Rada UE uzgodniła we wtorek stanowisko (podejście ogólne) w sprawie projektu REPowerEU – planu stopniowego redukowania zależności Unii od importu rosyjskich paliw kopalnych. Proponowane przepisy mają wzmocnić autonomię strategiczną Unii dzięki dywersyfikacji dostaw energii oraz zwiększeniu niezależności i bezpieczeństwa dostaw energii w UE.
W praktyce projekt przewiduje włączenie nowego rozdziału o REPowerEU do krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, przygotowywanych przez państwa członkowskie UE w ramach Next Generation EU. Celem jest sfinansowanie kluczowych inwestycji i reform pomagających osiągnąć cele REPowerEU.
- Zrobiliśmy duży krok naprzód w uniezależnianiu Europy od rosyjskich paliw kopalnych. Chcę podziękować ministrom za istotne ustępstwa, dzięki którym udało się wypracować kompromisowe stanowisko Rady. Mając na uwadze sytuację geopolityczną, która utrzymuje się od początku rosyjskiej agresji wojskowej na Ukrainę, oraz niedawne ataki na infrastrukturę energetyczną w Europie, jestem przekonany, że należy naciskać na szybkie porozumienie w sprawie proponowanych przepisów. Prezydencja czeska jest zdeterminowana dotrzymać unijnej obietnicy przewidującej radykalną restrukturyzację unijnego sektora energetycznego i uniezależnienie się od importu rosyjskich paliw kopalnych – mówi Zbyněk Stanjura, czeski minister finansów.
Zmiany przepisów wprowadzone w stanowisku Rady
W swoim stanowisku Rada zmieniła przepis o tym, skąd mają pochodzić środki na REPowerEU, oraz klucz alokacji dodatkowych 20 mld EUR zaproponowany przez Komisję Europejską.
Jeżeli chodzi o źródła finansowania dodatkowych 20 mld EUR, Rada odrzuciła sprzedaż aukcyjną uprawnień do emisji z rezerwy stabilności rynkowej unijnego systemu ETS i opowiedziała się za kombinacją źródeł: funduszu innowacyjnego (75%) i płatności zaliczkowych ze sprzedaży uprawnień ETS (25%). Chce w ten sposób zapobiec zakłóceniom w funkcjonowaniu systemu ETS, a jednocześnie zapewnić pewne źródła dochodów.
Rada zmieniła klucz alokacji, wprowadzając wzór uwzględniający politykę spójności, zależność państw członkowskich od paliw kopalnych oraz wzrost cen inwestycji.
W swoim stanowisku Rada przewidziała, że państwa członkowskie mają obowiązek przedkładania rozdziału dotyczącego REPowerEU tylko wtedy, gdy zamierzają zwrócić się w swoim planie odbudowy o dodatkowe fundusze w formie pożyczek zaciąganych w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ze środków Next Generation EU, bezzwrotne wsparcie z nowych dochodów lub niedawno przesunięte zasoby z programów objętych zarządzaniem dzielonym, a nie wtedy gdy dokonują aktualizacji swojego maksymalnego wkładu finansowego w górę.
Ponadto Rada zezwoliła na to, aby w rozdziale dotyczącym REPowerEU ujmować działania zatwierdzone w decyzji wykonawczej Rady, których realizacja nie jest już możliwa w przypadku aktualizacji maksymalnego wkładu finansowego w dół.
Rada doprecyzowała też, że państwa członkowskie mogą zwracać się o wsparcie w formie pożyczek do 31 sierpnia 2023 r.
W swoim stanowisku Rada przewidziała także możliwość dokonywania dobrowolnych przesunięć zasobów z pobrexitowej rezerwy dostosowawczej i z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
Co do ewentualnych odstępstw od zasady „nie czyń poważnych szkód” w odniesieniu do inwestycji, które ulepszają infrastrukturę energetyczną i instalacje energetyczne, aby sprostać najpilniejszym potrzebom w zakresie bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej i gazu ziemnego, udało się zapewnić delikatną równowagę, aby nie nałożyć na państwa członkowskie zbyt dużych obciążeń administracyjnych. Jeżeli państwa członkowskie będą chciały odstąpić od tej zasady, muszą przedstawić Komisji uzasadnienie.
W związku z tym, że Rada właśnie uzgodniła swoje stanowisko, jest gotowa rozpocząć rozmowy trójstronne z Parlamentem Europejskim w celu jak najszybszego ustalenia ostatecznej wersji tekstu.
Źródło: Rada UE
