być rokiem podpisania pokoju z naturą – apelowała z kolei do zgromadzonych delegatów dyrektor wykonawcza UNEP Inger Andersen. Czy się uda? I jakie będą warunki tego pokoju? Będziemy informować na bieżąco.
Przy fragmencie dot. Rady Bezpieczeństwa ONZ autorka korzystała z depeszy PAP.
Marta Wierzbowska-KujdaRedaktor naczelna, sozolog
Przypisy
1/ Czytaj raport UNEP pt.: Making peace for nature.https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/9972-Making-peace-for-nature-raport-text.pdf