Opublikowano zmieniony standard ISO 14001

© Eyematrix

Przedmiotowa norma ma sprostać takim problemom jak zanieczyszczenie powietrza czy zmiany klimatyczne. Zastąpiła ona wersję wydaną w 2004 r. - ISO 14001:2004.

Rys historyczny

Pierwszy światowy standard dotyczący systemu zarządzania środowiskiem (BS 7750) opublikowała British Standards Institution w 1992 r. Cztery lata później, Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ang. International Organization for Standardisation) stworzyła nową międzynarodową normę, wydaną jako ISO 14001. W trakcie pierwszej dekady funkcjonowania standardu na rynku międzynarodowym, wydano ponad 111 000 certyfikatów w 138 państwach.

Cele standardu

Podstawowym zadaniem normy ISO 14001 jest wspomaganie ochrony środowiska, w sposób uwzględniający rzeczywistość społeczno-gospodarczą, a także zasadę zrównoważonego rozwoju. Przedmiotowa norma nie ustanawia imperatywnych, konkretnych wymagań dotyczących efektów działalności środowiskowej. Jest ona raczej zbiorem wytycznych, wskazującym organizacjom zbiór dobrych praktyk - takich jak realizacja zadań wynikających z założeń państwowej i ponadnarodowej polityki środowiskowej, działania zgodne z przepisami prawa (również prawa miękkiego, jak rekomendacje czy wytyczne), zapobieganie zanieczyszczeniom, czy dalsze doskonalenie systemu zarządzania środowiskowego.

ISO 14001 po zmianach

Jak podaje Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, głównym celem nowej normy ISO 14001:2015 będzie sprawienie, że zarządzanie środowiskiem stanie się w pełni zintegrowane i dopasowane do indywidulanych strategii biznesowych poszczególnych organizacji tak, aby stworzyć stan równowagi pomiędzy celami środowiskowymi a efektywnością finansową podmiotów.

Najważniejszą zmianą jest nowe ujęcie struktury normy, która została zestawiona w siedmiu podrozdziałach:

• Kontekst
• Przywództwo
• Planowanie
• Wsparcie
• Operacje
• Ocena
• Poprawa

Nowa norma uwypukla znaczenie najwyższego kierownictwa w organizacji. Zgodnie ze standardem ISO 14001:2015, kadra zarządzająca powinna wykazywać bezpośrednie zaangażowanie w formułowanie celów i realizację systemu zarządzania środowiskowego. Przesunięto nacisk z tzw. ciągłego doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego na doskonalenie efektów działalności prośrodowiskowej. Organizacje przyjmujące standard zobowiązane są do realizacji „proaktywnych” inicjatyw mających na celu ochronę środowiska naturalnego.

Wprawdzie samo pojęcia „ochrona środowiska”, nie zostało zdefiniowane w ramach normy, ale w komentarzu podano, że może ono oznaczać m.in. zrównoważone wykorzystanie zasobów, ochronę bioróżnorodności i ekosystemu lub zabiegi na rzecz utrzymania czystości powietrza. Organizacje zostały również zobligowane wymogiem wypracowania spójnych i skutecznych strategii komunikacyjnych, zarówno w sferze zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Oprócz dotychczasowych wymagań dotyczących zarządzania środowiskowego, związanych z produkcją i dostarczaniem usług, organizacje będą zobowiązane do sprawowania nadzoru i kontroli nad oddziaływaniami produktów wprowadzonych do obrotu. To samo tyczy się ich likwidacji.

Trzyletni okres dostosowawczy

Ustalono trzyletni okres przejściowy, w trakcie którego organizacje będą miały możliwość dostosowania systemu zarządzania środowiskowego do nowej edycji normy. Po tym okresie podmioty, które zdecydują się na certyfikację ich systemu, będą musiały przyjąć nowy standard. Poprzednia wersja, oparta na ISO 14001: 2004, stanie się wtedy nieaktualna.

Sebastian Wijas
Dziennikarz, prawnik