Analiza akustyczna zakładu przemysłowego – dlaczego warto ją przeprowadzić?

Konrad Ratowski
Menadżer Produktu EHS w Antea Polska S.A.

Jako osoba zajmująca się tematyką oddziaływania hałasu na środowisko, od kilku lat obserwuję zmianę społeczną w przedmiotowej tematyce. Ilość projektów z zakresu ponadnormatywnego oddziaływania hałasu przez instalacje przemysłowe systematycznie wzrasta. Nie zawsze istnieje możliwość zbudowania nowego zakładu z dala od terenów akustycznie chronionych, a w przypadku istniejących już instalacji i budynków przemysłowych, zabudowa mieszkalna coraz bardziej „zbliża się” do nich.

Niestety argument „kto był pierwszy” w danym miejscu nie działa. Prawo obliguje do zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach akustycznie chronionych, nawet w sytuacji, gdy taka zabudowa powstanie zaraz za przysłowiowym płotem.

Wyciszanie na chybił trafił nie ma sensu – zbędne koszty i zero efektu

Oceny dotrzymania standardów dokonuje się na podstawie badań monitoringowych. Sama kwestia pomiaru i stwierdzenia, czy poziom hałasu jest dopuszczalny, to często sprawa względnie prosta (z wyjątkami). Trudności zaczynają się w przypadku przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu i konieczności zaradzenia problemowi.

W takiej sytuacji odradzam wyciszanie źródeł wg własnego odczucia. W przypadku zakładów z wieloma źródłami zlokalizowanym na gruncie oraz na dachu nie ma możliwości zinterpretowania, które źródło odpowiada za przekroczenie. Stojąc na ziemi słyszymy najbliższe źródła, nie słysząc tych na dachu, od których fala akustyczna może „przechodzić nad nami” i dopiero w miejscu pomiaru być odczuwalna. Wielokrotnie spotykałem się z zupełnie chybionym wydatkowaniem środków finansowych na wyciszenie, które nie przyniosło żadnych rezultatów. Koszt analizy akustycznej do poniesionego nakładu finansowego jest niewspółmiernie niższy.

Na czym polega analiza akustyczna?

W celu identyfikacji źródła problemu zalecam wykonanie analizy akustycznej. Podczas jej realizacji powinno się wykonać szereg pomiarów na terenie zakładu, inwentaryzując każde kluczowe źródło. Pomiary należy wykonać w bliskiej oraz dalekiej odległości od źródła. Przy hałasie z wielu źródeł, zmniejszając odległość do każdego z nich, sprawiamy, że emisja hałasu od danego źródła jest dominująca, a tło akustyczne (pozostałe urządzenia) pomijalne. W ten sposób uzyskujemy wielkość emisji od każdego ze źródeł. Pomiary wykonane w większych odległościach służą do weryfikacji kierunkowości źródeł oraz odbić celem skalibrowania całego modelu akustycznego zakładu.                                                

Mapa emisji hałasu na elewacji budynku© Antea Polska S.A.

Po wykonanych pomiarach przychodzi kolej na opracowanie modelu akustycznego zakładu oraz otoczenia. Należy tutaj wykorzystać dane GIS, w tym dane uzyskane w drodze lotniczego skaningu laserowego LIDAR, który pozwala na odtworzenie wszystkich elementów środowiska z centymetrową dokładnością. Do stworzonego modelu terenu, za pomocą specjalistycznego oprogramowania, wprowadza się wszystkie zinwentaryzowane źródła hałasu określając ich parametry w taki sposób, aby uzyskać w punktach pomiarowych (emisja hałasu faktycznie zmierzona wokół zakładu) jak największą zgodność. Im więcej punktów pomiarowych, tym większa pewność, że model odzwierciedla prawidłowo rzeczywisty klimat akustyczny. Etap ten wymaga dużego doświadczenia w prowadzeniu pomiarów i wykonywaniu analogicznych analiz akustycznych. Nie da się tego nauczyć tylko podczas pracy biurowej.

Fachowa interpretacja uzyskanych wyników

Ostatni etap to uzyskanie wyników analizy akustycznej, ich interpretacja oraz zaprezentowanie klientowi. Analiza akustyczna pozwala na określenie wielkości udziału każdego ze źródeł w danym punkcie, co przekłada się na określenie dedykowanych działań wyciszających celem uzyskania dopuszczalnego poziomu hałasu na terenach akustycznie chronionych. Rzadko zdarza się, aby za przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu odpowiadało wyłącznie jedno źródło. Z reguły jest ich więcej. Ale bywa i tak, że hałas tła akustycznego niejednokrotnie jest na tyle wysoki (drogi, inne zakłady przemysłowe), że przedmiotowa instalacja nie odpowiada za przekroczenie dopuszczalnych poziomów. W wyniku błędów podczas monitoringu uzyskany wynik nie wskazuje emisji hałasu emitowanego przez przedmiotowy zakład. W takich sytuacjach również analiza akustyczna może rozwiązać konieczność ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych.

Analiza akustyczna umożliwia również zweryfikowanie większego obszaru pod kątem oddziaływania hałasu poprzez wykonanie mapy izofon czy mapy wielkości emisji hałasu na całej elewacji budynku, a nie wyłącznie kilka metrów nad ziemią, jak jest to możliwe w przypadku standardowych pomiarów hałasu.

Rozbudowa zakładu a raporty ooś

Zalecam również, aby na potrzeby raportów oddziaływania na środowisko w przypadku rozbudowy zakładu nie bazować wyłącznie na danych literaturowych, a wykonać pomiary akustyczne stanu istniejącego. Dane literaturowe nie zawsze dobrze odzwierciedlają faktyczny stan emisji hałasu (urządzenia się zużywają, następują odbicia itd.). Mając taką analizę na etapie planowania inwestycji można, poprzez odpowiednią lokalizację nowej instalacji, uniknąć kłopotu z dodatkowymi wyciszeniami po etapie oddania instalacji do użytkowania.

Kontakt: Konrad Ratowski, Menadżer Produktu EHS, +48 510 808 948, konrad.ratowski@anteagroup.pl

Artykuł powstał we współpracy z Antea Polska S.A