© Bastetamon
Dostarczana przez systemy wodociągowe woda z ujęć podziemnych może zawierać radioaktywne pierwiastki, jak np. rad, radon czy tryt, które przyczyniają się m.in. do powstawania nowotworów. Pierwiastki te przedostają się do wody w sposób naturalny, ale na ich stężenie duży wpływ może mieć także działalność człowieka.
Przeprowadzane na podstawie dotychczasowych przepisów badania były dotąd nieregularne i nie pozwalały na uzyskanie kompletnych danych w zakresie realnego oddziaływania tych substancji na zdrowie i życie ludzi. Obowiązujące od 28 listopada br. przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi mają uporządkować te kwestie.
Monitoring wstępny i procedura raportowania
W Polsce nie ma dziś kompleksowego krajowego systemu monitorowania substancji promieniotwórczych występujących w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dlatego w celu określenia rozmiaru i charakteru zagrożenia nowe rozporządzenie przewiduje przeprowadzenie wstępnego monitoringu takich substancji w okresie 24 miesięcy od jego wejścia w życie. W ramach przeglądu zostanie przeprowadzone pierwsze badanie stężenia substancji promieniotwórczych we wszystkich istniejących ujęciach wody oraz w nowo tworzonych ujęciach. Zbadane zostanie stężenie radonu, izotopów radu Ra-226 i Ra-228 oraz trytu.
Na podstawie wyników tych badań, na producentów wody (tj. przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne oraz podmioty wykorzystujące wodę z indywidualnych ujęć do celów działalności handlowej lub w budynkach użyteczności publicznej), nałożony zostanie obowiązek przeprowadzania systematycznych kontroli stężenie aktywności radionuklidów (pierwiastków promieniotwórczych).
W rozporządzeniu wskazano, że wyniki badań wstępnego monitoringu będą następnie przekazane do właściwego powiatowego lub granicznego inspektora sanitarnego. Organy te zobowiązane będą z kolei przedstawić odpowiednie raporty inspektorom wojewódzkim, którzy przekażą je wreszcie Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu.
(Prawdopodobnie) możemy być spokojni
Z przeprowadzanych dotychczas przez Państwową Agencję Atomistyki badań wynika, iż generalnie w Polsce nie ma zagrożenia wywołanego radioaktywnymi pierwiastkami rozpuszczonymi w wodzie. Wyjątek stanowi rejon wyjątkowo zdegradowany działalnością wydobywczą rud uranu na terenie województwa dolnośląskiego. Z materiałów przekazanych przez PAA wynika, iż choć stałym monitoringiem radiacyjnym objęte są dziś wszystkie ujęcia użytkowane przez gminy wchodzące w skład Związku Gmin Karkonoskich, to nawet na tych obszarach nie stwierdzono przekroczenia zalecanych limitów. Nowe badania pozwolą nam porównać dane na przestrzeni całego kraju.
Podstawa prawna
Wydanie przez Ministra Zdrowia rozporządzenia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jest wykonaniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 13 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r. poz. 139) i jednocześnie implementacją dwóch unijnych dyrektyw: 98/83/WE oraz 2013/51/EURATOM.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
