Obowiązkowe audyty energetyczne przedsiębiorstw: jak na nich zyskać?

© saifur

Przyjęta przez Unię Europejską polityka klimatyczno-energetyczna nakłada na biznes szereg obowiązków. Jednym z nich jest obligatoryjny audyt energetyczny, który został zapisany w Ustawie o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 r. Zgodnie z prawem każde duże przedsiębiorstwo – a jest w Polsce ponad 4 tys.– zobowiązane jest do przeprowadzenia audytu co 4 lata. W przypadku niewypełnienia tego zobowiązania organizacja może ponieść karę do 5% swojego przychodu.

Pierwsze audyty na dużą skalę przeprowadzone zostały w 2017 r., następnie w 2021 r., zatem na przełomie 2024 i 2025 r. czeka nas kolejna tura badań. Wiele firm traktuje audyty wyłącznie jako przykry obowiązek, koncentrując się jedynie na powierzchownym przygotowaniu dokumentu. Takie podejście nie wniesie jednak nic konstruktywnego: przedsiębiorstwo co prawda odhaczy obowiązkowy punkt na swojej liście i uniknie kar, ale niczego nie zyska. Audyt energetyczny potraktować można inaczej – jako pierwszy krok do zwiększania efektywności energetycznej, oszczędności finansowych i redukcji śladu węglowego.

Spirala nieporozumień

- To nie potencjalne kary są w tym wszystkim najważniejsze, ale zyski, jakie może przynieść przedsiębiorstwu dobrze przeprowadzony audyt energetyczny. Niestety, w wyniku narzuconego na przedsiębiorstwa obowiązku oraz niskich wymagań rynkowych – spowodowanych chęcią wypełnienia regulacji przy poniesieniu jak najniższych kosztów związanych z przygotowaniem opracowania – firmy otrzymują audyty energetyczne o niskiej wartości dodanej. Czasami gotowe raporty składają się jedynie ze sprawozdania dotyczącego ilości zużywanych mediów – mówi Jakub Włodarczyk, prezes VIVERNO, firmy specjalizującej się w audytach energetycznych i transformacji efektywnościowej przedsiębiorstw.

W takich sytuacjach firma nie uzyskuje pożądanego wsparcia, przez co w obliczu niestabilnych cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła sieciowego pozostaje bez konkretnych strategii modernizacyjnych. Przeprowadzenie wartościowego audytu wymaga wiedzy, doświadczenia oraz planu na biznesowe wykorzystanie takiego opracowania. - W Viverno przeprowadziliśmy ponad setkę tego rodzaju analiz. Szczególnie w wysoko energochłonnych branżach jak np. rolno-spożywcza audyty mogą przynieść daleko idące oszczędności kosztowe i realną dekarbonizację. Biznesowo i środowiskowo najlepsza jest energia, której się nie zużywa. Audyt i tak trzeba przeprowadzić, dlaczego nie zrobić tego z głową i wszechstronnie skorzystać – zauważa Michał Gatkowski, członek zarządu Viverno.

Liczby mówią same za siebie

Jest to tym bardziej uzasadnione, że przedsiębiorstwa, które zdecydują się na realizację przedsięwzięć modernizacyjnych, mogą liczyć na wsparcie finansowe w postaci tzw. białych certyfikatów. To system zachęt na rzecz efektywności energetycznej. Za osiągnięte oszczędności energetyczne firma otrzymuje od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki świadectwa (certyfikaty), które następnie – jako prawa majątkowe – można spieniężyć na Towarowej Giełdzie Energii. Oto kilka przykładów takich projektów inwestycyjnych.

Poprawa efektywności w zakładzie produkcyjnym została osiągnięta przez modernizację układu uzdatniania wody. Optymalizację zużycia energii uzyskano poprzez montaż instalacji odwróconej osmozy w układzie wody kotłowej. Poprawa jej parametrów przyczyniła się do redukcji zużycia gazu. Nakłady inwestycyjne wyniosły 380 tys. zł, oszczędność kosztów blisko 460 tys. zł rocznie, dodatkowy przychód dzięki białym certyfikatom sięgnął 180 tys. zł, a redukcja emisji – niemal 170 tCO₂e.

Z kolei w zakładzie mięsno-wędliniarskim znaczny wzrost efektywności dała wymiana izolacji termicznej na rurociągach i zaizolowanie elementów armatury. Zmniejszenie strat do otoczenia na rurociągach transportu ciepła i chłodu przyczyniło się do redukcji zużycia gazu w kotłowni zakładowej i energii elektrycznej w sprężarkach instalacji chłodniczej. Jak wygląda to w liczbach? Inwestycja kosztowała 170 tys. zł, roczne koszty zmalały o prawie 242 tys. zł, białe certyfikaty przyniosły firmie ponad 122 tys. zł, a ślad węglowy okazał się niższy o prawie 155 tCO₂e.

I trzeci przykład, tym razem dotyczący zmniejszenie zużycia chłodu w związku z realizacją chłodzenia przez odzysk ciepła. W wyniku modernizacji ograniczone zostało zużycie energii elektrycznej w sprężarkach amoniakalnych. Kalkulacja nie pozostawia cienia wątpliwości co do biznesowych korzyści: nakłady inwestycyjne zamknęły się w kwocie 600 tys. zł, oszczędności roczne przekroczyły 505 tys. zł, dzięki białym certyfikatom zakład uzyskał ponad 245 tys. zł, a redukcja emisji wyniosła aż 377 tCO₂e. Można? Można!

Inwestycje zamiast kosztów

Wyżej wymienione przykłady nie wyczerpują listy możliwych działań. Opcji jest naprawdę wiele, ale podstawą wszystkich jest solidny audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Mówimy tu o sprawdzonych rozwiązaniach, które są realną odpowiedzią na wiele wątpliwości wobec wymogów transformacji energetycznej. Audyty przygotowywane niedbale, niesumiennie skazują firmy wyłącznie na koszty. Zupełnie niepotrzebnie, bo niewiele trzeba, ani uczynić z tych opracowań bardzo rentowne inwestycje, które dodatkowo zmniejszą wpływ środowiskowy firmy – podsumowuje Jakub Włodarczyk.

Artykuł powstał we współpracy z VIVERNO