Średnia efektywności odmetanowania w kopalniach to 39%. Dane o emisjach metanu od Fundacji Instrat

© freshidea

Są dokładniejsze informacje na temat emisji metanu. Zaktualizowaną czwartą bazę danych o polskich kopalniach węgla brunatnego i kamiennego przedstawiła Fundacja Instrat. Dokładniejsze statystyki mają pozwolić „na lepsze zrozumienie krajobrazu polskiego górnictwa”, które pozostaje emitentem silnego gazu cieplarnianego.

Dane o emisjach metanu z kopalni w latach 2010-2021, zebrane w ramach portalu energy.instrat.pl⁽¹⁾, pozyskano z dwóch źródeł – Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) oraz Wyższego Urzędu Górniczego (WUG). Eksperci z Instratu podzielili emisje na te pochodzące z wentylacji oraz odmetanowania, a informacje o nich użytkownicy mogą znaleźć obok pozostałych insformacji na temat polskich kopalni węgla brunatnego i kamiennego, parametrów złóż, wydobycia, wyznaczonych dat wygaszenia oraz stopnia zatrudnienia w spółkach górniczych w latach 2016-2022. Korzystający z bazy mają do dyspozycji funkcję ułatwiającą przeliczanie między metrami sześciennymi a tonami oraz metryki wydajności odmetanowania, a dane są przedstawiane na dwóch poziomach szczegółowości – odnoszących się do całej kopalni oraz do poszczególnych złóż. Innowacje w bazie danych objęły również wprowadzenie danych o wydobyciu węgla energetycznego i koksującego w 2022 r. Baza przedstawia także obowiązujący status Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji w regionach węglowych.

Czytaj też: 140 największych spółek giełdowych jak na widelcu. Hub danych ESG od Fundacji Instrat

Emisje spadają, ale wciąż są wysokie

Według opublikowanego w styczniu 2022 r. raportu Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi „Emisje metanu. Wyzwanie dla klimatu, energetyki i prawa” 89% polskich emisji tego gazu pochodzi z sektora węgla kamiennego. Jak w kluczowych wnioskach ze zgromadzonych właśnie danych stwierdza Fundacja Instrat, emisje te od 2016 r. zaczęły się w naszym kraju zmniejszać, ale na tle pozostałych państw UE są cały czas wysokie. Jeśli chodzi o ilość metanu w porównaniu do wydobycia węgla (tzw. metanowość względną), liderami są należąca do Polskiej Grupy Górniczej KWK Sośnica oraz będący w posiadaniu Tauronu ZG Brzeszcze. Ze wszystkich czynnych kopalni węgla kamiennego najwięcej metanu emituje KWK Borynia-Zofiówka-Bzie. Instrat przytacza również dane WUG mówiące o rozpiętości wskaźników efektywności odmetanowania od 6% do 55%. Najniższy wynik cechuje kopalnie Borynia-Zofiówka-Bzie i Ruch-Bzie należące do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, najwyższy natomiast – ZG Brzeszcze. Średnia efektywności wynosi 39%. Jak zauważają eksperci, odzysk metanu często okazuje się opłacalny.

O 75% do 2030 r.

Globalne zobowiązanie na temat redukcji emisji metanu (ang. Global Methane Pledge) o co najmniej 30% do 2030 r. zostało zawarte podczas szczytu klimatycznego COP26 w Glasgow w 2021 r. Do tematu nawiązała ostatnio Rada UE - w konkluzjach na temat zielonej dyplomacji wzywała kolejne państwa, aby dołączały do porozumienia. W listopadzie 2023 r. Rada oraz Parlament Europejski osiągnęły porozumienie w sprawie tzw. rozporządzenia metanowego, zgodnie z którym od 2026 r. emisje metanu z kopalni nie będą mogły przekroczyć 5 ton na każde 1000 ton wydobytego węgla. Zagadnienie w ostatnich tygodniach podniosła również Międzynarodowa Agencja Energii (ang. International Energy Agency – IEA). Najnowsza publikacja z serii Global Methane Tracker (Globalny Monitoring Metanu)⁽²⁾ pokazuje wciąż wysoki poziom emisji, które w 2023 r. były niemal rekordowe – na poziomie ok. 120 mln ton z paliw kopalnych i ok. 10 mln ton z bioenergetyki. W minionym roku 10 państw, w tym USA, Rosja i Chiny, miało odpowiadać za ok. 80 mln ton emisji metanu z paliw kopalnych – 2/3 globalnej całości. Wdrożenie działań omawianych m.in. na szczycie COP28 w Dubaju może jednak przynieść istotne efekty, zgodne z celami Porozumienia paryskiego. – Redukcja emisji metanu z paliw kopalnych o 75% do 2030 r. jest niezbędna, aby zatrzymać ocieplanie się planety (dążące - przyp.red.) do niebezpiecznego poziomu. Jak pokazuje nasza analiza, dynamika, którą obserwowaliśmy w ostatnich miesiącach, może mieć ogromny i szybki wpływ na globalną walkę ze zmianą klimatu – powiedział dyrektor IEA Fatih Birol.

Szymon Majewski
Dziennikarz