Raport: Tylko w 2021 r. wydano odmowy warunków przyłączenia do sieci na łączną moc 15 GW

© Volodymyr Shevchuk

Znaleźliśmy się w punkcie, w którym inwestorzy OZE mają problemy z realizacją inwestycji, co hamuje jednocześnie transformację energetyczną Polski – wskazuje ClientEarth w raporcie⁽¹⁾ „Sieci – Wąskie gardło polskiej transformacji energetycznej”.

Organizacja, w oparciu o dane publikowane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) w sprawozdaniach rocznych, podaje, że w ciągu 6 lat (2015-2021) operatorzy sieci dystrybucyjnych (OSD) wydali ponad 6 tys. odmów przyłączenia do sieci instalacji wytwórczych, w tym głównie OZE, o łącznej mocy około 30 GW. Stanowi to ponad 50% zainstalowanych mocy wytwórczych (konwencjonalnych i odnawialnych) w Polsce w 2022 r.

O odmowach wydawania warunków przyłączenia instalacji do sieci pisaliśmy także w artykule „Odmowy wydania warunków przyłączenia dla instalacji PV” oraz „Przyłączenie do sieci? Praktycznie niemożliwe”, który dostępny jest w naszej publikacji „Energetyka wiatrowa w Polsce 2022. Ekonomia, biznes, środowisko”.

Wzrost liczby odmów o 70%

Jak wskazano, tylko w ostatnich dwóch latach (2020 oraz 2021) najwięksi OSD wydali łącznie 5037 odmów wydania warunków przyłączenia o łącznej mocy ponad 20 GW. Przy czym w 2021 r. wydano 3751 odmów (o łącznej mocy ok. 15 GW), co w porównaniu do 2020 r. stanowiło wzrost o 70%.

Najwięcej odmów wydała należąca do spółki Orlen Energa Operator – 1341 przypadków odmów. Drugim OSD pod względem liczby wydanych odmów przyłączenia w 2021 r. była Enea Operator - 1081 odmów przyłączenia. Z kolei Tauron Dystrybucja odmówiła wydania warunków przyłączenia w 491 przypadkach, a PGE Dystrybucja w 71 przypadkach.

Cel OZE bez „korekty”

Jak zauważa ClientEarth, gdyby do sieci przyłączono wszystkie instalacje OZE, które uzyskały w latach 2015-2020 odmowę wydania warunków przyłączenia (czyli ok. 15 GW) oraz nie obowiązywałaby zasada 10H, Polska najpewniej osiągnęłaby wymagany przepisami unijnymi cel udziału OZE na 2020 r. bez konieczności dokonywania przez GUS „korekty” wyliczeń przez uwzględnienie spalania biomasy.

Czytaj też: Cel OZE przekroczony. Forum Energii: „Żaden sukces”

Powód?

Powodem wydawanych odmów najczęściej był brak technicznych warunków przyłączenia. Kolejną przesłanką odmowy wydania warunków przyłączenia był brak warunków ekonomicznych przyłączenia.

- Przesłanka ta jest oczywiście ściśle skorelowana z warunkami technicznymi, jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 czerwca 2016 r.: „Gdy przyłączenie nie jest możliwe przy istniejącym stanie sieci, lecz byłoby możliwe po dokonaniu pewnych nakładów na sieć, mamy do czynienia z sytuacją, w której co prawda nie są aktualnie spełnione warunki techniczne przyłączenia lub dostarczenia, lecz można je spełnić, pociąga to jednak za sobą określony koszt, a z tym z kolei wiąże się kwestia ekonomicznych warunków przyłączenia. Przy obecnym stanie techniki w istocie prawie zawsze jest możliwe stworzenie warunków technicznych przyłączenia i dostarczania – jest to tylko kwestia wysokości nakładów, które trzeba ponieść – czytamy.

Brak jednolitej metodologii oceny wniosków

- Na podstawie przeanalizowanej dokumentacji konkretnych spraw administracyjnych i sądowych oraz przeprowadzonych rozmów z inwestorami OZE wynika, że proces przyłączenia do sieci stanowi jeden z najbardziej niepewnych i trudnych etapów całego procesu inwestycyjnego – czytamy w raporcie.

Wśród głównych problemów w tym zakresie wymieniono przede wszystkim brak jednolitej i spójnej metodologii rozpatrywania wniosków o wydanie warunków przyłączenia, a także dowolność i uznaniowość w określaniu obowiązków inwestora, co powoduje wydłużanie procesu przyłączenia. Problemem jest ponadto brak aktualnej informacji o rzeczywistej dostępnej mocy przyłączeniowej w danych punktach sieci, nieinformowanie inwestorów, kiedy w danym punkcie przyłączenia będą dostępne moce, co utrudnia długofalowe planowanie inwestycji OZE, czy wskazywanie przez operatorów punktów przyłączenia znacznie oddalonych od planowanej inwestycji, co powoduje, że inwestycja przestaje być opłacalna.

Rekomendacje

W raporcie zawarto szereg rekomendacji. Jak podaje ClientEarth, aby sieć elektroenergetyczna przestała być przeszkodą w transformacji energetycznej, konieczne jest dokonanie rewizji polityki rozwoju Krajowej Sieci Elektroenergetycznej (KSE), w szczególności w zakresie usuwania barier prawnych rozbudowy sieci oraz jej optymalnego wykorzystywania, modernizacji sieci i wdrażania innowacyjnych rozwiązań czy usprawnienia zarządzania danymi.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska