NGOsy rozczarowane projektem Umowy Partnerstwa. Do rządu trafił pakiet uwag

© Zerbor

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć i Młodzieżowy Strajk Klimatyczny we wtorek podczas webinaru wyraziły opinię, że projekt Umowy Partnerstwa⁽¹⁾ (UP) nie odzwierciedla ani skali, ani pilności wyzwań, przed jakimi współcześnie stoimy. Organizacje uważają również, że zapisy projektu są ogólnikowe i nie zawierają jasno określonych, wymiernych celów.

- W pewnym sensie dostaliśmy więc do konsultacji przysłowiowego kota w worka. Jest to o tyle niepokojące, że logika wdrażania funduszy unijnych powinna wynikać z dokumentów strategicznych, które wskazują, co i jak konkretnie będzie robione za unijne pieniądze. Tyle tylko, że Polsce takiego szkieletu strategicznych dokumentów brakuje (np. dopiero powstaje strategia renowacji budynków, która jest kluczowa dla efektywności energetycznej), absolutnie fundamentalna strategia energetyczna, czyli Polityka Energetyczna Polski 2040, wciąż nie została upubliczniona, a wartościowy dokument jakim jest Strategiczny plan dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030⁽²⁾, w ogóle nie został w projekcie UP uwzględniony – wskazywała Izabela Zygmunt z Polskiej Zielonej Sieci.

Argumentowała, że brakuje nam strategicznego kręgosłupa, który pozwalałby wierzyć, że fundusze unijne zostaną wydane w optymalny sposób i maksymalnie efektywnie z punktu widzenia zielonej transformacji. - W tej sytuacji to Umowa Partnerstwa powinna zawierać taki zielony kręgosłup, który wyznaczałby kierunek i chronił przed szkodliwymi inicjatywami z punktu widzenia ochrony klimatu (a niestety w UP znalazły się zapisy, których tam nie powinno być, jak np. rozwój żeglugi śródlądowej czy projekty budowy spalarni odpadów)- wskazywała ekspertka.

Czytaj: W poszukiwaniu zrównoważonego transportu, czyli żegluga czy kolej?

Pytania cenzurowane przez moderatora?

Podczas webinaru organizacje pozarządowe zwróciły uwagę, że forma konsultacji społecznych, jaką narzuciło ministerstwo, była daleka od ich oczekiwań. - Podczas wszystkich 16 zorganizowanych przez rząd webinariów, pełniących rolę konsultacji regionalnych, ich uczestnicy nie widzieli się nawzajem, ani nie widzieli zadawanych przez innych uczestników pytań. Kierownictwo resortu odpowiadało wyłącznie na pytania wybrane przez swojego moderatora według nieznanego klucza. Zastosowana formuła była więc bardzo nietransparentna i uniemożliwiała pogłębiony wielopoziomowy dialog - wskazywali.

Przedstawiciele strony społecznej z Polskiej Zielonej Sieci i MSK wyrazili nadzieję, że treść postulatów, złożonych w procesie konsultacji w formularzach online, zostanie jednak w całości upubliczniona. Uczulali także na fakt, że wkrótce, prawdopodobnie ok. 26 lutego, rozpoczną się konsultacje Krajowego Planu Odbudowy i wyrazili nadzieję, że dotychczasowa forma konsultacji nie stanie się normą – bo byłoby to z dużą szkodą dla całego procesu.

Czytaj: Jak powstaje Krajowy Plan Odbudowy w Polsce? Oto jest pytanie

Charyzmatyczny głos młodzieży

Dominika Lasota z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego, wskazywała, że w ramach planowania UP absolutnym priorytetem muszą być działania odpowiadające na kryzys klimatyczny. – Jeżeli ten budżet ma być w dobry sposób wydany, sprawiedliwa transformacja, ochrona natury (w tym nas) i osiągnięcie neutralności klimatycznej do max. 2040 roku muszą być priorytetem. Drogi na skróty, jakie teraz są nam pokazywane, nie wchodzą już w grę – wskazywała Dominika Lasota.

Przypomniała, że kiedy tysiące młodych ludzi protestowało na ulicach, to mówiono im, że transformacja gospodarcza jest zbyt droga i nie ma pieniędzy. - Teraz Polska dostanie 320 mld zł, więc nie można mówić nam więcej, że nie ma pieniędzy na transformację gospodarczą. Oczekujemy działania – wskazywała.

Pakiet konkretnych postulatów

Organizacje przekazały pakiet uwag⁽³⁾ sporządzonych przez ekspertów pozarządowych do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Dotyczyły one całego spektrum zagadnień, począwszy od energetyki (m.in. niedyskryminacyjny charakter wsparcia dla osób chcących skorzystać z OZE, prosumentów indywidualnych, wirtualnych, prosumentów działających zbiorowo oraz społeczności energetyczne), transportu, zagadnienia bioróżnorodności, gospodarki wodnej (m.in. odejście od anachronicznych koncepcji retencyjnych i transportowych oraz dalszej rozbudowy infrastruktury hydrotechnicznej), gospodarki odpadami (m.in. konieczność priorytetowego wsparcia przedsięwzięć służących redukcji ilości wytwarzanych odpadów komunalnych), a na sprawiedliwej transformacji oraz edukacji ekologicznej kończąc.

- Złożyliśmy konkretne uwagi i mamy nadzieję, że formalne zakończenie konsultacji publicznych, nie kończy naszego udziału w sprawie. Oczekujemy, że będziemy mogli dalej uczestniczyć w tej dyskusji, szczególnie w momencie, kiedy będzie miało miejsce dzielenie środków na poszczególne cele wpisane w UP, czy wyznaczenie tych konkretnych celów – miar sukcesu we wszystkich obszarach transformacji energetycznej i ochrony środowiska i klimatu – skonkludowała Izabela Zygmunt.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji