© Prawa zastrzeżone
Zrównoważony rozwój od lat pozostaje na szczycie dominujących trendów nowoczesnego biznesu. Nowe regulacje, zrównoważone finanse i łańcuchy wartości powodują rosnące presje na działalność przedsiębiorstw praktycznie we wszystkich branżach. Szczególne wymagania stawiane są firmom produkcyjnym ze względu na ich znaczną energochłonność i wyższy – niż w przypadku usług – ślad węglowy. W ramach łańcuchów wartości ciężar coraz częściej przenosi się z mierzenia emisji całej organizacji na rzecz konkretnego produktu. Szczególne miejsce w tym procesie mają deklaracje środowiskowe produktu.
Wymuszanie EPD przez łańcuchy wartości
Z roku na rok coraz więcej firm wymaga od swoich dostawców posiadania deklaracji środowiskowych produktu. Nic więc dziwnego, że stanowią już one istotny element w procesie sprzedaży. EPD jest nie tyle konieczną do odhaczenia formalnością, ale dźwignią konkurencyjności, narzędziem umożliwiającym sukces handlowy. Trend ten szczególnie widoczny jest w Skandynawii, gdzie standardy zrównoważonego rozwoju są niezwykle wysokie, co właśnie odzwierciedlają deklaracje środowiskowe. Firmy działające w północnym regionie Europy coraz częściej uzależniają współpracę z dostawcami od posiadania przez nich EPD. Oznacza to, że akceptują tylko te produkty, które mają odpowiednie certyfikaty. Jest to podyktowane dążeniem do transparentności i dokładności korporacyjnej, minimalizowania wpływu na środowisko, potrzebą spełniania wymogów regulacyjnych oraz oczekiwań świadomego ekologicznie społeczeństwa. Bez EPD produkt może nie znaleźć nabywców. Podobne sytuacje z odrzucaniem oferty produktowej zdarzają się już i w Polsce.
Szersze spojrzenie niż tylko ślad węglowy
Choć ślad węglowy jest jednym z kluczowych aspektów zrównoważonego rozwoju, EPD ocenia nie tylko emisje gazów cieplarnianych. Certyfikacja oferuje znacznie szerszą perspektywę, obejmując całościowy wpływ produktu na środowisko. Tym samym, przygotowując deklarację, powinniśmy uwzględnić m.in. zużycie zasobów naturalnych, emisję substancji szkodliwych, wpływ na bioróżnorodność oraz potencjalne oddziaływanie na zdrowie człowieka. Posiadając te dane, firmy mogą jeszcze lepiej zrozumieć, jakie aktywności powinny podjąć, aby minimalizować negatywne skutki swojej działalności.
Zaawansowana metodyka oparta na LCA
EPD bazuje na szczegółowej analizie cyklu życia produktu (LCA, ang. Life Cycle Assessment), która jest niezwykle zaawansowaną metodyką oceny wpływu na środowisko. LCA bada każdy etap życia produktu – od wydobycia surowców, przez produkcję, transport, użytkowanie, aż po utylizację czy recykling. Proces ten jest kompleksowy i zebranie wiarygodnych danych wymaga zaangażowania praktycznie wszystkich działów procesu produkcyjnego. Jest trudne (i żmudne), jednak dostarcza nieocenionej wiedzy, która jest fundamentem dla tworzenia bardziej ekologicznych produktów.
Co istotne, analiza LCA wykonana na potrzeby deklaracji środowiskowej produktu powinna być zgodna z obowiązującymi zasadami kategorii produktów (PCR, ang. Product Category Rules). Zarządzają nimi operatorzy programów EPD. - Zasady określają ramy badania dla poszczególnych grup wyrobów, przykładowo inaczej oceniana jest konstrukcja stalową i butelka wody mineralnej. Odmienności produktowe bywają ogromne i analiza musi to uwzględniać – zauważa Jakub Włodarczyk, prezes zarządu VIVERNO, firmy specjalizującej się opracowywaniu deklaracji środowiskowych. Podstawą przygotowania EPD jest ocena przeprowadzona zgodnie z wytycznymi zawartymi w normach:
- ISO 14040 Zarządzanie środowiskowe: Ocena cyklu życia. Zasady i struktura,
- ISO 14044 Zarządzanie środowiskowe: Ocena cyklu życia – Wymagania i wytyczne.
Weryfikacja przez stronę trzecią
Aby zapewnić rzetelność danych zawartych w EPD, deklaracje te muszą być weryfikowane przez niezależne, trzecie strony, czyli tzw. operatorów programów EPD. Tak poprowadzony proces zwiększa porównywalność certyfikacji i jej wiarygodność.
Weryfikacja przez operatorów polega na dokładnym sprawdzeniu zgodności procesu oceny z międzynarodowymi normami i wytycznymi, co zapewnia, że dokumenty są oparte na rzeczywistych i dokładnych informacjach. Dzięki temu partnerzy biznesowi (EPD ma zastosowanie w modelu B2B) mogą mieć pewność, że EPD należycie opisuje faktyczny wpływ środowiskowy produktu.
Ważność EPD przez 5 lat
Deklaracje środowiskowe produktu mają określoną ważność, która zazwyczaj wynosi 5 lat. Po tym okresie, lub w przypadku zaistnienia poważnych zmian w praktykach produkcyjnych, konieczne jest przeprowadzenie ponownej analizy i aktualizacja danych. - Regularne odświeżanie EPD jest również impulsem dla firm do ciągłego doskonalenia swoich procesów i technologii w kierunku bardziej zrównoważonego rozwoju – podkreśla Jakub Włodarczyk.
Znaczenie EPD i korzyści ze współpracy z konsultantami
EPD staje się nieodzownym elementem zrównoważonego biznesu także w Polsce. Coraz częściej od krajowych producentów oczekuje się posiadania deklaracji środowiskowych produktu. Proces przygotowywania EPD nie jest łatwy, ponieważ wymaga nie tylko dokładnej znajomości cyklu życia produktu i dobrego rozpoznania procesów, ale również wiedzy analitycznej i zorientowania w wymogach formalnych. Jeśli więc przedsiębiorstwo nie posiada kompetencji z zakresu kalkulacji EPD, warto aby skorzystało z pomocy zewnętrznego podmiotu konsultingowego. Pozwoli to uzyskać nie tylko wysoką jakość analizy, ale również znacznie skrócić czas przygotowania deklaracji.
Artykuł powstał we współpracy z VIVERNO
