W Senacie bez poprawek. Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji czeka na podpis prezydenta

Celem przepisów ustawy z dn. 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych⁽¹⁾ jest stworzenie w Polsce zgodnego z unijnymi wymogami systemu monitorowania emisji oraz dostosowanie naszego prawodawstwa do najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w tym zakresie. Ustawa ma ponadto zapewnić polskim podmiotom uczestnictwo w systemie na takich samych zasadach, jak jego uczestnikom w pozostałych państwach członkowskich.

Kto pierwszy, ten lepszy

Brak wprowadzenia przepisów spowodowałby, że polscy uczestnicy systemu nie mieliby możliwości skorzystania z uprawnień do emisji zgromadzonych w unijnej rezerwie, która została przewidziana jako źródło zaopatrzenia w uprawnienia do emisji dla wszystkich nowych instalacji.

Jedną z zasad związanych z ubieganiem się o przydział uprawnień z rezerwy jest zasada „first come, first served”, co oznacza, że uprawnienia do emisji będą przydzielane według kolejności zgłoszeń. Polscy przedsiębiorcy mają więc prawo oczekiwać, że prawodawca krajowy przyjmie regulacje, które pozwolą na skuteczne ubieganie się o należny im przydział uprawnień.

Będą kary, ale nie od razu

Część przewidzianych w ustawie zmian wynika z niedawnego wyroku unijnego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie C-148/14 Niemcy przeciwko Nordzucker⁽²⁾. W uzasadnieniu Trybunał wskazał, że w przypadku, gdy firma przedstawi raport z emisji i zostanie on przyjęty przez właściwy organ administracji, a następnie negatywnie zweryfikowany, przedsiębiorstwo powinno otrzymać możliwość zakupu brakujących uprawnień na rynku. Dzięki temu, kary ryczałtowe nie będą mogły być nakładane automatycznie.

Wyjątki od systemu aukcyjnego

Przyjęta ustawa przewiduje ponadto dwa wyjątki, w których uprawnienia będą przyznawane z pominięciem systemu aukcyjnego. Dotyczy to tych podmiotów, którym najtrudniej będzie dostosować się do zmian. Dzięki derogacjom bezpłatne uprawnienia będą mogły otrzymać m.in. instalacje energetyczne, przemysł hutniczy oraz cementownie, jeżeli spełnią określone przepisami prawa wymagania.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik