Jacek Chodkowskidyrektor generalny Grupy Dalkia Polska © Prawa zastrzeżone
Teraz Środowisko: Jak wygląda dekarbonizacja ciepłownictwa z perspektywy 10-letniej działalności Dalkii w Polsce? Rozmawiamy w jubileuszowym momencie.
Jacek Chodkowski: Rzeczywiście, właśnie obchodzimy jubileusz 10-lecia. Z tej perspektywy można stwierdzić, że w ciepłownictwie wyzwań nigdy nie brakowało, ale my krok po kroku, realizujemy nasze cele. Kiedy w 2015 r. przejęliśmy Zakład Energetyki Cieplnej (dzisiejszą Dalkię Polska Energia) – spółkę, która produkowała ciepło ze spalania węgla, to w naturalnym interesie pracowników – górników i zarządu spółki – mieściło się spalanie jak największej ilości tego surowca. Wprowadzenie nowej filozofii działania i przeprowadzenie restrukturyzacji nie było łatwym zadaniem, ale ostatecznie zawarliśmy nowy układ zbiorowy – korzystny zarówno dla pracowników, jak i spółki. Obecnie w Dalkii Polska Energia finalizujemy duży plan inwestycyjny obejmujący inwestycję w źródła wytwórcze oraz modernizację i cyfryzację sieci. Ważnym elementem naszej strategii jest także współpraca z Polską Grupą Górniczą w obszarze wykorzystania metanu kopalnianego do produkcji ciepła i energii elektrycznej.
TŚ: Wykorzystanie metanu kopalnianego wciąż nie jest powszechne, czy może Pan powiedzieć, na czym polega?
JCh: Metan kopalniany jest odpadem dla górnictwa i jednocześnie gazem pozasystemowym, który można wykorzystać do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Dzięki temu, że poddajemy go procesom technologicznym, nie trafia on do atmosfery. To ważne dla środowiska, bo gaz ten jest ponad dwudziestokrotnie bardziej szkodliwy niż CO2.
TŚ: Spalanie metanu jest zdecydowanie korzystne dla środowiska, czy to rozwiązanie wykorzystywane jest też w innych częściach Europy?
W skali kraju i Europy Dalkia Polska ma unikatowe doświadczenia w tym zakresie. To wyróżnia nas – zarówno od strony biznesowej, jak i kwestii podejścia do ochrony środowiska.
Coraz chętniej po naszą wiedzę sięgają specjaliści z zagranicy. Na północy Francji, Dalkia, korzystając z naszego polskiego doświadczenia, zaimplementowała rozwiązania dotyczące produkcji ciepła i energii elektrycznej z metanu, ekstraktowanego z już wygaszonej kopalni. Tu warto zaznaczyć, że większe ilości metanu uwalniają się właśnie z kopalń zamkniętych, a nie z tych wciąż czynnych. Przykład francuski mógłby posłużyć za świetną inspirację dla polskich decydentów – otóż w Polsce, mimo ogromnych złóż metanu zamkniętych w wyłączonych z użytkowania kopalniach, nie można ich wykorzystać dla celów energetycznych. To cenne zasoby i ważny kierunek rozwoju dla Śląska, z którego mamy nadzieję Spółka Restrukturyzacji Kopalń będzie chciała w niedalekiej przyszłości skorzystać. Dla dobra wszystkich, w tym środowiska naturalnego.
TŚ: Czy metan kopalniany to dobry materiał do spalania?
JCh: Nie jest to „łatwy” gaz – ma bardzo różne parametry. Nasz unikatowy know-how polega jednak na tym, że poprzez dobór odpowiednich urządzeń i współpracę z sektorem górniczym potrafimy produkować z niego ciepło i energię elektryczną.
TŚ: Mówi się, że transformacja nie będzie możliwa, jeśli ciepłownictwo w Polsce się nie zazieleni.
JCh: Polska posiada jedne z najbardziej rozbudowanych systemów ciepłowniczych w Europie, które w praktyce mogą pełnić funkcję magazynów energii. Ciepłownictwo wymaga pilnej transformacji, jednak od 20 lat, odkąd pracuję w tym sektorze, nie otrzymaliśmy jasnych wytycznych od decydentów, jak powinniśmy przeprowadzać reformy. Jesteśmy sektorem regulowanym, co oznacza, że ceny za ciepło i jego dystrybucję są ustalane odgórnie, dlatego liczymy na stworzenie przestrzeni do inwestycji. Ostatnie lata były wyjątkowo trudne dla ciepłownictwa systemowego, co doprowadziło do bardzo złych wyników finansowych. Uważam, że sektor ten powinien być integralną częścią strategii dla polskiej elektroenergetyki. Niestety, widzimy narastający konflikt interesów między tymi dwoma sektorami, co jest ogromnym błędem, szczególnie w obliczu ambitnych celów dekarbonizacyjnych.
TŚ: Jak w takim razie powinna wyglądać dekarbonizacja sektora?
JCh: Obecne inwestycje, opierają się na przechodzeniu od węgla na paliwo przejściowe, czyli gaz ziemny, jednak ten nie powinien być wyłącznym nośnikiem. Tam, gdzie istnieją lokalne możliwości, warto rozważyć wykorzystanie zrównoważonej biomasy lub geotermii, co jest szczególnie opłacalne w kontekście dostępności unijnych dotacji i krajowych programów wsparcia. Niestety, systemy dotacyjne nie wyróżniają metanu kopalnianego, który często jest traktowany na równi z gazem ziemnym, choć w rzeczywistości jest to inne rozwiązanie, obarczone innymi marżami i ryzykami. Dodam także, że ciepłownictwu brakuje wsparcia legislacyjnego na poziomie zbliżonym do sektora elektroenergetycznego.
TŚ: Dalkia współpracuje zarówno z samorządami, jak i z przedstawicielami przemysłu. Jakie modele biznesowe są w grze?
JCh: Zarówno dla jednostek samorządu terytorialnego, jak i dla przemysłu, efektywność energetyczna to pilny temat. W samorządach jesteśmy aktywni w obszarze transformacji źródeł ciepła jako generalny wykonawca i dostawca technologii w ramach Dalkii Polska Solutions, ale w niektórych przypadkach jesteśmy również inwestorem w ramach zapewnienia finansowania – samodzielnie lub w partnerstwie. Jedyny warunek jest taki, że nie mogą to być źródła węglowe. Jakiś czas temu próbowaliśmy zainteresować samorządy ofertą optymalizacji pracy basenów miejskich i parków wodnych starszych niż 10 lat. Niestety, o ile we Francji taka propozycja spotkała się z dużym zainteresowaniem, to polscy włodarze nie wykazywali go niemal wcale. Być może teraz się to zmieni, bo świadomość, że najpierw trzeba zainwestować, by cieszyć się efektami, jest już znacznie szersza.
Przemysł jest z kolei bardziej różnorodny i praca z tego typu klientem jest wymagająca – ale także satysfakcjonująca. Do nas należy odpowiedź na pytanie, czego dany zakład potrzebuje albo co danemu zakładowi możemy zaproponować. Mowa nie tylko o rozwiązaniach technicznych, ale i ekonomicznych.
Główną motywacją dla przemysłu jest zagadnienie efektywności energetycznej. Kiedyś efektywność energetyczną rozumiano przede wszystkim jako obniżenie kosztu energii, a obecnie jest traktowana jako element spełniania wymogów ESG. co jest bardzo pozytywnym, ale i niełatwym trendem. Zastosowanie pewnych technologii wymaga m.in. dostępu do zrównoważonej biomasy albo energii zrównoważonego miksu paliwowego. O ile nietrudno jest zainstalować panele fotowoltaiczne czy zakupić zieloną energię w formie PPA, o tyle wyzwaniem dla przemysłu jest produkcja technologicznej pary zielonej. Para technologiczna jest lokalna, trzeba ją więc produkować i zazieleniać na miejscu. Niewielu graczy w Europie potrafi dobrze zaprojektować to technicznie, technologicznie i biznesowo, gdyż wymaga to wysokich kompetencji.
TŚ: À propos kompetencji, jak wygląda to w Dalki?
JCh: Rozwijanie kompetencji pracowników to podstawa. Tylko wszechstronnie przygotowane kadry będą w stanie odpowiedzieć na wyzwania stawiane przez rzeczywistość. Rynek pracy zrewidował postawy pracodawców i dziś pracodawcy rozumieją, że motywacja finansowa nie jest jedyną przy wyborze miejsca pracy. Często miejsce, w którym rozpoczyna się swoją karierę, determinuje dalszą przyszłość zawodową. W Dalkii wychodzimy naprzeciw tym potrzebom. Nasz sektor zmienia się dynamicznie i oferuje różne możliwości, dlatego stawiamy na inkluzywność – bez względu na wiek, różne kultury, narodowości czy płeć. Jako firma doceniamy różnorodność i to, jak wiele uczymy się od siebie nawzajem. Z sukcesem rozwijamy program Women's Energy in Transition – Polish Edition, wzorem naszej spółki we Francji, i doceniamy kobiece talenty w sektorze energii. Współorganizujemy staże międzynarodowe i programy rozwojowe, np. ostatnio w Dalkii Polska Energia, dzięki takiemu właśnie programowi udało się scentralizować usługi z zakresu utrzymania ruchu (sieci ciepłownicze, układy nawęglania i odwadnianie gazociągów), co przyczyniło się do poprawy efektywności operacyjnej spółki.
TŚ: 10 lat… a jaka perspektywa na przyszłość?
JCh: Będziemy kontynuowali dotychczasowe działania, ale z ambicją, by być coraz bardziej efektywnym pracodawcą oraz firmą coraz sprawniej działającą od strony ekonomicznej i operacyjnej. Stawiamy na silny rozwój w Polsce poprzez akwizycję w sektorze ciepłowniczym, ale i spółek związanych z przemysłem. Jesteśmy w szczególnym momentum. Obserwujemy rynki zachodnie – głównie francuski, ale także niemiecki i włoski, na których oferta dla przemysłu ze strony takich firm jak Dalkia, mocno się profesjonalizuje. Jesteśmy gotowi na to, by podążać tą samą drogą. Mamy szerokie kompetencje i ofertę dla całego rynku, zarówno w zakresie efektywności energetycznej, chłodnictwa, sprężonego powietrza, energetyki, jak i ciepła dla przemysłu. Dlatego zamierzamy kontynuować nasze działania, ale formule jednostek dedykowanych do węższych, wysokospecjalistycznych zadań. Nasza przyszłość to zapewnienie klientom kompleksowego wsparcia w ramach Grupy Dalkia dzięki wysokiej specjalizacji naszych poszczególnych spółek.
Rozmawiała
Katarzyna Zamorowska
Artykuł powstał we współpracy z grupą Dalkia Polska.
