Decyzja NFOŚiGW pogorszy wizerunek żubra w Polsce?

W tym roku Białowieski Park Narodowy nie podpisze z rolnikami umów na dzierżawę łąk na potrzeby żubrów lubiących w tych miejscach przebywać i żerować. NFOŚiGW unieważnił konkurs, w którym park starał się o pieniądze na ten cel.

W Puszczy Białowieskiej jest największe w Polsce stado żubrów; według danych na koniec 2015 r. żyło tam 578 tych zwierząt. Biorąc pod uwagę ich potrzeby, Białowieski Park Narodowy od kilku lat kontraktował u rolników ponad 100 ha łąk, płacąc średnio ok. 2,4 tys. zł za rok dzierżawy jednego hektara. Ostatnio było to finansowane w ramach projektu "Rozwój metapopulacji żubra w północno-wschodniej Polsce". Pieniądze na cały projekt pochodziły z tzw. funduszy norweskich.

Cały nabór wniosków unieważniony

Na tegoroczne dzierżawy park szukał dofinansowania w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jak poinformował PAP Sławomir Kmiecik, p.o. rzecznika prasowego NFOŚiGW, park wnioskował o dofinansowanie w II naborze w ramach programu priorytetowego "Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej cz.1) Ochrona obszarów i gatunków cennych przyrodniczo". Wniosek został oceniony pozytywnie, o czym park został powiadomiony na początku grudnia ub.r.

W tym tygodniu jednak zarząd NFOŚ unieważnił cały nabór wniosków z tego programu. Jak wyjaśnił Kmiecik, zarząd podjął taką decyzję z uwagi na konieczność wprowadzenia rozwiązań systemowych dotyczących realizacji programu priorytetowego.

Przeprowadzana aktualnie analiza i weryfikacja - a w konkluzji wprowadzenie rozwiązań systemowych dla programu priorytetowego - określi zasadność i zakres jego kontynuowania i przeprowadzenia nowego naboru - napisał w przekazanej PAP informacji. Zaznaczył, że takie działania dotyczą całej listy programów priorytetowych Funduszu.

Nadleśniczy ośrodka hodowli żubrów Białowieskiego PN Jerzy Dackiewicz dodał, że dofinansowanie miało być dwuletnie, więc pod znakiem zapytania stoi też i przyszłoroczna dzierżawa łąk dla żubrów.

Żubry szkodnikami

Specjaliści zajmujący się tymi zwierzętami uważają, że ponieważ żubry i tak będą wychodziły na łąki, na których zwykle żerują (na zimę było tam też zostawiane dla nich siano), rolnicy będą domagali się odszkodowań od Skarbu Państwa.

Za szkody zwierząt chronionych, w tym żubrów, odszkodowania wypłacają Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska. Grzegorz Piekarski z RDOŚ w Białymstoku powiedział PAP, że zaprzestanie kontraktacji jest niepokojące, bo spowoduje niewątpliwie zwiększenie ilości szkód oraz wysokość odszkodowań wypłacanych rolnikom.

O tym, że szkód będzie więcej, mówi również dr hab. Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży. To ta placówka rozpoczęła kontraktowanie łąk w 2007 r. ze środków UE, z programu Life "Kraina żubra", potem inne podmioty kontynuowały te działania w kolejnych latach.

Jego zdaniem kontraktowanie łąk pozwalało też działać na rzecz większej akceptacji żubra przez lokalną społeczność, by rolnicy nie postrzegali go jako szkodnika (za bytowanie żubrów na ich łąkach dostawali pieniądze - PAP), ale jako atrakcję, także dla turystów, a przez turystykę - jako element rozwoju regionu.

Kowalczyk podkreślił, że z badań naukowych wynika, iż żubr nie jest gatunkiem leśnym, lubi bytować na terenach otwartych w sąsiedztwie dużych kompleksów leśnych. Łąki do kontraktowania wybierano z naukowcami, na podstawie obserwacji migracji żubrów.