Europa stanowi kontynent silnie uzależniony od morza - zgodnie z szacunkami nawet 41 proc. ludności kontynentu zamieszkiwać może tereny przybrzeżne. Tymczasem, jak podaje Europejska Agencja Środowiska (EEA), poziom zanieczyszczenia mórz europejskich stanowi obecnie poważny problem. Jak wynika z raportu pt. "Zanieczyszczenia w europejskich morzach"(1), mimo kluczowego znaczenia dla dobrobytu gospodarczego i społecznego Europy, wiele morskich ekosystemów już wkrótce może zostać nieodwracalnie uszkodzonych.
Dokument bazuje na publicznie dostępnych danych, gromadzonych m.in. zgodnie z ramową dyrektywą wodną i ramową dyrektywą w sprawie strategii morskiej.
Na potrzeby analizy europejskie obszary morskie podzielone zostały na komórki o wymiarach 20 x 20 km na obszarach przybrzeżnych (≤ 20 km od linii brzegowej) oraz 100 x 100 km na obszarach morskich (> 20 km od linii brzegowej). Klasyfikacji dokonano w oparciu o jakość wody, jakość osadów, wywołane skutki biologiczne oraz różnorodność biologiczną fauny i flory morskiej.
- Nawet od 75 do 96 proc. proc. ocenianych obszarów europejskich mórz regionalnych ma problem z zanieczyszczeniem – podano w raporcie. Jak uściślono, z problemem zanieczyszczenia boryka się 96 proc. ocenianego obszaru Morza Bałtyckiego, 91 proc. ocenionych obszarów w Morzu Czarnym, do 87 proc. w rejonie Morza Śródziemnego oraz 75 proc. przebadanych obszarów Północno Wschodniego Oceanu Atlantyckiego.
Problemowy Bałtyk
Większość analizowanych obszarów Morza Bałtyckiego można uznać za „obszary problematyczne”. - Całkowita liczba ocenianych jednostek wynosi 275, a tylko 18 jest sklasyfikowanych jako „obszary bez problemu” (6,5 proc.) – podano.
Jakość wody monitorowana i oceniana była w 63 komórkach, z których cztery są sklasyfikowane jako „obszary bez problemu”. Klasyfikacja osadu została przeprowadzona w 97 miejscach - 75 z nich (77,3 proc) uznano za „obszary problemowe”. Monitorowanie i ocenę matrycy zanieczyszczeń pod kątem fauny i flory w Morzu Bałtyckim przeprowadzono dla 198 wyznaczonych obszarów. Tylko 21 z nich zostało sklasyfikowanych jako „obszary bez problemu”, podczas gdy 177 sklasyfikowano jako „obszary problemowe”. Skutki biologiczne oceniano w 16 miejscach, z których 11 sklasyfikowano jako „obszary bez problemu”.
Grupą substancji powodujących większość klasyfikacji jako „obszary problemowe” w Morzu Bałtyckim są metale (w 98 z 257 obszarów problemowych), a następnie inne halogenki organiczne.
Obserwowany jest postęp
- Pomimo faktu, że morza europejskie są nadal zanieczyszczone, jasne jest również, że w przypadku wielu pojedynczych substancji obserwuje się postęp. Wydaje się, że stężenia znanych poszczególnych substancji lub grup substancji, w tym metali ciężkich i WWA zmniejszają się w wielu obszarach – czytamy w konkluzji raportu.
- Może to być bezpośrednim skutkiem zaawansowanych i kompleksowych ram politycznych i regulacyjnych wprowadzonych w celu ograniczenia zanieczyszczeń w środowisku europejskim, a także późniejszych działań zapobiegawczych podejmowanych przez państwa członkowskie i poszczególne gałęzie przemysłu – dodano.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Przypisy
1/ Raport dostępny jest na stronie:https://www.eea.europa.eu/publications/contaminants-in-europes-seas