© OpturaDesign
One Stop Shop jako narzędzie służące efektywności energetycznej - Projekt Up-Stairs
Od 2020 trwa europejski projekt Up-Stairs realizowany w ramach unijnego programu Horyzont 2020, którego celem jest wspieranie rozwoju społeczności energetycznych w różnych regionach, a co za tym idzie wspieranie działań związanych z poprawą efektywności energetycznej oraz promowaniem stosowania odnawialnych źródeł energii. Jak wyjaśnia Anna Piórkowska, ekspertka Krajowej Agencji Poszanowania Energii odpowiedzialna za projekt w Polsce, One Stop Shopy powstające w ramach projektu mają pomóc mieszkańcom w pokonaniu napotkanych trudności oraz w przemianie z konsumenta na prosumenta. Działania powstających punktów kompleksowej obsługi mają przyczynić się do inwestowania w projekty związane ze zrównoważoną energią poprzez zwiększanie świadomości i zaangażowania mieszkańców, gmin oraz przedsiębiorstw.
Doświadczenia międzynarodowe
Działające zgodnie z założeniami projektu punkty kompleksowej obsługi powstają w poszczególnych regionach w Austrii, Bułgarii, Hiszpanii oraz Irlandii. Działaniami pilotażowymi zostały objęte gminy Górna Austria, Gmina Asenovgrad w Bułgarii, Miasto Cork w Irlandii oraz Obszar metropolitalny Barcelony w Hiszpanii Powstające One Stop Shopy są obsługiwane przez doradców energetycznych, odpowiednio wykwalifikowanych do udzielania porad z następujących zakresów:
- doradztwo finansowe,
- wsparcie organizacyjne,
- wsparcie techniczne,
- wsparcie prawne,
- usługi uzupełniające (m.in. ocena akceptowalności społecznej)
- facylitacja i mediacja (m.in. porozumienia między stronami).
Modele biznesowe każdego One Stop Shopu różnią się między sobą, jednak każdy taki punkt ma na celu wspieranie mieszkańców w działaniach zbiorowych oraz pomoc zarówno mieszkańcom, jak i całym gminom w aktywnym udziale w transformacji energetycznej.
Rezultaty projektu: współpraca z doradcami
- Kluczowymi wskaźnikami efektywności danego One Stop Shopu we wszystkich krajach są liczba mieszkańców, którzy dowiedzą się o działaniach One Stop Shopu oraz określony cel w zakresie oszczędności energii. Każdy One Stop Shop w związku z różnicami występującymi w poszczególnych regionach ma założone inne wartości wspomnianych wskaźników. W przypadku Gminy Asenovgrad w Bułgarii dodany został wskaźnik dotyczący minimalnej powierzchni wyremontowanych budynków, co jest związane z wysokim stopniem ryzyka ubóstwa energetycznego mieszkańców wielu budynków wielorodzinnych w tej gminie - wskazuje Anna Piórkowska.
W procesie tworzenia modeli biznesowych dla każdego One Stop Shopu powstającego w ramach projektu, uwzględniono warunki występujące w poszczególnych regionach m.in. dostępne systemy finansowania, warunki klimatyczne czy warunki społeczno-ekonomiczne. Dla każdego regionu zostały zidentyfikowane również kluczowe kroki, bariery oraz wyzwania występujące podczas tworzenia punktów kompleksowej obsługi. Stworzono również stronę internetową, która umożliwia mieszkańcom regionów pilotażowych zarejestrować się i dowiedzieć więcej o działaniach prowadzonych w One Stop Shopie w ich regionie a także pozwala skontaktować się z dostępnymi doradcami energetycznymi.
Każdy One Stop Shop w związku z inną sytuacją w regionie ma nie tylko różne założenia dotyczące liczby zarejestrowanych na stronie osób czy ilości oszczędzonej energii, ale również inną grupę docelową oraz świadczy usługi na innym poziomie szczegółowości. W różnych regionach są podejmowane również inne tematy, co jest związane z różnym poziomem świadomości mieszkańców.
Rezultaty projektu: zwiększenie efektywności energetycznej
Społeczność w Austrii jest świadoma, jak ważna jest efektywność energetyczna oraz korzyści z niej płynących. W związku z tym, że na terenie Górnej Austrii, gdzie znajduje się One Stop Shop, budynki oraz źródła ciepła są efektywne energetycznie, doradcy energetyczni pomagają mieszkańcom jedynie zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii w celu osiągnięcia neutralności węglowej. One Stop Shop prowadzi usługi głównie doradcze związane z pozyskiwaniem finansowania, analizą propozycji technicznych oraz organizacją działań zbiorowych.
W przeciwieństwie do Austrii, w Gminie Asenovgrad w Bułgarii działania One Stop Shop muszą często uświadamiać mieszkańców o istotności termomodernizacji budynków oraz wymiany nieefektywnych źródeł ciepła. Doradcy energetyczni wspierają mieszkańców od początku tworzenia społeczności energetycznej, przez proponowanie technicznych rozwiązań aż do realizacji inwestycji i jej monitorowania. Wyzwaniem jest natomiast fakt, że mimo świadomości dotyczącej potrzeby zmian wśród młodych ludzi, w Bułgarii brakuje programu finansowania takich inwestycji. Dobrym przykładem takiego systemu jest system działający w Irlandii, który posiada zarówno zniżki podatkowe, jak i wiele programów dofinansowujących działania modernizacyjne oraz inwestycje związane z odnawialnymi źródłami energii.
Rezultaty projektu: korzyści z implementacji
Dotychczas dzięki różnorodnym sposobom promowania działań One Stop Shopów w poszczególnych regionach udało się dotrzeć do prawie 50 tysięcy osób. Dodatkowo około 6,5 tysiąca osób z zainteresowanych regionów zarejestrowało się na dedykowanej stronie.
Obecny monitoring pracy One Stop Shopów pozwala stwierdzić, że dzięki planowanym dotychczas działaniom zostanie zaoszczędzone około 6,1 GWh/rok energii. Ponadto planowany jest montaż instalacji fotowoltaicznych na poziomie 62,5 MW, z których produkcja energii ma być na poziomie 87,3 GWh/rok. 
Przyszłość One Stop Shopów
- Koncepcja One Stop Shopów w odniesieniu do działań na rzecz efektywności energetycznej powinna być rozpowszechniana, a dzięki przykładom One Stop Shopów powstających w krajach pilotażowych możliwa jest analiza możliwości takich działań.
Taki punkt kompleksowej obsługi może powstać w każdym regionie, w związku z możliwością stworzenia indywidualnego modelu biznesowego dla poszczególnych regionów lub gmin. Jest to dobry krok w celu zwiększenia efektywności energetycznej, przy małym wysiłku ze strony mieszkańców, w związku z dostępem do wszystkich informacji w jednym miejscu - konkluduje Anna Piórkowska.
Artykuł powstał w ramach kampanii informacyjnej projektu Up Stairs. Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszego artykułu ponoszą jego autorzy. Treść ta odzwierciedla jedynie opinię autorów, a Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie zawartych w nim informacji.
Artykuł powstał we współpracy z Krajową Agencją Poszanowania Energii
