© Rawf8
Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy realizował w latach 2017-2019 nowe rozwiązania techniczne i organizacyjne, mające optymalnie kształtować warunki pracy. Umożliwiał to Program Wieloletni „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”. Niestety realizacja Programu nie przyczyniła się skutecznie do osiągnięcia jego celów. Ustalenie, w jakim stopniu efektywnie były realizowane projekty w ramach Programu, było niemożliwe z uwagi na brak zbiorczych informacji, dotyczących osiągnięcia zakładanych wskaźników. Na realizację czterech etapów Programu Wieloletniego (2008-2019) wydano ogółem 404 mln zł. Jednak brak właściwego nadzoru nad Programem i wdrażaniem jego wyników przez ministra właściwego ds. pracy, stwarza wysokie ryzyko wydatkowania tych środków niecelowo i nieoszczędnie.
Czytaj: O bezpieczeństwie pracy służb komunalnych nie tylko od święta
W Polsce stan bezpieczeństwa i higieny pracy nie dorównuje osiągniętemu w wielu krajach UE
Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB) prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe dotyczące ochrony pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii oraz wdrażania ich wyników, by eliminować lub ograniczać przyczyny wypadków przy pracy i choroby zawodowe. W Polsce stan bezpieczeństwa i higieny pracy wciąż nie dorównuje osiągniętemu w wielu krajach Unii Europejskiej. W wypadkach przy pracy każdego roku ginie około 300 osób, zaś niemal 500 tys. pracuje w warunkach przekroczenia dopuszczalnych wartości ekspozycji zawodowej. W 2019 r. wydatki związane z wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi wyniosły ponad 5 mld zł.
Realizacja Programu Wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” miała przyczynić się do znacznego ograniczenia liczby osób zatrudnionych w warunkach narażenia na czynniki niebezpieczne, szkodliwe, uciążliwe oraz ograniczenia związanych z nimi wypadków przy pracy, chorób zawodowych i wynikających z tego strat ekonomicznych i społecznych oraz wydłużenia aktywności zawodowej. Program realizowany jest od 2008 r. w trzyletnich etapach. Do tej pory zrealizowano cztery etapy. Piąty będzie realizowany w latach 2020-2022.
Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy i dziesięć jednostek naukowych w Gdańsku, Lublinie, Łodzi i Warszawie. Kontrola objęła lata 2017-2020 (I półrocze).
Wnioski NIK
Do ministra właściwego do spraw pracy o:
- Wzmocnienie nadzoru nad Instytutem w zakresie przystosowywania wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki oraz ich wdrażania.
- Ustalenie zasad i relacji finansowania projektów motywujących wnioskodawców do wdrożenia wyników realizowanych projektów, a także możliwości skutecznego egzekwowania od wnioskodawców projektów wywiązywania się ze zobowiązań w tym zakresie, przy czym wniosek dotyczy kolejnych etapów Programu Wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”.
- Jednoznaczne powiązanie wskaźników realizacji Programu z celem głównym, tak, by było możliwe przeprowadzenie ewaluacji Programu.
- Określenie trybu i zasad monitorowania celów Programu w okresie pięciu lat po zakończeniu jego finansowania.
- Określenie zadań Koordynatora Programu.
- Opracowanie, w uzgodnieniu z CIOP-PIB, wzorów sprawozdań etapowych, raportów okresowych i końcowych, raportów z wykorzystania wyników Programu oraz raportów „ex-post”.
- Dokumentowanie działań podejmowanych w ramach sprawowanego nadzoru nad CIOP-PIB.
- Wzmocnienie nadzoru ministra nad wdrażaniem wyników Programu Wieloletniego, w tym całościowe rozliczenie Programu – ustalenie jednoznacznych kryteriów i zasad oceny wykorzystania wyników końcowych Programu (produktów), w tym osiągnięcia zakładanych wskaźników rezultatu i oddziaływania.
Do dyrektora Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego o:
- Zwiększenie wykorzystania wyników badań w praktyce, w tym wzmocnienie współpracy z podmiotami zainteresowanymi zastosowaniem wyników badań Instytutu w prowadzonej działalności.
- Dokonanie, w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, przeglądu obecnie obowiązujących wskaźników realizacji celu głównego i celów szczegółowych, tak, aby skutecznie monitorować efekty realizacji Programu Wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy.
- Precyzyjne określenie w umowach zawieranych z ministrem właściwym ds. pracy, NCBR i wykonawcami projektów, celów szczegółowych i przypisanych im wskaźników produktu i wskaźników rezultatu, którymi powinni posługiwać się Główny Wykonawca Programu, jak i wykonawcy.
- Egzekwowanie od wykonawców projektów obowiązków sprawozdawczych określonych w umowach w sprawie realizacji projektów.
Źródło: NIK
